* Türkiye’de bayan girişimcilerin oranı ne durumda, son yıllarda gösterilen hassaslıkların ve çalışmaların katkısı oluyor mu?
Dünya Ekonomik Forumu 2006 yılından bu yana global cinsiyet eşitsizliği raporunu yayınlıyor. 21 Haziran 2023’te yayınlandığı Global Cinsiyet Eşitsizliği Raporu’nda, Türkiye 146 ülke ortasında 129. sırada. OECD genelinde yapılan bir araştırmada şayet bayan erkek tıpkı oranda işgücüne katılır, çalışma saatlerinde cinsiyet eşitsizliği eşzamanlı kapatılırsa 2060 yılı prestijiyle kişi başına düşen ulusal gelirde yüzde 10’a yakın bir artış olacağı öngörülüyor.
Dünya Girişimcilik Platformu’nun araştırmasına nazaran de girişimciliğe paha veren ve uygulayan ülkeler ekonomik açıdan büyüyor. Zira girişimcilik dediğimizde akla yeni işletmeler ve yeni istihdam geliyor. Böylelikle hem iktisatların büyümesi hem de toplumsal refahın artması sağlanıyor. Girişimciliğin bu türlü müspet bir tesiri olurken bize nazaran anahtar öge bayan girişimciliği yoluyla bayanların güçlendirilmesi.
2000’li yılların ortasında Türkiye’de bayan teşebbüsçü oranı yaklaşık yüzde 5’ti. Bugün yüzde 14’lerde… Âlâ bir gelişme, lakin kâfi değil. Dünyada ise bu oran yüzde 36. Garanti BBVA olarak yola çıktığımızda bayan girişimcilere yönelik fazla çalışma yoktu. Bu mevzuda bölümde başka kurumlar içinde yalnızca finansal dayanaklar değil, finansal olmayan dayanaklar açısından da uygun bir uygulama örneğiyiz. Bir kelebek tesiri yarattığımıza inanıyoruz. Bu mevzuda rekabet değil iş birliği var. Yeni dünya sisteminde birçok kurum “Kadın teşebbüsçüler üzerinde nasıl olumlu tesir yaratırız, neler yapabiliriz” diye konuşmaya başladı. Hatta son devirde Bankalar Birliği, bankaların bayan girişimciye ne kadar finansman sağladığını raporluyor. Bu da farkındalığın ne kadar yüksek olduğunu gösteriyor.
KAPSAYICI BÜYÜME
* Bayan girişimcilerin bilinçlenmesine yönelik bankacılık ve finans alanında neler yapıyorsunuz?
Garanti BBVA’da sürdürülebilirlik stratejimizin ana unsurlarından bir tanesi de kapsayıcı büyüme. Bir banka olarak öncelikle bayan girişimcilerin finansman gereksinimlerine hizmet edecek eser ve hizmetlerle tahlil ortağı olmaya uğraş ediyoruz. Son beş yılda bayan girişimcilere sağladığımız finansman meblağı 150 milyara ulaştı. Bu sayı bayan girişimcileri başka segmentte değerlendirip takviye vermeye başlayan birinci banka olarak bundan sonraki devirde neler yapabileceğimizin delili.
* Garanti BBVA’nın Bayan Teşebbüsçü Programı’nı anlatabilir misiniz?
Biz bu yola çıkarken alandaki deneyimimizle ülkemizde bayan girişimciliği konusundaki potansiyeli, gereksinim ve manileri gördük. Bu sayede bayan girişimcilere özel program başlatan birinci finans kuruluşu olduk. Bayanların iş hayatına katılması ve teşebbüsçü olması için evvel önlerindeki mahzurları tespit edip kaldıralım sonra iş kurmaları ve iktisada katkıda bulunmaları için teşvik edelim istedik. İş kurduktan sonra da şirketlerinin sürdürülebilir olması için 2006’da başlattığımız Bayan Teşebbüsü Programı’yla bayanlara dayanak veriyoruz.
