– 90’lar fırtınası tüm süratiyle, hatta daha artarak devam ediyor. Bu proje nasıl doğdu?
– Metin Özülkü: Uzun vakittir Hakan Eren’le aklımızda bu türlü bir niyet vardı. Daha evvel Gazino Show projesini yapmıştık. Sonra da sevdiğimiz arkadaşlarımızla bu projede buluştuk, bunun talebini de görüyorduk kesimde.
· 90’ları özel kılan şeyler neler?
– Metin Özülkü: 90’lı yıllarda yapılan müzikler bugün hâlâ çok ilgi görüyor, gençler tarafından da çok beğeniliyor. Anneler çocuklarına öğretiyor. Derken bunun bir gereksinim olduğu fikri hasıl oldu. Farklı kümeler playback denemelerini yapmıştı. Biz ise canlı program yapmayı tercih ettik.
Fotoğraflar: Emre YUNUSOĞLU
PLAYBACK DEĞİL CANLI CANLI
– Neden canlıda ısrarcı oldunuz?
– Metin Özülkü: Hakan’la düzgün bir orkestra eşliğinde müziklerin canlı icra edilmesinin daha kıymetli olduğunu düşündük. İzleyiciyle o his alışverişi daha sağlam oluyordu bu biçimde. Sevdiğimiz arkadaşlarımızla şenlik şekli programlar yaptık evvel. Büyük ilgi görünce yerlerde da çalıp söylemeye başladık.
90’LAR EN AĞIR DEVRİNİ YAŞIYOR
– Konserlerinize ilgi çok büyük…
– Metin Özülkü: Şu an tanınan olan arkadaşlarımızdan hiç aşağı kalmayan, hatta bazen onların üstüne çıkan kalabalık kitlelerle buluşmaya başladık. Bizler için en büyük haz, oradaki bin kişinin, 2 bin kişinin daima birlikte bizimle müziklerimizi söylüyor olması. Dahası konser talepleri de artarak devam ediyor. En ağır devrimizi yaşıyoruz. Ve çok memnunuz.
– Artık 90’ların fikir babalarından biri Dr. Hakan Eren. Sen neler söyleyeceksin?
– Hakan Eren: Metin Özülkü’yle yollarımız Gazino Show’da kesişti. Ben o vakit yüklü olarak 70’ler, 80’ler yapıyordum. Beşerler “Issız Adam”ın patlamasıyla 70’lerden gelen “Anlamazdın”ı ve o devir müziklerini istiyordu. Üzerinden 15 sene geçti. DJ’lik yaparken artık 90’lar çalmaya başladım. Anladım ki, kitlenin de yaşı değişmeye başladıkça iş biraz daha 90’lara gidiyor. Metin’le bu projeyi yapmaya karar verdik.
90’LAR TUTACAK DEDİĞİMDE GÜLÜYORLARDI
– İleride 2000’ler olacak mı sence?
– Hakan Eren: Katiyen olacak.
– Metin Özülkü: Ben Hakan’a bu bahiste katılmıyorum. Bence 2000’ler, bir 90’lar kadar olmayacak. 80’ler de 90’lar kadar olmamıştı.
– Hakan’a sorayım, 90’ların akabinde 2000’lerin geleceğine olan inancının gerisinde ne var?
– Hakan Eren: Şimdiki çocuklar Demet Akalın, Gülşen, Sefo, Murda, Hadise ile büyüyor. 70’ler yaptığım vakit ben 90’ların bu türlü olacağını söylediğim vakit gülüyorlardı bana…
– Metin Özülkü: Fakat şöyle bir şey var, ben 60’ları da gördüm, 70’leri de, 80’leri, 90’ları, 2000’leri de… 90’larda farklı bir çığır açıldı. Yalnızca müzik değil, sosyolojik yapı olarak da Türkiye çok farklı yerlere evrildi. Türkiye’nin yeni açılımlarının olduğu yıllar. İlk özel televizyonların kurulması, klip devrinin başlaması, radyoların bir anda çığ üzere büyümesi o periyodun bütün müziklerini ve şarkıcılarını diğer bir yere koydu.
