Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ortasında imzalanan ekonomik işbirliği muahedesi 1 Eylül’de yürürlüğe giriyor. 10 yıllık bir süreçte Türkiye’de yaklaşık 100 bin şahsa iş imkânı yaratılması hedefleniyor. BAE yenilenebilir güç başta olmak üzere Türkiye’de finans ve teknoloji konusunda yatırımlar yapmayı planlıyor. Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Birleşik Arap Emirlikleri Ankara Büyükelçisi Said Sani ez-Zahiri, muahedenin bölge ülkelerine de büyük yararları olacağı görüşünde.
YENİ İŞ İMKÂNLARI YARATACAK
İmzalanan mutabakatta birinci adımları ne vakit göreceğiz?
İki ülke ortasında mutabakat imzalandı. Bu karşılıklı iş ve yatırımın önünü açacak bir mutabakat. Bu mutabakat tıpkı vakitte iki ülkede yeni iş imkanları yaratacak. Biz bu mutabakatla Türkiye’de 100 bin, BAE’de de 25 bin yeni iş yaratılmasını bekliyoruz. Bu 10 yıllık bir vakit diliminde gerçekleşecek. Mutabakat 1 Eylül’de yürürlüğe girecek. Birleşik Arap Emirlikleri ile Türkiye ortasındaki bağlarda yaşanan ilerleme iki ülke önderlerinin bilgece tavırlarının bir sonucudur. Liderliğin vizyonu, milletlerarası iştirakleri güçlendirmeyi ve sürdürülebilir endüstriyel, ekonomik ve toplumsal kalkınma için öncelikli kesimlerde yatırım fırsatları yaratmayı amaçlamaktadır. BAE, klasik ve pak güç, petrokimya, mineraller, savunma sanayi, ilaç ve besin alanlarında önder bir ülke olarak kabul ediliyor. Önümüzdeki devirde ortak yatırımların gelişmesi ve çoğalması açısından bu öncelikli alanlarda Türkiye ile iş birliği büyük ve direkt ehemmiyet taşıyor. Kapsamlı Ekonomik Paydaşlık Mutabakatı, iki dost ülke ortasında çok sayıda stratejik projenin hayata geçirilmesine kıymetli bir takviye sağlayacak.
Birleşik Arap Emirlikleri Ankara Büyükelçisi Said Sani ez-Zahiri, Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilci Yardımcısı Gonca Şenay’ın sorularını yanıtladı.
ENERJİ ANA ODAĞIMIZ
Atılacak birinci adım nedir?
Heyetler ortasında toplantılar sürüyor. İki gün içinde bir sonuç alınmayacak, her şey vakitle olacak. Lakin mutabakatın yürürlüğe girmesiyle birlikte iki ülkeden iş adamları karşılıklı fırsatları görecek ve kıymetlendirecek. BAE öbür ülkelerle de mutabakatlar imzaladı. Örneğin Hindistan, Endonezya üzere ülkelerle. Bu muahede Türk eserlerinin dünyanın doğusuna gitmesini de sağlayacak. BAE için ise Türkiye’nin çabucak Avrupa’nın yanı başındaki pozisyonu çok yardımcı olacak.
Fırsatlar nedir Türkiye’de? Biraz detay verebilir misiniz?
Enerji ana odak noktamız. Ancak bilhassa yenilenebilir güç ve son derece kıymetli. Bu yıl BAE COP tepesine mesken sahipliği yapıyor, bu iklim ve iklim değişikliği ile ilgili. Bu yaz yalnızca Türkiye değil tüm dünya çok sıcak bir yaz geçirdi. Global ısınma artık çok yüksek. Tüm ülkelerin bu bahiste artık adım atması gerekiyor.
TECRÜBE PAYLAŞILACAK
Peki Türkiye’de atılacak adımlara gelirsek şayet, şirket satın almalar mı yapılacak, ortak yatırımlar mı? Bu bahiste plan netleşti mi?
İki ülkenin de çok gelişmiş olduğu sanayi kolları, alanlar var. Bu işbirliğinin bölgeye çok katkıları olacak. Birlikte çalışabilmek son derece kıymetli. Uzmanlaşılan alanlarda deneyimin paylaşılacak olmasına çok kıymet veriyoruz.
Sadece güç değil yenilenebilir güçte işbirliğinin güçlü bir biçimde yolda olduğunu anlıyoruz. Nasıl adımlar atılacak?
