ABD ile İran ortasında haftalardır beklenen mahkum takası dün gerçekleşti. Muahede kapsamında birinci olarak Güney Kore’de tutulan, Tahran’a yönelik yaptırımlar çerçevesinde ‘dondurulmuş’ İran fonlarından 6 milyar dolar (yaklaşık 162 milyar TL), Katar’daki bankalara aktarıldı. Transferin onaylanmasının akabinde İran’da cezaevinde bulunan dördü erkek, beş ABD vatandaşı, yeniden Katar’a ilişkin bir uçakla Doha’ya taşındı. Öte yandan Washington idaresinin yaptırımlarını deldikleri gerekçesiyle ABD’de cezaevinde tutulan beş İranlının da özgür bırakılacağı bildirildi.
İlk olarak 10 Ağustos’ta kamuoyuna duyurulan mutabakatın, taraflar ortasında derin uyuşmazlıklar devam etse de Washington-Tahran çizgisinde büyük bir rahatsızlığı ortadan kaldıracağı belirtildi. Uzun müddettir, Katar’ın arabuluculuğuyla sürdürülen görüşmelerin akabinde varılan mutabakatın başarılı bir formda tamamlanmasının, mümkün bir nükleer mutabakat için inanç ortamının oluşmasına katkıda bulunabileceği kaydedildi.
‘İSTEDİĞİMİZ ÜZERE HARCARIZ’
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, geçen hafta Tahran’da NBC Nightly News’e verdiği röportajda mutabakat kapsamında hür bırakılan 6 milyar dolarlık fonla ne yapılacağına Tahran’ın karar vereceğini söylemişti. Washington idaresi ise özgür bırakılan paranın sırf ilaç ve besin üzere insani yardımlar için kullanılabileceğini öne sürüyor. İran Dışişleri Sözcüsü Nasır Kenani, takasla ilgili yaptığı açıklamada, ABD hapishanelerinde tutulan beş İranlı mahkûmun özgür bırakılacağını teyit ederken bu mahkûmlardan ikisinin İran’a döneceğini, birinin üçüncü bir ülkede bulunan ailesinin yanına gideceğini ve öteki ikisinin de ABD’de kalmayı tercih ettiklerini tabir etti.
İran’ın özgür bıraktığı tutuklular birinci durak olarak Katar’a götürüldü.
ABD’DE KİMİ KISIMLAR RAHATSIZ
ABD kamuoyunun bir kısmı ise muahededen rahatsız. El Cezire muhabiri Kimberly Halkett’in aktardığına nazaran kimi kesitler, Washington’un çok fazla taviz verdiğini, bu durumun da yurtdışındaki Amerikalıların gözaltına alınmasını teşvik ettiğini düşünüyor.
KİM BU AMERİKALILAR
İran’ın hür bıraktığı mahkûmlardan üçünün kimlikleri açıklanırken biri bayan olan başka iki isim açıklanmadı.
– Siamak Namazi, 2015’te İran’ı ziyaretinde gözaltına alınmıştı. Bir petrol şirketinde yönetici olan Namazi (52), ‘düşmanla işbirliği yapma’ suçlamasıyla 10 yıl mahpusa mahkûm edilmişti.
– İş insanı Emad Shargi, 2018 yılında eşiyle birlikte İran’da gözaltına alınmış, 2020 yılında ‘casusluk’ suçlamasıyla 10 yıl mahpus cezasına çarptırılmıştı.
– Morad Tahbaz ise 2018’de tutuklanarak, ‘ABD hükümeti ile alaka içinde olmak’ suçlamasıyla 10 yıl mahpusa çarptırılmıştı.