– Sibel Alaş: Ben de Hakan’a katılmıyorum 2000’ler konusunda. O müzikler 30 sene sonraya taşınmayacak. Zira isterse 300 milyon kişi tıklamış olsun, aslında çok mahallî müzikler onlar. Mesela ben 300 milyon dinlenmiş bir müzikten büsbütün habersiz geçirebiliyorum hayatımı. O yüzden 30 sene sonraya kalacak bu kadar fazla müzik bulamayabilirsin Hakan Eren.
– Hakan Eren: Çocuklar artık onları dinliyorlar. Çocuk 30 yaşına geldiği vakit onun nostaljisi o olacak.
80’LERDE ÖRTÜLÜ ARABESK YAPILDI
– Sinemada olduğu üzere müzikte de devirlerle birlikte trendler daima değişti. Ve sizler bunu en yakından yaşayan şahıslarsınız aslında.
– Hakan Eren: 80’lerde Türkiye’de arabesk yükselişe geçti. Pop müzik can çekişmeye başladı. Popçuların kimileri arabeske geçti. Kimileri örtülü arabesk yaptı. Arabeskin önlenemez yükselişine dur demenin vakti 90’lardaki o patlamayla geliyor. Aslında onda da Metin’in parmağı var, zira “Hey Corç”lar, “Bir Efsane”ler ile birinci kıvılcımlar atılıyor. Ondan sonra “Abone” ile, “Yaz Yaz” ile birlikte bir patlama oluşuyor arabeskin önünü kesmek için.
– Metin Özülkü: Müzisyenler de daha farklı o devirde. Mesela Sezen Aksu. Yüzlerce müzik ve bu yüzlerce müziğin birçoğu hit. Bir Kayahan derinliğinde, daha sonra Onno Tunç derinliğinde, Attila Özdemiroğlu derinliğinde insanların yetişme talihi kalmadı hiç.
HER ŞEY ÇABUK TÜKETİLİYOR BEN ARTIK ÜRETMEK İSTEMİYORUM
– Neden pekala?
– Metin Özülkü: Teknolojinin bu kadar hızlanması, her şeyin çabuk tüketilmesi nedeniyle. Her şey fast food, herkes uygulamalar üzerinden bir şeyler söylüyor. Münasebetiyle çocukların bu müzikleri hazmedebilecek hali olmuyor. Mesela ben artık üretmek istemiyorum. Kayahan da yaşasaydı eskisi kadar üretemeyecekti. Sezen Aksu üretmiyor, bıraktı. Orta ara yapıyor.
– Aslında yakında yapay zekâya müzik yaptıracağız. Hatta yaptıranlar var bile…
– Metin Özülkü: Yaptıracağız ve biz gereken ilgiyi görmüyoruz. 90’larda mesela ben 500 tane müzik yapmışım, 90’lar dışında 100 tane. Ortalarında çok yetenekli olan gençler var lakin bir mühlet sonra yok olabilirler.
– Reyhan Karaca: Ben bir müzisyen olarak 2000’lerde çıkan müzikçilerin seslerini ayırt edemiyorum. O kadar bilgisayar teknolojisine girdi ki iş, herkesin sesi birbirine emsal oldu.
BEN HÂL “ÜZGÜNÜM”ÜN EKMEĞİNİ YİYORUM
– Biraz eskilere gidelim. 90’lı yıllarda stüdyo kayıtları nasıl oluyordu?
– Jale: Kendimden örnek vereyim, Garo Abi (Garo Mafyan) ile çalışmam şöyle olmuştu; birlikte yaptık bütün okumaları. Evvel 5 müzik, öbür gün 5 müzik. Şayet ki teknik bir sorun yoksa, detone olmamışsam ikinci bir okuma talihim olmazdı. Garo Abi’nin önünde hâlâ hürmet duruşunda duruyorum. Halihazırda Metin’le yaptığımız müziklerde onun bana “Bu hakikat, bu bu türlü olmalı” dediği şey benim için doğrudur.
– Metin Özülkü: En son yaptığımız single’ı bir seferde okudu çıktı.
– Jale: 90’ların sonunda radyo programı yaptığım için, kendi adıma radyolardan ötürü çok sevildiğimi düşünüyorum. Televizyonlarda müzik cümbüş programlarının da bize çok katkısı olduğuna inanıyorum.
