İsrail’in Gazze’yi topyekûn bir formda maksat alan taarruzları ikinci ayını doldururken artan sivil kayıplar ve her dakika yükselen insani kriz tehdidi Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’i savaşı durdurma ismine yeni bir inisiyatif almaya zorladı. Guterres, bir bağlayıcılığı olmasa da elindeki en güçlü diplomatik araç olarak kabul edilen yola başvurarak BM Şartı’nın 99’uncu unsurunu devreye soktu. BM Güvenlik Konseyi’ne harekete geçmesi daveti yapan 99’uncu unsur, “Genel Sekreter, kendi görüşüne nazaran memleketler arası barış ve güvenliğin korunmasını tehdit edebilecek rastgele bir mevzuyu Güvenlik Konseyi’nin dikkatine sunabilir” kararını içeriyor.
KONSEY’E MEKTUP YAZDI
Konsey üyelerine yazdığı mektupta, insani sistemin önemli bir halde çökme riskiyle karşı karşıya olduğunun altını çizen Guterres, “Uluslararası toplumun daha fazla tansiyonu önlemek ve bu krizi sona erdirmek için tüm nüfuzunu kullanma sorumluluğu vardır. İnsani ateşkes ilan edilmesi tarafındaki çağrımı yineliyorum. Bu acil bir durum. Sivil halkın daha büyük ziyanlardan korunması gerekiyor” tabirlerini kullandı. Guterres’in Sözcüsü Stephane Dujarric yaptığı açıklamada, Guterres’in 1 Ocak 2017’de BM Genel Sekreterliği vazifesini devralmasından bu yana bu maddeyi birinci defa devreye soktuğunun altını çizerek, Guterres’in kısa müddette inanılmaz boyutlara ulaşan sivil can kayıpları nedeniyle bu adımı attığını lisana getirdi.
ALTINCI TOPLANTI
BM Güvenlik Konseyi’nde Gazze Şeridi’ndeki insani durumu görüşmek için 16 Kasım’da yapılan toplantıda, Malta tarafından sunulan ve Gazze Şeridi’ndeki insani durumla ilgili 4 başarısız teşebbüsün akabinde ‘insani duraklama’ talep eden 5’inci karar tasarısı 12 ‘evet’ ve 3 ‘çekimser’ oyla kabul edilmiş, Rusya, ABD ve İngiltere çekimser oy kullanmıştı. Rusya, süresiz ateşkes olması gerektiği, ABD ve İngiltere ise verilecek ortanın Hamas’a yarayacağı niyetiyle çekimser kalmıştı.
İSRAİL’DEN KARARA TEPKİ
Guterres’in atılımına İsrail’den reaksiyon geldi. İsrail Dışişleri Bakanı Eli Cohen, Guterres’in vazife periyodunun ‘dünya barışı için tehdit olduğunu’ savunarak ateşkes davetinin Hamas’a dayanak vermekle birebir şey olduğunu söyledi. Guterres, ekim ayının sonunda gerçekleşen BMGK toplantısında Hamas’ın 7 Ekim baskınının durup dururken yaşanmadığını belirterek, “Filistin halkı 56 yıldır boğucu bir işgale maruz tutuluyor. Topraklarının adım adım yerleşim yerleri tarafından ele geçirilmesine ve şiddete şahit oluyor” sözlerini kullanmıştı.
İKİ DEFA KULLANILDI
BM’de daha evvel 99’uncu unsurun devreye sokulması iki kere gerçekleşti. Kelam konusu husus, 1956 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne karşı saldırgan bir hal gerçekleştiren Belçika ve 1966’da Tunus’un şikâyetiyle Fransa aleyhine
kullanılmıştı.
İNSANLIK DIŞI MUAMELE
İsrail askerlerinin, Cibaliye mülteci kampı ve Gazze’nin kuzeyindeki bölgelerde Hamas militanı oldukları kuşkusuyla gözaltına aldığı bireylere muamelesi tartışma yarattı. Toplumsal medyada yer alan imajlarda, iç çamaşırlarına kadar soyulmuş onlarca Filistinli elleri, ayakları ve gözleri bağlı halde askeri araçların ardında götürülüyor.
GAZZE’DE KANLI BİLANÇO
Hamas’ın 7 Ekim’deki kanlı baskının akabinde İsrail’in Gazze’ye başlattığı sivil ayırt etmeyen taarruzlarının üzerinden iki ay geçti. Ataklarda 7 bin 112’si çocuk, 4 bin 885’i bayan toplam 17 bin 177 Filistinli öldürüldü, 43 binden fazla kişi yaralandı. Kayıp durumda olan 7 bin 600 kişinin birçoklarının ise enkaz altında olduğu kestirim ediliyor.
YERLE BİR OLDU
Savaşın öncesinde 2.3 milyon insanın yaşadığı Gazze Şeridi, son iki ayda yerle bir oldu. 357 bin konut vuruldu, taarruzlarda 121 kamu binası, 344 okul, 292 cami, 3 kilise büyük ziyan gördü. 75’ten fazla hastane ve sıhhat merkezi hizmet dışı kaldı. Bölgede sivillere ilişkin konutların yüzde 61’i yıkıldı. 1.5 milyon Gazzeli konutlarını terk etmek zorunda kaldı.
HAN YUNUS’A ABLUKA
İsrail, Gazze’yi bombalamaya dün de devam etti. Gazze’nin kuzeyinden, güvenlik gerekçesiyle güneye tahliye edilenlerin de bulunduğu Han Yunus kenti ağır akın altında. Filistinli sivillerin kaçabilecekleri tek nokta olarak Mısır sonundaki Refah kenti gösterilirken milyonlarca insanın bombaların altında hareket etmesi imkânsız olarak bedellendiriliyor.