Bu çalışmalarımızı bütünsel bir yaklaşımla ele alarak finansman sağlamanın yanı sıra Türkiye Bayan teşebbüsçü Akademisi’yle eğitim, Ticaretin Bayanları Platformu ile yeni pazarlara açılma ve Türkiye’nin Bayan Teşebbüsçüsü Yarışması’yla cesaretlendirme olarak dört ana başlıkta kıymetlendiriyoruz. Bilhassa eğitim başlığına çok değer veriyoruz zira işletmelerin sürdürülebilir olması lazım. Bu yüzden 10 yılı aşkın müddettir Boğaziçi Üniversitesi Hayat Uzunluğu Eğitim Merkezi işbirliğiyle43 eğitimle 4. 500’den fazla bayan girişimciye ulaştık. . Bayan girişimcilerin işletmelerinin sürdürülebilir olması için yeni pazarlara açılması ve yeni müşteri kazanmaları da bir öbür başlığımız. Burada KAGİDER’in öncülük ettiği ve bayan girişimcilerin farklı bölüm ve pazarlarda gelişimi için fırsatlar yaratan Ticaretin Bayanları Platformu’nun ana destekçisiyiz. Son başlığımız ise cesaretlendirme. Bu başlığımız çok kıymetli zira bayanların cesaretlendirilmeye gereksinimi var. Türkiye’nin Bayan Teşebbüsçüsü Müsabakası da programımızın amiral gemisi. Bu müsabakayı bayanları cesaretlendirip, öteki bayanların teşebbüsçü olmasını teşvik etmek üzere KAGİDER ve Ekonomist mecmuasıyla birlikte gerçekleştiriyoruz. Bayanların kıssalarını anlatmalarına, öbür bayanlara rol model olmalarına dayanak veriyoruz. Ayrıyeten önümüzdeki 10 yılı konuşmak hedefiyle Cumhuriyet’in 100. Yılı Bayan Teşebbüsçü Zirvesi’ni düzenledik.
KOOPERATİF ETKİSİ
* Bayan Teşebbüsçü Yarışması’nın çıktıları, yararları neler oldu? Ona da değinebilir misiniz?
Türkiye’nin Bayan Teşebbüsçüsü Yarışması’na 2007 yılında başladığımızda 1., 2. ve 3.leri, seçiyorduk. Lakin bilhassa Anadolu’da bulunduğu yöreye önemli katkı sağlayarak bayan istihdamına dayanak olan bayan girişimciyi de kapsayacak halde Yöresinde Fark Yaratan kategorisini ekledik. Türkiye’de ve dünyada çok konuşulan bahislerde tahlil sağlayan,inovatif tesir uyandıracak girişimcilere Gelecek Vadeden kategorisini ekleyerek ulaşmayı hedefledik. Dünyada ve ülkemizde toplumsal yarara getirilen yenilikçi tahliller, ticaretle de birleşince bilhassa bayan girişimcilerin bu alanda ön plana çıkmasını sağladı. Bu muhtaçlıktan yol çıkarak Toplumsal Teşebbüsçü kategorisini ekledik. Son olarak yarışa bu yıl Anadolu’da kısıtlı imkanlarla çok büyük işler başaran, bulundukları bölgenin istihdamına, gelişimine sürdürülebilir katkı sağlayan kooperatiflerimizden yola çıkarak Türkiye’nin Bayan Kooperatifi kategorisini ekledik. . Bu kategoride bayanlar tarafından kurulan ve işletilen bayanlar üzerinde ekonomik, toplumsal ve çevresel açıdan olumlu tesir yaratma odaklı çalışan bayan kooperatifleri yarışacak. Bu yarış vesilesiyle bayan girişimcilerin, her alanda başarılı olduklarını, yalnızca bayanlara değil, topluma örnek teşkil ettiklerini tüm ülkeye göstermiş oluyoruz. En değerlisi birinci yıl yalnızca 103 bayan girişimcinin müracaatta bulunduğu müsabakada toplam müracaat sayımız 43 bini aştı. Bugün ismini duyduğumuz çok başarılı, bayanlara rol model olan pek çok bayan girişimcinin bir biçimde müsabaka ile yolları kesiştiğini görüyoruz ve bu bizi çok gururlandırıyor.