– Metin Özülkü: Artık televizyonda görsel olarak bir-iki tane klip kanalı var. Onların da seyredilme oranını biliyoruz. Hasebiyle sosyolojik yapı 90’ları farklı bir yere koydu, onun üstüne çıkılması çok sıkıntı.
– Jale: O periyodun prodüktörlerinde “Şöyle bir genç var, ondan yürüyelim” telaşı yoktu.
– Reyhan Karaca: 90’larda şu vardı; Garo Mafyan furyası vardı. Onno Tunç furyası vardı. Sezen Aksu furyası vardı. Herkes onlara atak edip onlardan müzik alıyordu.
– Jale: Ben müzik manasında söylüyorum. Bir şey tutuyorsa “O yolda yürümemiz lazım” deniyor şimdilerde. Lakin ben hâlâ “Üzgünüm”ün ekmeğini yiyorum Ömürcüğüm. Çok gündeme gelen, çok ortalarda olan bir müzikçi olmadım ancak “Üzgünüm” hâlâ bana ekmek kazandırıyor. 6.5 dakika, demek ki dinleyebiliyorlar isteyince. Lakin artık o denli bir dert var ki, biz bunu sahnede bile yapıyoruz, kesiyoruz kısaltıyoruz.
EMEKLİLİK YOK
– Bu işin emekliliği var mı?
– Ortak yanıt: Yok!
– Metin Özülkü: Ben ayakta olduğum sürece 90’larla ilgili sahnede olacağımı hayal ediyorum.
– Hakan Eren: Sahne tozu yuttun mu sahneyi bırakamazsın. 70’ler hâlâ sahne yapıyor. Yok o denli bırakmak diye
bir şey. Ayrıyeten 70’ler taş üzere müzik okuyor. 2000’ler playback yapıyor.
MÜZİSYEN KALİTESİ YÜKSEKTİ
– 90’ların mottosu nedir desem?
– Sibel Alaş: 90’lar özgünlük vaktiydi. Bir müzik başladığında kime ilişkin olduğunu biliyorduk.
– Jale: Samimi ve özgün olmak. Tutmuş bir şeyin peşinden gitmemek.
– Reyhan Karaca: Ben müzisyen olmak olduğunu düşünüyorum. 90’larda herkes eğitimliydi. Müzisyen kalitesi yüksekti.
– Metin Özülkü: Yeni-lenme ve yeniliklerin getirdiği heyecan.
– Hakan Eren: Yenileşmenin başladığı vakitlerdi. Sosyoekonomik şeyler sahnelere de
yansıdı. Hayat o yıllarda daha ucuzdu, beşerler eğlenmeye çıkıyorlardı. Hepimiz her gece çalışıyorduk. 70’lerde İstanbul’da 30 tane gazino vardı. 90’larda İstanbul’da 100’den fazla kulüp tıka basa doluyordu.
– Metin Özülkü: 70’lerde haftada 7 gün çalışıyorduk, 2 gün de matine suare yapardık. Çocuktum o vakitler, 11-12 yaşlarındaydım.
– Hakan Eren: Ne kadar çok sahne yaparsan o kadar kaliteli iş çıkıyor. Lakin artık haftada 2 gün program yapılıyor. Halbuki ne kadar çok canlı okursan o kadar gelişiyorsun, o kadar düzgün oluyorsun, sahneye o kadar da hâkim oluyorsun.
HASTALIK SONRASI BİR DAHA MÜZİK SÖYLEYEMEM SANIYORDUM
-Bu takım ortak bir müzik yapar mı?
– Metin Özülkü: Albüm serisi yapıyoruz lakin yeni şarkı da yapmak lazım. O kadar çok çalışıyoruz ki, vakit kalmıyor.
– Jale: Valla çok çalışıyoruz. Kelam dinleyen bir grubuz. Sıralamada da “sen önden çıktın, ben sonradan çıktım” diye bir şey yok.
– Sibel Alaş: Benim bu takıma özel bir teşekkürüm var. 90’lar projesi olmadan evvel çok büyük hastalıktan çıkmıştım ve bir daha hiçbir vakit sahneye çıkıp müzik söyleyebileceğime inanmıyordum. O denli bir sırtlandılar ki beni, ayağa kaldırdılar. Birinci çıktığımda elim ayağım titriyordu, artık dans eder oldum.
