Türkiye’de 80 binden fazla elektrikli araba sahibinin ve elektrikli araba almayı düşünen şahısların en çok merak ettiği hususların başında ikinci eldeki bedel kaybı geliyor. Avrupa’da bu alanda yapılan son çalışmalardan olan İngiliz Auto Trader’in araştırmasına nazaran, 2023 yılında elektrikli arabalar ikinci elde yüzde 23 kıymet kaybetti. 4-5 yaşını doldurmuş elektrikli arabalarda paha kayıpları yüzde 50’lere kadar yükseldi. Tıpkı devirde, Türkiye’deki elektrikli araçlar da bedel kaybı yaşadı lakin bu kayıp Avrupa’daki kadar yüksek olmadı. Türkiye’de birinci kere elektrikli arabaların bedel kayıplarıyla ilgili fikir verebilecek bir tahlil çıkardı.
TESLA’DA YÜZDE 11
Otomotiv bilgi şirketi Cardata’nın Hürriyet için derlediği datalara nazaran, Türkiye’deki elektrikli arabalar, 2023 yılında ikinci elde bir evvelki yıla nazaran ortalama yüzde 4.14 kıymet kaybetti. 4-5 yaşını doldurmuş elektrikli arabaların yalnızca son 12 ayda yaşadığı kayıp ise yüzde 13’leri buldu. Elektrikli arabaların son bir yıllık paha kayıplarını içeren araştırmaya nazaran, 2020 model Jaguar I-Pace’in ikinci el kıymeti geçen yılın başında 2 milyon 550 bin TL düzeyindeyken Ocak 2024 prestijiyle yüzde 13.1 kayıpla 2 milyon 220 bin TL düzeylerine geriledi. Tesla Model Y’nin ikinci el kıymeti son 12 ayda yüzde 11.5 düşüşle 2 milyon 500 bin TL düzeylerinden 2 milyon 215 bin TL düzeylerine gerilerken, Renault Zoe’nin bir yılda yaşadığı kayıp yüzde 8.6.
ARAÇ BAŞINA KAYIP
Türkiye’deki elektrikli araba parkı Avrupa kadar büyük değil ve yüksek satın alma maliyetlerinden ötürü ikinci el bedel kayıpları şu an için büyük olmuyor. Fakat ortaya çıkan bilgiler elektrikli arabaların ikinci el paha kayıplarıyla ilgili bir ön fikir veriyor. Bu arabaların bedel kaybındaki en büyük etken ise süratle gelişen batarya teknolojileri ve maliyetlerin giderek azalması. Araştırmaya dahil edilen 48 elektrikli arabanın, Ocak 2023’teki ortalama kıymetleri 3 milyon 77 bin 200 TL iken, Ocak 2024’te yaklaşık 2 milyon 970 bin 433 TL’ye kadar düşüyor. Bu da son 12 ayda elektrikli arabaların ortalama bedelinde 107 bin TL’ye yakın bir azalma olduğunu gösteriyor.
HANGİ MODELİN FİYATI NE KADAR GERİLEDİ
MENZİLLER HER SENE ARTIYOR
Elektrikli arabaların içten yanmalı modellere nazaran daha süratli paha kaybetmesinde 5 ana neden bulunuyor. Bunlardan en kıymetlisi her sene gelişen batarya teknolojileri ve düşen maliyetler. Örneğin, birebir elektrikli arabanın menzili 2023 yılında 350 km ile sınırlıyken 2024 yılında 500 km’ye çıkabiliyor. Cardata CEO’su Hüsamettin Yalçın, bu nedenleri şu formda sıralıyor:
1- Teknolojik gelişmeler: Yeni modeller daha yeterli batarya ömrüne, daha kısa şarj müddetlerine, daha uzun menzile ve gelişmiş sürüş yardım sistemlerine sahip olabilmektedir. Bu durum, eski modellerin görece daha az tercih edilmesine ve hasebiyle kıymetlerinin daha süratli düşmesine neden olabilir.
2- Pazar dinamikleri: Elektrikli araç piyasasındaki arz ve talep de paha kaybını etkileyebilir. Örneğin, elektrikli araçlara olan talebin artması yeni araç fiyatlarını yükseltebilirken, ikinci el piyasasındaki arzın artması ikinci el araç fiyatlarını düşürebilir.
3- Hükümet siyasetleri ve teşvikler: Birçok ülke, elektrikli araçları teşvik etmek için vergi indirimleri, altyapı yatırımları ve direkt sübvansiyonlar üzere siyasetler uygulamaktadır. Bu teşvikler vakitle değişebilir ve ikinci el elektrikli araç piyasasını etkileyebilir. Örneğin, yeni araç alımlarına yönelik teşviklerin artırılması, ikinci el araçların kıymetinin düşmesine neden olabilir.
4- Tüketici algısı ve kabulü: Tüketicilerin elektrikli araçlara olan ilgisinin artması, bu araçların pahasını olumlu istikamette etkileyebilir, lakin bu ilgi beklenenden daha yavaş artarsa, ikinci el piyasasındaki bedeller üzerinde baskı oluşturabilir.
5- Altyapı ve şarj istasyonlarının erişilebilirliği: Elektrikli araçların yaygınlaşmasında değerli bir faktör olan şarj altyapısının gelişimi de kıymet kaybını etkileyebilir. Kâfi şarj istasyonunun olmaması, bilhassa uzun aralıklarda seyahat eden şoförler için bir pürüz teşkil edebilir ve bu durum ikinci el elektrikli araçların pahasını olumsuz etkileyebilir.
