VATANDAŞIN geçen yıl ‘yerli’ kartlarla yurtdışından yaptığı online alışverişlerdeki büyüme suratı, yurtiçinde yapılan online alışveriş büyüme suratını solladı. Yüksek maliyetler, enflasyona bağlı olarak artan fiyatlar ve vergiler, vatandaşın yurtdışından yaptığı online alışverişleri bir yılda 2 kattan fazla artırdı.
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) datalarına nazaran, 2023’te yerli kartlar (Raporda içerde kullanılan kredi kartları ‘yerli’ olarak nitelendirilmiş) ile yurtdışından yapılan online alışverişler bir evvelki yıla kıyasla yüzde 135.5 artarak 115 milyar TL’yi aştı. Yurtiçinde yapılan online alışverişlerin süreç meblağı ise 2023’te yıllık bazda yüzde 99.7 arttı.
2019’da 12 milyar TL olan yerli kartlar ile yurtdışından yapılan online alışverişlerin süreç meblağının, 2023’te 115 milyar TL’yi aşarak 5 yılda 9 kat birden artması dikkat çekti.
‘VERGİ DE ÖDESEN TÜRKİYE’DEN UCUZ’
Yurtdışından yapılan oline alışverişlerin artmasının temel nedeni, eserlerin gümrük vergisine karşın iç pazardan daha ucuza satılıyor olması.
Bu farkın nedenlerini Hürriyet’e anlatan IdeaSoft CEO’su ve TOBB E-ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, bu durumun, sipariş verilen ülkedeki enflasyonun ve o ülkede o esere uygulanan vergilerin Türkiye’deki enflasyon ve vergi oranlarına kıyasla daha düşük olmasından kaynaklandığını söyledi. Özkara, “Türkiye’deki firmaların eser fiyatlama konusunda bir ölçü daha enflasyonist yaklaşım içinde olmaları da bir öbür neden” diye konuştu.
Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Lider Yardımcısı Emre Ekmekçi’ye nazaran ise, e-ticaretteki lojistik maliyetlerin 5-10 yıl öncesine nazaran azalması, vergisi ödendiği halde eserin yurtdışından daha ucuza gelmesini sağlıyor.
FİYATLAMA FARKI
Söz konusu fiyat farklarının genele yayılmadığını, yani Türkiye’deki her eserin Avrupa’dan daha kıymetli olmadığının da altını çizen Ekmekçi, “Tabii şu var: Enflasyonist bir ortamda olduğumuz için tedarikçiler o malı yerine koyacakları fiyattan fiyatlama yapıyor. ‘ ilerleyen devirde hangi düzeyde olacak’ hesabı üzerinden fiyatlama yaptıkları, yani ‘aldığı maliyetten değil, yerine koyacağı maliyetten’ fiyatlama yaptıkları için bu durum eserin fiyatını da artırıyor” diye konuştu.
Ayrıca, tıpkı eserin yurtiçinde satılması halinde o eserin fiyatına ithalat vergisinin, ÖTV ve KDV’nin de ekleneceğini söyleyen Ekmekçi, şöyle devam etti: “Şirket kâr edecek ve kurumlar vergisi de ödeyecek. Halbuki tüketici tıpkı eseri yurtdışından direkt sipariş verdiğinde yüzde 20 vergi ödeyerek tüketebiliyor. Kimi durumlarda Türkiye’den daha ucuza geliyor. Ama şunu belirtmek gerekir: Bu devamlılığı olan bir durum değil. Zira bu alışverişlerde limit var. Sık sık almaya başladığınızda devamlılığı olmayan bir durum bu yüzden.”
EN AZ 1000 TL DAHA KÂRLI
PEKİ, fiyatlar sahiden de yurt dışında daha mı avantajlı?
Yurt dışı satıcıları da kapsayan online ticaret platformlarındaki fiyatlar ile yurtiçindeki online fiyatları karşılaştırdığımızda şöyle bir tablo çıkıyor: En çok talep gördüğü belirtilen elektronik eserlerden, bilgisayar kesimlerinden başlayalım; yurtiçinde 7 bin 200 lira olan bir anakart mesela… Yurtiçinde online fiyatı 6-7 bin lira aralığında değişirken; yurt dışı satıcılarda bu fiyat vergiler dahil 4 bin 945 liraya iniyor. Avrupa’dan sipariş verilecek bir işlemci vergiler dahil 4 bin 454 liraya satılırken, yurtiçinde bu fiyat 5 bin 300-5 bin 900 lira aralığında değişiyor.
Benzer durum hazır giysi ve ayakkabı eserlerinde de mevcut. Dünya çapında bilinen bir hazır giysi markasının bir spor ayakkabısı modeli yurtiçinde 7 bin 699,90 TL’ye satılırken; birebir markanın birebir model eseri yurt dışı satıcılarda 3 bin 601 TL’ye düşebiliyor. Öteki bir global markanın erkek montu yurtiçinde 7 bin TL civarında iken tıpkı modelin farklı renkleri yurt dışı satıcılarda 4 bin 300-5 bin TL aralığında değişiyor.
EN ÇOK TALEP ELEKTRONİĞE
TOBB E-ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara’nın Hürriyet’e verdiği bilgiye nazaran, yurt dışından yapılan online alışverişlerde mesken elektroniği, küçük konut aletleri ve öteki elektrik elektronik eserler en çok talep gören eserler ortasında öne çıktı. Özkara, bunun eser kategorilerine uygulanan vergi farklılıklarından kaynaklandığını belirtti.
