Ev sahipleri kimi vakit haklı, kimi vakit haksız nedenlerle kiracıların meskenden çıkmasını istiyor. Konutunda kendi yaşamak isteyen de var, daha yüksek sayıyla diğerine kiralamak isteyen de. Fakat artan konut sahibi-kiracı uyuşmazlıkları yargı sistemi üzerinde o denli bir yük yarattı ki, tarafların dava yoluna gitmesi halinde tahliye süreci üç yılı bulabiliyor. İşte bu durumu fırsat bilen kimi kiracılar meskenden çıkmak için ödeme istiyor. İstenen bedeller ise artık taşınma masrafı ile açıklanamayacak noktaya geldi. O denli ki İstanbul’un merkezi ilçesinde bir kiracı, ‘Kendi konutumda yaşamak istiyorum, meskenimi boşalt’ diyen konut sahibinden 4 milyon lira talep etti. Bir diğer kiracı ise “150 bin almadan çıkmam” diyor. Üstelik bunlar yalnızca karşımıza çıkan iki örnek. Avukatlar ve emlak danışmanları, emsal durumların süratle arttığını, konut sahiplerinin tahliye bedelleri nedeniyle mağdur olduğu belirtiyor.
KONUTTA HAVA PARASI PERİYODU
Gayrimenkul hukuku uzmanı Avukat Hikmet Güngör, geçmişte işyeri için ödenen hava parasının artık konutlarda da uygulandığını söyledi. “Güncel durumda tahliye davası açan mal sahipleri davayı kazansalar bile dava süreci en az üç yıl sürmekte. Bunu bilen kiracılar maalesef bu durumu berbata kullanabiliyorlar” diyen Güngör baktığı belgelerden şu örnekleri paylaştı: “İstanbul’un merkezi ilçesinde bir konutu olan müvekkilim kiracısının çıkmasını istiyor, zira meskenine kendi geçecek. Kiracı taşınmazdan çıkmak için 4 milyon lira istedi. Üstelik bir de tarihe nazaran tarife hazırlamış. Çabucak çıkmak için 4 milyon lira, 2024 yılı kasım ayında çıkmak için 2.5 milyon lira, 2025 kasım ayında çıkmak içinse 300 bin lira talep etti. Arabulucuda muahede sağlanamadı ve dava yoluna gidildi. Bir diğer belgemizde kiracı meskene 500 bin dolar masraf yaptığını argüman edip bu bedeli istedi. Yeni bir meskende bu türlü bir tadilat sayısı imkansız. Bunun ismi tahliye fırsatçılığı.”
Hikmet Güngör
Tarafların muahedesi halinde ödeme yapılmasında hukuksal bir mani olmadığına dikkat çeken Güngör, “Kiracı planlamadığı bir tahliye için taşınma masrafı, yeni mesken için emlakçı komitesi, depozito ödemesi yapacak. Bu nedenle bir bedel talep etmesi olağan. Fakat bugün konuşulan sayılar bunun çok ötesinde. İstenen tahliye bedeli ile kentin gelişim çeperinde standart bir konut satın alınır. Fahiş artırımlar ve haksız tahliyeler nedeniyle kiracılar zorluk yaşıyor ancak bu üzere örneklerde de konut sahipleri mağdur oluyor” sözlerini kullandı.