Güneş, rüzgâr ve hidrojen var. BAE Milletlerarası Yenilenebilir Ajansı’na mesken sahipliği yapıyor. Bizim aslında güneş gücü sistemleri ile ilgili öteki ülkelerde projelerimiz var. Afrika ülkelerinin bu projelere gereksinimi var. BAE bu mevzuda Türkiye’de esasen bir satın alma yaptı yenilenebilir alanında. Bu hususta hem ortak yatırımlar yapmayı hem de Türkiye’nin deneyiminden yararlanmayı hedefliyoruz.
Madencilik konusunda yatırımlarınız olacak mı?
Bu bahis daha evvel ele alındı. Fakat şu an esasen iklim değişikliği konusunda son derece kaygılı olduğumuz için artık odak noktamız yenilenebilir güç.
BAE’NİN KAPILARI AÇILDI
Yatırımlarınız ve işbirliği konusunda bir dağılım yapabilir misiniz?
Şu anda fırsatlar üzerinde çalışma basamağındayız. İki ülke açısından da kazan-kazan basamağına geçtikten sonra daha detaylı bakılır ve yenilenebilir güç konusu daha detaylı ele alınır. Bizim nükleer santrallerimiz de var BAE’de. Bunlardan pak güç üretilmesi konusunda deneyimimiz var. Bu mevzuyu da ele alıyoruz. Finans konusunda da işbirliği konusunu ele alıyoruz. Fintech hakkında konuşuyoruz. Bu yeni bir teknoloji finans alanında. Bu da çok değerli bizim için. Hidrojen teknolojileri konusunda da görüşmeler yapıyoruz. Burada iş imkanları yaratılacağı üzere Türk teknolojisine de BAE’nin kapıları açıldı. Bu yolla da BAE’de iş imkanları yaratılacak.
Said Sani ez- Zahiri
BÖLGEDE FIRSAT VE POTANSİYEL VAR
Bu işbirliğinin yalnızca ekonomik değil siyasi manada da tesirleri olmasını bekliyor musunuz?
Bu işbirliğinin, iki ülkenin birlikte iş yapmasının bölge açısından çok değerli getirileri olacağını düşünüyoruz. Yakın vakitte pandemi tüm ülkeleri, tüm ekonomileri etkiledi. Artık Rusya ve Ukrayna savaşının da tesirlerini görüyoruz. Münasebetiyle ben iş dünyası alanında işbirliklerinin iki ülke açısından stratejik olarak çok değerli olduğunu düşünüyorum. Türkiye G20 ülkelerinden biri, Birleşik Arap Emirlikleri de o denli. Ben iki güçlü iktisadın işbirliğinin bölgedeki ülkelere de yararları olacağını düşünüyorum.
Anlaşmanın bölgeye nasıl yararları olacak?
Bölge öncelikle çok fırsatlarla dolu. İşgücü var, teknoloji var. Artık bu bölgede kendi teknolojimizi düşünmenin vakti geldi. Çok muvaffakiyet öyküleri var. Pandemide ülkelerin hudutlarını nasıl kapattıklarını gördük. Artık bölgenin kendi kendini gözden geçirip, kendi teknolojisiyle tekrar inşa etmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu yüzden iki ülkenin bir ortaya gelmesinin çok kıymetli olduğunu düşünüyorum.
HAYATIMIZIN YARISI KADINLAR
28 Ağustos’ta ülkenizde “Kadınlar Günü” kutlandı. Ne üzere adımlar atıldı, amaç nedir?
Kadınlar ailenin, milletin, hükümetin bir modülü. Hayatımızın yarısı. Önderimiz bu bahse çok değer veriyor. Bayanların başkan olması için eğitimler, programlar yapılıyor. BAE’de bayanlar parlamentonun yüzde 46’sını oluşturuyor. Benim burada çalıştığım çalışanın yüzde 50’si de bayanlardan oluşuyor. Hükümetin stratejisine uygun olarak BAE’de bayanlar yüksek tahsilde bilim, teknoloji ve mühendislik üzere alanları benimsedi. Siyasi iştirak alanında, BAE, bayanların parlamentoda temsili açısından global olarak birinci sırada yer alıyor. Yürütme organındaki Bakanlar Kurulu’ndaki bakanların yaklaşık üçte biri bayandır ve bu dünyadaki en yüksek oranlardan biridir.