* Türkiye’nin Bayan Teşebbüsçüsü Yarışması’na nasıl müracaat yapılıyor? Mükafatlar hakkında bilgi alabilir miyiz?
Cesaretleriyle bayanlara ilham olmak ve muvaffakiyetini Türkiye duyurmak isteyen tüm bayan teşebbüsçüler 15 Kasım’a kadar garantibbvakadingirisimci.com adresinde yayınlanan formu doldurarak başvurabilirler. Türkiye’nin Bayan Teşebbüsçüsü kategorisinde birinci olan girişimciye 200 bin TL, öteki dört kategoride birinci olan bayan girişimcilere 150 bin TL ödül veriyoruz. Ayrıyeten bankamızla kimi çalışma imkanları sunuyoruz. Mesela 2021 yılında Türkiye’nin Bayan Toplumsal Teşebbüsçüsü olan Blindlook ile işbirliği yaptık. Tekrar 2023’ün Toplumsal Teşebbüsçüsü Köstebek’le çalışanlarımızın elektronik atıklarının toplanması ile ilgili sürdürülebilirliğe de yarar sağlayacak bir işbirliği yapıyoruz.
ÇÖZÜM ORTAĞI OLDUK
* Fikri olan, cüreti olan ve teşebbüsçü olmaya karar vermiş bayanlarımız ne yapmalı? Nasıl başlamalı ve nasıl devam etmeli?
Girişimcilik bir nevi fırsatlar dünyası. Daima değişim ve gelişim barındıran bir ekosistem. Bayan girişimcilerin de bu değişime ayak uydurması, gelişime açık olması, fırsatları âlâ değerlendirebilmesi gerekiyor. Kendilerini geliştirebilecekleri, iş hayatlarına katkı sağlayacak eğitim ve seminerleri yakın takip etmeli ve kesinlikle katılmalılar. KAGİDER üzere kurum ve kuruluşların içerisinde yer almak, hem birbirlerinin tecrübelerinden faydalanmak hem de network için çok pahalı. Tecrübeye dayalı bilgi paylaşımın bu kadar kıymetli olduğu günümüzde girişimcilerin mentörlük dayanağından faydalanma oranları hayli düşük. Hatta yapılan bir araştırmaya nazaran bayan teknoloji start-uplarında bu dayanağı deneyimleme oranı yalnızca %22. Bilhassa bayan girişimcilerin yatırım alma oranı yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da çok düşük. Teşebbüslerin hızlanması için yatırım çok kıymetli bir etken. Bayan girişimcilere yatırımcının karşısına çıkmadan evvel hazırlık evresini güzel değerlendirmesi için. Garanti BBVA Partners üzere birçok kurumdaki hızlandırma programlarına katılmalarını öneriyorum.
Bir bayan girişimcinin maliyet, nakit akışı, yatırım idaresi üzere mevzularda bilgi sahibi olması gerekiyor. Finansmana sahip olmak kâfi değil. Bunu hakikat kullanmak, üretime çevirmek, istihdama katkı sağlamak çok kıymetli.Bir bankacı olarak en büyük tavsiyem bankacılarla bayan girişimcilerin bağları güzel olmalı. Garanti BBVA olarak biz bankacılığı yalnızca kredi vermek, mevduat toplamak olarak görmüyoruz. Tüm müşterilerimiz bilhassa de ve teşebbüsçüler için tahlil ortağı olabilmeyi hedefliyoruz. ‘Bankacınız finansal hayatınızın en kıymetli modülü olmalı’ diyoruz. Bayan teşebbüsçüler için de kendimizi danışman banka olarak pozisyonlandırmaya çalışıyoruz.