– Egolar, kıskançlıklar şarkıcılığın ve oyunculuğun özünde vardır. Sizde durumlar nasıl?
– Sibel Alaş: Yalnızca kulis sorunu yaşıyoruz. Zira kulisler daima tek müzikçiye nazaran ayarlanmış…
– Metin Özülkü: Hepimizde ego var. Fakat birbirimizi o kadar hoş yönetim ediyoruz ki, dostluğumuzun üzerine toz gelmiyor.
– Sahnede yaşadığınız komik bir anı var mı?
– Metin Özülkü: Ben çoğunlukla isimleri şaşırıyorum. Sonra çıkacak ismi evvel anons ediyorum falan.
– Jale: Beni unutmuştu!
– Sibel Alaş: Reyhan’ın da düşme huyu var.
– Reyhan Karaca: Bedenimin etrafına tekerlek takacaklar yakında! Bir de Hakan’dan şikâyetçiyiz.
– Hakan Eren: Neden biliyor musun; gruba “Sahnede haberlik bir şey yapın” diyorum zira…
10 KİLO VERDİKTEN SONRA DİREKT AÇACAĞIM!
– Sahne kıyafeti ne kadar değerli?
– Jale: Kümenin en yaşlısıyım. Lakin en kuduruğuyum. Oramı buramı da açıyorum bir yere kadar. Ancak botoks motoks yaptırmadığım için grubun en buruşuk olanıyım. Hatta şey yazıyorlar; “Jale çok çökmüş”. Halbuki Jale’nin gücü tavan. Bunların ikisi (Reyhan Karaca ve Sibel Alaş) benim yanımda hanımefendi.
– Reyhan Karaca: Ben bir 10 kilo verdikten sonra direkt açacağım!
– Sibel Alaş: Gülşen üzere görünsem ben de giyerim o kıyafetleri. Popoma kadar etek giyiyorum, bacaklarım hoş diye. Bayanın her yeri hoş, neden açmasın?
– Reyhan Karaca: Yerine nazaran giyinmek kıymetli. Gece kulübünde çıplak çıplak müzik söylemek abesle iştigal. Büyük konserlerde, açık havada gösterisini yaparsın lakin gece kulübünde muhakkak bir yerde durmak lazım. Zira altta masalar var, üst bakıyorlar.
DİJİTALLEŞME İLE KOLAY ULAŞILAN MÜZİK DEĞERSİZLEŞTİ
– Dijitalleşme konusunda neler söyleyeceksiniz?
– Metin Özülkü: Bir şeye kolay ulaşıyorsak, pahası kayboluyor. Dijitalleşmenin çok hoş özellikleri var. Her şeyi anında dinleyebiliyorsun. Lakin bu sefer değerli olmuyor. Mesela 70’lerde, 80’lerde bir plak almak için neler çekerdik. Londra’da Pink Floyd’un plağını aldığımda inanılmaz büyük bir yatırım yapmışım üzere çok sevindim. Artık artık şu çıkmış, tak basıyorsun, dinliyorsun. İnsanın güzeline gidiyor ancak sahip olma durumuna erişemiyorsun, fazlalaşamıyorsun.
– Sibel Alaş: Benim öteki bir sorunum var dijitalleşmeyle ilgili. Hepimiz kullanıyoruz Spotify, YouTube falan. Bir mühlet sonra ben ne dinliyorsam daima benzerilerini öneriyor. Yeni bir şey keşfetme ihtimalimi alıyor elimden.
– Metin Özülkü: Bir de daha kolay üretim. Hem müzikalite hem de görsel manada. Mesela 90’larda bir klip çekileceği vakit günlerce oturulup konuşulurdu. Artık o denli değil.
– Pop bir gün ölecek mi?
– Hakan Eren: Pop asla ölmez.
– Amaç kitleniz kaç yaş?
– Metin Özülkü: Bizim maksat kitlemiz 24 ila 60 yaş ortası.
– 18-24 yaş ortasını yakalamak için sahnede ne yapıyorsunuz?
