Piyasadaki 25-26 TL’lik dolar kuru beklentisine karşılık, mevcut iktisat anlayışı sürdüğü takdirde, bu sayının da üzerine çıkılacağını kestirim eden çok sayıda piyasa oyuncusu var. Fakat yeni bir iktisat idaresi ve mevcut siyasetlerin değiştirilmesi halinde iktisattaki gidişatın denetim edilmesi mümkün görülüyor.
DW Türkçe’den Erdal Sağlam’ın aktardığı bilgilere nazaran; seçimden evvel yapılan kestirimlerde uygun bir iktisat takımı ve anlayışı olan muhalefetin kazanması halinde iktisatta işlerin düzeleceği söyleniyordu. Bununla birlikte mevcut iktisat takımı ve siyasetinin sürmesi halinde kurların tutulamayacağı kestirimi yapılıyordu. İşte bu iddianın tuttuğunu söyleyebiliriz. Merkez Bankası ikinci tipten sonra da kurları tutmak için döviz rezervlerinden satışlara devam etti. Buna karşın kurlardaki yükseliş hızlandı. Birinci çeşit seçimlerden bu yana dolar kurundaki artış oranı yüzde 5’e yaklaştı. TL’nin kıymet kaybını bu noktada tutabilmek için Mayıs ayında rezervlerde yaşanan düşüşün ise 20 milyar dolar olduğu varsayım ediliyor.
Kur Üzerindeki Baskı Niçin Azaldı?
Seçimin ikinci tipinden evvel, kuru tutmak için yapılan yüklü rezerv satışları nedeniyle swap hariç kamu yükümlülüğü dahil net döviz rezervlerinin eksi 79 milyar doların da altına düştüğü biliniyordu. Bulunduğumuz hafta içerisinde de rezervden satışlar devam etti ve Çarşamba akşamı itibariyle net rezervlerin eksi 82 milyar doların altına indiği kestirim ediliyor.
İşte bu nedenle kurlardaki artışın önümüzdeki günlerde devam etmesi kaçınılmaz görülüyor. Bu ortada rezervden satışlar daha da fazla olabilirdi fakat piyasalarda ikinci tıp seçimlerinden sonra “Mehmet Şimşek’in iktisadın başına getirileceği beklentisi” arttığı için kur üzerindeki baskı biraz azaldı. Piyasalardaki bu umudun sürdüğü görülürken piyasa oyuncuları “Şimşek güçlü biçimde iktisadın başına gelmediği takdirde kurlardaki artış hızlanıp denetimsiz hale gelebilir” diyor.
Kritik soru: Hangi yetkilerle misyona gelecek?
Son günlerde en çok merak edilen mevzu; piyasaların umut bağladığı Mehmet Şimşek’in, hafta sonunda yapılacak açıklama ile iktisadın başına getirilip getirilmeyeceği. Şimşek’in umut vermesinin en büyük nedeni de mevcut iktisat siyasetlerinde esaslı değişiklere gideceği biçiminde algı. Aksi takdirde Şimşek’in vazife kabul etmeyeceği konusunda yaygın bir kanı var.
Son iki günde Şimşek’in misyona geleceği konusundaki beklentiler güzelce arttı. Hâlâ AKP’den bu atamanın olmayacağı, mevcut siyasetlere devam edileceği tarafında görüşler gelse de yüklü beklenti Şimşek’in misyona geleceği tarafında.
Edindiğimiz bilgilere nazaran de büyük ihtimalle bu görevlendirme olacak gözüküyor. Lakin burada kritik olan nokta Şimşek’in ne kadar güçlü olarak bu misyona geleceği, istediklerini yapmasına müsaade verilip verilmeyeceği. Edindiğimiz bilgilere nazaran; Şimşek faiz başta olmak üzere ekonomik kararlarda yetkili olmayı ve Merkez Bankası başta olmak üzere, yıpranan iktisat takımlarında değişiklik yapılmasını talep etmiş. Bu taleplerin Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından kabul edilip edilmediğini ise şimdi bilmiyoruz.
Mehmet Şimşek güçlü bir biçimde, yani istediği Merkez Bankası idare değişikliği ile birlikte misyona gelirse güçlü bir pozisyona sahip olduğu görülecek ve piyasalar bu işin düzelebileceğine itimat duyacaklar. Şimşek’in yalnızca tek başına misyona gelmesi ya da yalnızca danışmanlık yapması halinde ise piyasaların itimadı muhakkak ki çok daha az olacak.
Şimşek Vazifeye Gelirse Dövizin Seyri Ne Olacak?
Şimşek’in pozisyonunun güçlülüğü, kur artışları dahil tüm ekonomik gidişatın normalleşmesinde çok kıymetli rol oynayacak. Bu takdirde kurların yeniden biraz yükselebileceği lakin artık denetim altına gireceği söyleniyor. Tıpkı halde faiz artışlarının dozu ve büyüyecek bütçe açığı finansmanı için yapılacak plan ile birlikte, siyaset faizlerinin ne kadar yükselmesi gerekeceği de belirli olacak.
Şimşek’in güçlü biçimde vazifeye gelmesinin, seçim nedeniyle oluşacak maliyeti de etkileyeceği üzere, ekonomik enkazın kaldırılmasının ne kadar süreceğini de aşikâr edecek.
Özetle; Şimşek güçlü biçimde misyona gelirse kurlar bir ölçü daha artabilir fakat sonra ya o noktada kalır ya da biraz aşağı gelebilir. Fakat mevcut iktisat siyasetlerinin sürdürecek bir isim atanırsa o vakit kurların nereye kadar gideceğini kestirmek çok sıkıntı görünüyor. Bu takdirde kurlardaki artış frenlenemeyeceği için, aslında eninde sonunda faiz artışı yapılmak zorunda kalınacak. İşte bu takdirde hem daha yüksek faiz artışı gerekecek, hem de kurlar daha da üstte istikrar bulmaya çalışacak. Bu ortada kaybedilen vakit da faturanın güzelce büyümesine neden olacak.
