Son günlerde borsa, halka arz, , tavan üzere sözler vatandaşın her ortamda lisanında. Durum bu türlü olunca berbat niyetli bireyler de gözünü buradaki harekete çevirdi. Bilhassa toplumsal medya üzerinden kendini ‘borsa uzmanı’, ‘hisse analisti’ ve ‘yatırım danışmanı’ olarak gösteren kimi yüksek takipçili hesaplar, paylar hakkında yasak olmasına karşın al, tut, sat üzere tavsiyelerde bulunuyor. Binlerce vatandaş da bu hesapların tavsiyelerine uyuyor. Lakin tüm bunlar Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) radarına takıldı.
‘AL’ DEDİ KENDİ SATTI
SPK Lideri İbrahim Ömer Gönül, geçtiğimiz günlerde “İncelemelerimizde toplumsal medyada eğitim ismi altında pay yönlendirmesi yapıldığına şahit oluyoruz. Toplumsal medya mecralarında kümeler kurarak yatırımcıları yönlendiren şahısların payları satarak menfaat temin ettiklerini tespit ettik” demişti. Akabinde evvelki gün SPK, bir hesaba 3.9 milyon liralık ceza kesildiğini açıkladı. Buna nazaran toplumsal medya üzerinden al yahut tut tavsiyesi verdikten sonra mülkiyetinde bulunan Oyak Çimento Fabrikaları AŞ (OYAKC), Martı Otel İşletmeleri AŞ (MARTI), Europen Sanayi İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ (EUREN), Alarko Gayrimenkul Yatırım İştiraki AŞ (ALGYO), Tureks Turizm Nakliyecilik AŞ (TUREX), Petkim Petrokimya Holding AŞ (PETKM), Galata Wind Güç AŞ (GWIND), Karsan Otomotiv Sanayii ve Ticaret AŞ (KARSN) ve Aksa Güç Üretim AŞ (AKSEN) hisselerini satması nedeniyle Halil İbrahim Babadağı’na 3 milyon 892 bin 770 lira idari para cezası verildi. SPK, bu yıl piyasa bozucu hareketlere yönelik incelemelerimiz sonucunda 66 gerçek ve 10 hukukî bireye, toplamda 171 milyon lira idari para cezası vermişti.
PAYLAŞIMLAR SİLİNİYOR
Halil İbrahim Babadağı da yaptığı paylaşımda “Dostlar bu ne yazık ki benim. SPK’nın 5 gün kuralına uymadığım için ceza yedim. Savunmamı sundum. Kaldıraçlı süreç yaptığımı, durumları 5 gün taşıyamadığımı anlattım. Lakin kabul etmediler. Bu yüzden uzun müddettir pay paylaşmıyorum” dedi. SPK Başkanı’nın açıklamasının ve ceza bildirimin akabinde toplumsal medyada emsal paylaşımlarda bulunanların birden fazla artık pay paylaşmayacağını, kimseye tavsiye vermeyeceğini, kendi hesaplarından tavsiye verme periyodunun bittiğini belirten paylaşımlar yaptılar. Birtakım yüksek takipçili hesapların da daha evvel paylarla ilgili attıkları paylaşımları sildikleri görüldü. Babadağı’nın paylaşımı için yapılan “Sen pay tavsiyesi vermeye devam et, cezayı biz öderiz” yorumları ise dikkat çekti.
Ancak SPK Lideri Gönül, bu mevzudaki önlem adımlarının sonuncusunun da bu toplumsal medya hesaplarının kapatılacak olması olduğunu vurgulamıştı.
‘SOSYAL MEDYAYA PRESTİJ ETMEYİN PROFESYONEL KURUMLARA DANIŞIN’
SPK Lideri İbrahim Ömer Gönül’ün bu bahisteki ikazları ve tavsiyeleri ise şöyleydi:
Bazı şahıslar toplumsal medya üzerinden oluşturdukları talep sayesinde kendi paylarını satarak menfaat temin ediyor. Bunu tespit ettik. O yüzden toplumsal medyada bu ve gibisi paylaşım yapanlara güvenmeyin, prestij etmeyin, onları dikkate almayın.
Eğer borsayı bilmiyorsanız, profesyonel kurumlara danışın, onlar sizi yönlendirsin.
“İlk halka arzda tavan tavan gider” umuduyla borsaya gelen yatırımcı var. Ne biz ne de öbür birisi bu türlü bir garanti veremez.
Orta ve uzun vadeli yatırım yapın, şirketlerin finansal tablolarını inceleyin, gerekiyorsa profesyonel takviye alın.
Söylenti, duyum ve tüyo ile süreç yapmayın.
Özellikle birinci halka arzlarda SPK tarafından onaylanan izahnameleri, finansal tablo ve raporları ayrıntılı inceleyin. Zira izahnamede, şirketin gerek mevcut durumu gerekse olası riskleri hakkında ayrıntılı bilgiler yer almaktadır. Yatırım kararları tüm bu bilgi ve evrakların incelenmesi sonucunda tasarruf sahibinin risk algısına nazaran verilmelidir.