– Metin Özülkü: Hiçbir şey yapmıyorum. 18’i yakalayayım derken birileri üzere 24 ve 60’ı kaybetmek istemiyorum. Biz 90’lar için oradayız. Onun için geliyorlar, farklı şeye gerek yok.
– Jale: Ben de hiçbir şey yapmıyorum. Ben keyif alırsam dinleyen de keyif alır, eğlenir.
– Hakan Eren: Toplumsal medyalarımızdan konser imajlarına bakınca şunu görüyorlar; herkes konserlerde çok eğleniyor. En kıymetlisi bu.
EROL BÜYÜKBURÇ GENÇLERİ YAKALAMAK İSTERKEN ÇOK TOKAT YEDİ
– Az evvel “Birileri üzere gaye kitlesi sıkıntısında olmadım” dedin, kimdi o birileri?
– Metin Özülkü: Erol Büyükburç kirvemdi. Türkiye’nin en büyük birinci starı. Ben onun konutunda büyüdüm. Türkiye’de birinci kere alafranga müzik yapan kişiydi. 45 yaşından sonra gençleri yakalamak ismine acayip şeyler yapmaya başladı. Bunları yaparken de çok tokat yedi. Beklemediği tepkilerle karşılaştı. Kendi içinde çöküş yaşadı. Bana dedi ki; “Sen algısı yüksek bir çocuksun, yaptığım doğruları da, yanlışları da gör”. O yüzden tahminen de pop müziği yapmıyorum. Jenerik ve sinema müzikleri yapıyorum ancak pop yapmaktan korkuyorum. Eski yaptıklarıma ziyan gelsin istemiyorum.
ESKİDEN MÜZİK VARDI, KELAM VARDI ARTIK TÜM MÜZİKLER RİTİM ÜZERİNE
– 90’larda müziğe eklenen şeyler neler?
– Metin Özülkü: 70’lerde yabancı müziklerin Türkçe kelam yazılmış halleri vardı. 80’lerde arabesk geldi. Taverna ile karıştı. 90’larda makamsal çok sesli pop müzik oluştu. Sezen Aksu bunun öncülerindendir. Enstrüman manasında stüdyolara bilgisayar eklendi. Dünya sound’una yaklaşma başladı. Analog bitti, dijital başladı.
– Hakan Eren: 90’larda Garo Mafyan, Attila Özdemiroğlu, Metin Özülkü, Onno Tunç müziği var. Bunları ayırabiliyordun, kelam var, melodi var. Artık müzikler ritim üzerine ve hepsi birebir üzere.
90’LARA DAMGA VURANLAR
– 90’lardan birinci üç müziğinizi alayım…
– Metin Özülkü: Levent Yüksel “Med Cezir”, İzel “Hasretim”, Kenan Doğulu “Yaparım Bilirsin”.
– Jale: Sezen Aksu “Gülümse”, Yonca Evcimik “Abone” ve Reyhan Karaca “Sevdik Sevdalandık”.
– Sibel Alaş: Gökhan Kırdar “Yerine Sevemem”, Sertab Erener “Yara”, Tarkan “Dön Bebeğim”.
– Reyhan Karaca: Sezen Aksu “Hadi Bakalım”, Aşkın Parıltı Yengi “Sevgiliye”, Mustafa Sandal “Gidenlerden”.
– Hakan Eren: Yıldız Tilbe “Delikanlım”, Sezen Aksu “Hadi Bakalım”, Tarkan “Şıkıdım”. Dünyaya açılan bir müzik “Şıkıdım”.
90’LARIN ŞARKICILARININ BİR KISMI CANLI SÖYLEYEMİYOR
– Reyhan Karaca: Zannediliyor ki 90’lardan herkes canlı müzik söyleyebiliyor. Fakat bu gerçek değil. 90’lardan herkes canlı performans yapamıyor. O devirde de canlı konserler veren seçilmiş 90’lar var. Metin Özülkü müzisyen olarak kimin canlı söyleyip kimin söyleyemeyeceğini tespit etti ve bizi bir ortaya getirdi, maharet onda.
– Hakan Eren: Repertuvar seçimimiz de çok isabetli, program boyunca hit olmayan yahut insanların bilmedikleri tek bir müzik çalınmıyor. Program o yüzden daima eğlenceli. Hiçbir vakit tempo düşmüyor.
