Boeing CEO’su Dave Calhoun, olayın sorumluluğunu kabul ettiklerini ve süreci “tam bir şeffaflık içinde yürüteceklerini” belirtti lakin havacılık uzmanları asıl büyük zararın şirketin ününe geldiğini aktarıyor.
Beyaz Saray da krizle ilgili devreye girdi, bu tip uçakların tüm incelemeler tamamlanana kadar yerde kalacaklarını açıkladı.
YOLCULAR BU UÇAKLARA BİNMEME HAKKINA SAHİP Mİ?
2018 ve 2019’da iki uçağın beş ay ortayla düşmesi sonrası ortalarında Ryanair’in de olduğu kimi hava yolları, yolculara bilet iadesi hakkı tanımıştı.
Ancak uzmanlar bunun o periyoda özel olduğunu, yolculara bu türlü bir hak tanınmayacağını kaydediyor.
Havayolu uzmanı Abdullah Nergiz, uçakların sefer müsaadesi alması durumunda, emniyetli olduklarının kabul edildiğini söylüyor:
“Siz yolcu olarak karşınızda bu uçağı gördüğünüzde, uçuş emniyeti açısından uygun görülmüştür ve faaliyetini yapacaktır”
İFLASI KELAM KONUSU OLABİLİR Mİ?
Boeing 737 Max’i 2017 yılında piyasaya sürdü ve asıl hedefi orta uzaklık uçuşlarda Airbus firmasına rakip olmaktı.
Şirket yaptığı duyuruda, 93 ülkeden gelen 4300 siparişle, Boeing tarihinin sipariş rekorunun kırıldığını belirtmişti.
Abdullah Nergiz sonrasında yaşananların altında, Boeing’in modernize edilen dizaynındaki sorunların yattığına işaret ediyor:
“Zaten bütün sorunların temelinde bu yatıyor. 737 tasarımı hala 1960’lardaki orjinal dizayna dayanıyor. Temeldeki birçok sorunun çıkış noktası o.
“2018 ve 2019’da iki uçağın düşüşüne neden olan MCAS yazılım kusurunun sebebi de o. Yeni jenerasyon büyük motorlar takılınca uçağın istikrarı bozuldu. Sıfırdan bir tasarım yapmak yerine yazılımla çözmeye çalıştılar.”
Havacılık uzmanı Nergiz, şirketin bu manada en fazla kâr beklediği eser gamından darbe yediğini ve “büyük ziyan edeceğinin aşikar olduğunu, lakin batmasının çok güç olduğunu” kaydediyor.
Ancak şirketin, 737 Max ailesinin 8 numaralı üyesinin peş peşe yaşadığı iki kaza sonrası 20 milyar dolarlık toplam ziyan yaşadığı kayıtlara geçti.
MCAS YAZILIM SÜRECİ NASIL GELİŞTİ?
Manevra Karakteristiklerini Artırma Sistemi (MCAS) 737 Max 8’lerin motorunun sürat kaybedip durmasını engellemek üzere tasarlanmıştı.
MCAS, uçağın burnundaki sensörler ‘motorun yavaşlayıp durmasına yol açabilecek formda uçağın çok dik bir açıyla yükseldiğini’ gösterdiğinde reaksiyon vermeye programlanmıştı.
2018’de düşen birinci uçakta yapılan incelemeler, bu sistemin arızalandığını, uçağın burnunu otomatik olarak en az 20 sefer indirmeye zorladığını, bu sebeple uçağın denize düşüp 189 kişinin hayatını kaybettiğini gösterdi.
Boeing, bu yazılımı yine tasarlayarak, sensörlerden birbiriyle çelişen datalar geldiğinde MCAS’ı devre dışı bırakacak biçimde geliştirdi.
Şirketin idare heyeti, 737 tipi uçaklarda ortaya çıkan ve iki uçağın düşmesiyle sonuçlanan problemlerden sonra, İcra Heyeti Lideri (CEO) Dennis Muilenburg’un vazifesine son vermişti.