‘SÜRÜPSİKOLOJİSİNE KAPILMAYIN SAKİN KALIN’
Yatırım yapmak isteyen vatandaşların bu türlü vakitlerde çok daha dikkatli olması gerektiğini söz eden Hürriyet Müellifi Zeynel Balcı da, “Bir şirket piyasa güzelken farklı, kötüyken farklı fiyatlanabilir. Yatırımcıların şirketin bilançolarını uygun incelemesi gerekiyor. Payın gerçek fiyatının ne olduğunu anlaması için misal şirketleri de incelemeli. ‘Herkes kazanıyor’ algısı yanlışsız değil. Sürü psikolojisine kapılmamak sakin kalmak gerekiyor. Piyasanın çekim alanına girmeyin. Yatırım kararınızı âlâ bir araştırma sonucu verin” diyor.
CEZA PİYASA BOZUCU HAREKETTEN GELDİ
3.9 milyon liralık cezaya neden olan ‘Piyasa Bozucu Hareketler Tebliği’nin 6. unsurunun 4. fıkrası şöyle: “Sermaye piyasası araçları hakkında gazete, televizyon, internet yahut misal nitelikte kitle irtibat araçları kullanarak yorum yahut tavsiyede bulunduktan sonra, yorum yahut tavsiyesini değiştirinceye kadar yahut her halükarda 5 iş günü içerisinde, alım yahut tut tavsiyesi verdiği halde satmak ya da satım tavsiyesi verdiği halde almak piyasa bozucu aksiyon olarak kıymetlendirilir.”
‘SOHBET ODALARI VE CANLI YAYINLAR 7 GÜN 24 SAAT KAYDEDİLİYOR’
SPK’nin Hürriyet’e yaptığı açıklamaya nazaran; SPK’ya ulaşan şikayet ve dilekçeler ile savcılıklar dahil olmak üzere öteki kamu kurumlarından iletilen müracaatlar titizlikle SPK uzmanları tarafından inceleniyor. Fakat, bunun haricinde SPK tarafından nezaret takımı, gelişmiş nezaret programları kullanarak anlık olarak Borsa süreçlerinin nezaretini yapıyor. Tekrar bu grup tarafından günlük olarak tüm toplumsal medya mecralarında yapılan paylaşımları anlık olarak takip ediliyor. Gece ya da gündüz fark etmeksizin toplumsal medya platformlarındaki sohbet odalarında yapılan konuşmalara ve canlı yayınlara iştirak gösterilerek yatırımcıların aldatılmasına yol açan paylaşımlar kayıt altına alınıyor. Tekrar gelişmiş yazılımlar kullanılarak toplumsal medyada yapılan paylaşımların takibini yapmak ve kayıt altına almak ile paylaşımları yapanların kimliklerinin tespiti için çeşitli uygulamalar kullanılıyor.
İŞLEM GEÇMİŞİNE BAKILIYOR
Gerek kıymetli ölçüde fiyat ve hacim değişimleri yaşanan hisselerin incelenmesi, gerek toplumsal medya üzerinden yatırımcıları yönlendirici ve aldatıcı paylaşımların tespiti sonrasında, ilgili sermaye piyasası araçlarında iletilen buyruklar ve gerçekleştirilen süreçler mercek altına alınıyor ve bireylerin elde ettikleri haksız kar ortaya konuyor. Tüm bu tespit ve değerlendirmeler sonrasında manipülasyon kabahati oluştuğuna ait makul kuşku olması durumunda SPK tarafından ilgili bireyler hakkında süratli bir halde borsalarda süreç yapma yasağı getiriliyor ve husus detaylı kontrol sürecine alınıyor.
ADLİ MAKAMLARA SEVK
Denetim süreci sonrasında, kabahatin oluştuğunun ortaya konması durumunda husus SPK tarafından isimli makamlara sevk ediliyor. Hatanın oluştuğuna yönelik tespitin bulunmadığı durumlarda, piyasa bozucu aksiyon gerçekleştirildiği tespit edilirse, SPK tarafından elde edilen menfaatin iki katından az olmamak üzere ilgili şahıslar hakkında idari para cezası tesis ediliyor.
YENİ CEZALAR YOLDA
Denetim süreci devam eden bir çok belge bulunuyor, bunun haricinde, nezaret sürecinde de toplumsal medya paylaşımlarının ve borsa süreçlerinin anlık takibine devam ediliyor. SPK tarafından tesis edilen cezalarda, toplumsal medya üzerinden yatırımcıları yanıltmayı ve mağdur etmeyi amaçlayanlara karşı kesilen cezalarda gün geçtikçe artış yaşanması bekleniyor.
HANGİ PLATFORMLAR TAKİP ALTINDA
İncelemelerde Twitter (X), YouTube, Instagram, Facebook, LinkedIn üzere platformların haricinde, Telegram, Whatsapp üzere uygulamalar ve bu uygulamalardaki kapalı kümeler, çeşitli forum ve internet siteleri anlık takip ediliyor.
