Türkiye’de trafikteki araç sayısı 28 milyonu aştı. Bunların hepsi tıpkı anda trafikte olmasa da sabah ve akşam saatlerinde büyük kısmı yollarda oluyor ve trafik akışı bu nedenle yavaşlıyor.
Şehir planlaması, kentleşme meseleleri, meteorolojik olaylar, otopark kıtlığı üzere sayılabilecek birçok nedenden ötürü metropol kentlerde trafikte ilerlemek güç duruma geldi. Manuel vitesli arabalarla trafikte olmak sürücüyü daha fazla aksiyona mecbur bıraktığı için yorucu olmaya başladı. Manuel viteste debriyaj, vites senkronu ağır trafikte çok yıpratıcı olabiliyor.
Manuel araç kullanmak da ekstra zevkli olabiliyor, arabaya tam hakimiyet sağlayan manuel vitesi sevenler de bulunuyor.
KAMPANYA SÜRECİNDE FİYATLAR DÜŞTÜ
Sıfır arabalarda hem yıl sonu kampanyaları hem de ekstra olarak fiyat indirimleri yapıldı. Böylelikle geçtiğimiz aylara nazaran çok daha ucuza otomatik vites arabaya sahip olunabiliyor.
OTOMATİK VİTESLİ ARAÇLAR TERCİH EDİLİYOR
Otomatik vitesli araç satışları son yıllarda revaçta. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin son açıkladığı raporda Ocak-Kasım periyodunda otomatik şanzımanlı araba satışları 690.471 adetle yüzde 82,1 hisse alırken, manuel şanzımanlı arabalar 150.454 adetle yüzde 17,9 hisse aldı.
MANUEL KULLANIMLAR GENELDE BAZ MODEL VE TİCARİ ARAÇLARDA OLUYOR
Manuel vitesli araçların satışları içindeki yüzde 17,9’luk kısmın büyük çoğunluğunu ticari araçlar oluşturuyor. Başka kalanı ise baz model arabalardan oluşuyor. Öteki bir deyişle araba alan şahısların çok büyük kısmı otomatik vitesi tercih ediyor.
YENİ KUŞAK OTOMATİK VİTESLER ARIZA ÇIKARMIYOR
2010 yılı ve öncesindeki otomatik vitesli araçlarda arıza oluşunca ustasını bulmak, modül temin etmek üzere meseleler oluşuyor. Bulunan ustalar da işlerini düzgün yapmadıkları için otomatik vites araçların arıza çıkardığı ve büyük masrafları olduğu sav ediliyordu. Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte otomatik vitesli araçlar yanlışsız kullanıldığında arıza vermeden yüz binlerce kilometre kullanılabiliyor. Birtakım marka arabalarda büyük masraflar açmaya devam eden otomatik şanzımanlar olsa da büyük çoğunluğunda sorun yaşanmıyor.
OTOMATİK VİTESTE NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Otomatik vitesli araçlarda ani hızlanmalar, sert gaz reaksiyonları, vites pozisyonunu çok süratli değiştirme, P pozisyonuna attıktan sonra freni bırakıp tüm yükü şanzımana bindirme, daima yüksek bölümlerde kullanmadan ötürü balata ve yağ ısınması, şanzıman yağını hiç değiştirmeden yıllarca kullanmak üzere birçok olumsuzluk örnekleri otomatik şanzımanların baş düşmanları ortasında yer alıyor.
ANİ HIZLANMALARDAN KAÇININ
Manuel de olsa, otomatik de olsa araçlarda gaza sonuna kadar basarak ani hızlanmalar yapmak motor, şanzıman, aks ve ön kadro modülleri üzerinde olumsuz tesirler oluşturuyor. Ani ivmenin tesiriyle ön nizam modülleri gerilirken, motor da zorlanıyor, bunun ardından şanzıman da ortaya çıkan gücü tekerlere iletmek için aks üzerinde tansiyon yaratıyor ve buna yetişemeyen aks ilerleyen vakitte yıpranıp kırılıyor ya da kesiliyor. Bunun yanında manuel de olsa otomatik de olsa (CVT hariç) debriyaj balatası, bilyası ve baskısı bulunuyor ve çok ısınmadan ötürü erken yıpranıp büyük masraflara neden olabiliyor.
