KİRA artışlarına gelen sınırlama, konut kredi musluklarının kısılması ve mevduatın cazibesi ikinci el konut piyasasında istikrarları değiştirdi. Kiradaki yüzde 25 artırım sonu nedeniyle kimi konut sahipleri meskenlerini satışa çıkardı, kiralama maksatlı alımlar da azaldı. Konut kredi faizlerindeki artışa ek olarak ikinci konutunu alacaklara kredi imkanlarının kısıtlanması alıcılara fren yaptırdı. Son devirde bir de mevduatın getirisi kira gelirini aşınca konutu yatırım aracı olarak görenler azaldı. İşte bu nedenlerle satılık konut ilanlarının sayısı artarken, alıcı bulmak zorlaştı.
Gayrimenkul değerleme platformu Endeksa’nın araştırmasına nazaran, ikinci el konutta ortalama pazarlama mühleti ülke genelinde son bir yılda yüzde 43, İstanbul’da yüzde 49 uzadı. Türkiye genelinde Eylül 2022’de ilandaki satılık mesken ortalama 60 günde sahibini buluyordu, bu yıl eylülde86 güne çıktı. İstanbul’da ise pazarlama süresi61 günden 91 güne ulaştı. İkinci elde satılık ilan sayısı ise geçen yılın tıpkı devrine nazaran yaklaşık yüzde 12 artış gösterdi.
KİRA CANLI SATIŞ DURGUN
Satılık konutta pazarlama mühletinin uzadığını, kiralıkta ise kısaldığını belirten Endeksa Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, şunları söyledi: “Tüm Türkiye’de satılmayı bekleyen, 4 yaş üzeri 2. el gayrimenkullere baktığımızda eylül ayında pazarlama müddeti 86 güne çıkmış durumda. Geçen yıl bu sayı 60’dı. Kiralık adetleri eylülde okulların açılıyor olması ve mesken sahibinin bu devri beklemiş olması nedeniyle adet olarak artmış olsa da kiralık gayrimenkullerin ortalama ilan müddeti 53 güne düştü. Bu bize kiraya vereceklerin olağandan daha kısa müddette kiracı bulduğunu, lakin satıcıların alıcı bulmakta zorluk çektiğini gösteriyor.”
AIRBNB ETKİSİ
KISA devir kiralama için yapılan düzenleme de konut piyasasında tesirini gösterdi. Düzenlemeye nazaran; konutların turizm maksatlı kiralanabilmesi için müsaade dokümanı alınacak, ayrıyeten müsaade için tüm bina sahiplerinin onayı gerekecek. Atılan bu radikal adım, kısa periyot kiralama yapılan konutların uzun periyot kiraya verilmesine, ya da satışa çıkmasına neden oldu. Bu da hem kiralık hem de satılık arzını etkiledi.
FİYATLAR %109 KİRA %136 ARTTI
Endeksa’nın raporuna nazaran 2023 yılı 3. çeyrek sonu prestijiyle Türkiye genelinde yıllık fiyat artışı yüzde 109 olurken, ortalama metrekare fiyatı 23 bin TL’yi aştı. İstanbul’da konut fiyatları bir yılda yüzde 93 artış gösterdi ve ortalama metrekare fiyatı 34 bin 856 TL oldu. Ülke genelinde konut kira fiyatlarında bir yıllık bedel artışı ise yüzde 136 düzeyinde gerçekleşti. Türkiye genelinde ortalama konut metrekare kira fiyatı 125 TL olurken, İstanbul’da 175 TL’ye çıktı.