150 BİN DOLAR İSTEYEN VAR
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü İdare Konseyi Lideri Ulvi Özcan, taşınma parası istemenin kira piyasasında olağan bir hal aldığını söyledi. Kiracıların uzun süren yargı süreçlerini suistimal ettiğini belirten Özcan, bir mesken sahibinin yaşadığı mağduriyeti şöyle anlattı: “Ev sahibi meskenini satmak istiyor, konutta bir kiracı var. Evvel kiracı konutu göstermek istemedi ve yer gösterme davası açıldı. 1.5 yıl sonra çilingir ve polis eşliğinde meskene girdik. Artık de konuttan çıkmak için 150 bin dolar istiyor. ‘Yeni bir konuta çıkarsam muadilinin kirası 5 katı’ diye bir savunması var. Fakat bu durum mesken sahibinin cürmü değil. İstediği sayı diğer bir ilçedeki mesken fiyatı. Bilhassa merkezi ilçeler ve lüks konutlarda bu türlü uçuk sayılar görüyoruz. Daha uygun fiyatlı konutlarda de taşınmak için bir bedel isteniyor. Tahliye için mülk sahibinde meskenin bedelinin ortalama yüzde 5-10’u kadar sayılar talep edildiğini biliyoruz. Kabul eden, etmek zorunda olan da var, dava yoluna gidenler de” biçiminde konuştu.
Ulvi Özcan
EV SAHİBİ NEDEN ‘ÇIK’ DİYOR??
– Geçmişte kiraya verdiği meskende kendi yaşamak istiyor.
– Ailesinden birinin gereksinimi varsa kiracının çıkmasını talep ediyor.
– Kira bedeli düşükse kiracıyı çıkarıp, konutu daha yüksek bedelle diğerine kiralamak istiyor.
– Kiracılı konutlar satılmıyor, satılırsa da sayı düşük kalıyor. Bu nedenle meskenini satmayı planlayanlar kiracının çıkmasını talep ediyor.
– Kiranın düşük kalmasından ve artırım hududundan şikâyetçi bir kesim de meskenini boş tutmayı tercih ediyor.
KİRACI CEPHESİNDE NELER YAŞANIYOR?
– Kiracıların önceliği birçok vakit meskenden çıkmamak. Zira yeni bir konut masraf manasına geliyor. Taşınma, emlakçı kurulu, depozito, peşin kira bedeli derken yüklü bir fiyat karşılarına çıkıyor.
– Eski kiracılar fiyat avantajına sahipler. Meskenden çıkmaları halinde ödediğinin 2-3 katı kira ile karışılacağını biliyorlar. Bu nedenle tartıyla, yasal hudut olan yüzde 25’in de üzerinde artırım yapıp tıpkı meskende kalmayı tercih ediyorlar.
– Kimi vakit davaların uzun süreceğini bilenler ‘mahkemeye gidelim’ diyor ve 2-3 yıl vakit kazanıyor.
– Tahliye talebi ile karşılaşan kimi kiracılar da ödeme istiyor. Bu noktada makul ve haklı bir sayı öneren de var, astronomik sayılar isteyen de.
HANGİ DURUMLARDA TAHLİYE MÜMKÜN?
– Kiracı, kiranın vaktinde ödemediği gerekçesiyle bir kira devri içinde iki sefer haklı ikaz almışsa mesken sahibi tahliye talebinde bulunabilir.
– Mülk sahibi kendisinin, eşinin, alt soyunun, üst soyunun ya da kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu bireylerin muhtaçlığı sebebiyle kiracının tahliyesini talep edebilir. Fakat gereksinimim var dedikten sonra konutu üç yıl boyunca diğerine kiraya veremez. Verilirse eski kiracıya tazminat ödenir. Yani ‘eski kiracı ucuza oturuyor, o çıksın daha yeterli sayıya diğerine kiraya vereyim’ denilemez.
– Kiracılı bir konutu alan mal sahibi, yeniden kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu birinin muhtaçlığı varsa tahliye isteyebilir.
– Konut sahibinin elinde ‘geçerli’ bir tahliye taahhüdü varsa tahliye isteyebilir.
– Kiraya veren 10 yıllık kontrat uzama müddetinin sonunda rastgele bir ‘gerekçe göstermek zorunda olmadan’ tahliye isteyebilir.
– Esaslı bir tadilat, güçlendirme ya da dönüşüm yapılacaksa kiracının tahliyesi istenebilir. Lakin taşınmaz yine kiraya verilirken birinci öncelik çıkan kiracıdadır.