SERT GAZ YANSILARI OLUŞTURMAYIN
Gaza ani basarak hızlanma yapmayın, gaz pedalına daha yumuşak dokunarak kullanmak hem modüllerin ömrünü hem de yakıt tasarrufunu maksimize eder. Topuğunuzu paspasa sabitleyip gaz pedalına daha yumuşak basabilirsiniz ve böylelikle motor, şanzıman, ön grup üzere modüllerin yıpranmasının önüne geçersiniz.
VİTES KOLUNU SÜRATLİ DEĞİŞTİRMEYİN
Otomatik vitesli araçlarda P park pozisyonu, R geri vites, N boş vites, D ise ileriyi söz ediyor. L, L1 üzere tabirler ise daha düşük süratlerde aracın ağır hareket etmesini sağlıyor. L, L1 üzere vitesleri dik yokuş çıkışlarında kullanabilirsiniz. Birtakım araçlarda da D yani ileriye gitme vitesi terimi A olarak da görülebiliyor.
Vites kolunu süratli hareket ettirdiğinizde şanzımanın içindeki vites değiştirici motor da süratli hareket edecek ve mekanik modüllerin süratli yıpranmasına neden olacaktır. En uygun vites değiştirme hali sakin ve N yani boş vitesi göstererek yapmaktan geçiyor. Diğer bir deyişle, R vitesinden D vitesine atarken ortada N boş vitesi vardır. R’den N’ye geçip, sonrasında D’ye takmanızda yarar var. Birden fazla kullanıcı R’den D’ye süratlice vitesi çekiyor ve şanzıman N’yi görmeden içeride mekanik problemler yaratacak halde D’ye geçmiş oluyor.
PARK POZİSYONUNA ALIRKEN DİKKAT EDİN
Vitesi P yani park pozisyonuna almak için birtakım ayrıntılar büyük arızaların önüne geçebilir. Öncelikle araç çalışır vaziyetteyken N pozisyonuna alınır ve bu esnada fren pedalına basılır, el freni çekilir, ayak frenden çekilir ve araç boş viteste el freniyle durur. Sonrasında şayet araba müsaade veriyorsa kontak kapatılır ve vites P pozisyonuna getirilir. Kimi araçlarda kontak kapatmaya müsaade vermiyorsa üstteki adımlar uygulanıp P pozisyonuna alınır. Bunu yapmaktaki hedef ise aracı park pozisyonuna aldığınızda şanzımanın üzerinde rastgele bir yük kalmıyor. Aksi halde, P pozisyonuna alıp ayağınızı da frenden çekerseniz sonrasında el frenini kaldırırsanız tüm yük şanzıman dişlisine binmiş oluyor ve aracın tüm yükünü yalnızca bir dişli üstleniyor. Esasen bu türlü durumlarla aracı çalıştırıp ileri pozisyonuna almak istediğinizde şanzıman kolunun sert bir formda sırasıyla R’ye geçtiğine şahit olacaksınız ve vites geçişi esnasında ses duyacaksınızdır.
ŞANZIMAN YAĞI ÖMÜRLÜK DEĞİLDİR, DEĞİŞTİRİLİR
Manuel de olsa otomatik de olsa şanzıman yağları kimi ustaların dediği üzere ömürlük değildir. Sonuçta şanzımanın içinde onlarca dişli var ve şanzıman yağı da bu dişlilerin sağlıklı çalışması için vazife yapıyor. Şanzıman yağı araba üreticisinin belirttiği aralıklarda uygun yağ ile değiştirilmeli. Aksi halde küçük masraflardan kaçarken çok büyük masraflarla karşılaşabilirsiniz.
