2022 yılında dünya genelinde 20 milyon bireye kanser teşhisi konulurken, 9.7 milyon kişi kanser nedeniyle hayatını kaybetti. Birebir periyotta Türkiye’de 240 bin 13 yeni kanser olayı görüldü ve 129 bin 672 kişi kanserden ötürü öldü. 2050’de ise dünya genelinde kanser hadiselerinin 2022 yılına nazaran yüzde 77 artacağı, yani 35 milyon kişinin kansere yakalacağı kestirim ediliyor. Bu kıymetli datalar, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ve Milletlerarası Kanser Araştırma Ajansı’nın (IARC) 4 Şubat Dünya Kanser Günü kapsamında kanserin global durumuna ait yeni raporuna ilişkin.
DÜŞÜK GELİRLİ ÜLKE VURGUSU
Son DSÖ raporunda en çok dikkat çeken hususların başında kanser hadisesi artışlarının ülkeler ortasında eşit biçimde hissedilmeyeceği oldu. O denli ki, rapor en yüksek gelirli ülkelerin 2050 yılında 4.8 milyon yeni olay kaydedeceğini lakin hadiselerde en büyük oransal artışın düşük gelirli ülkelerde yaşanacağını öngörüyor. Bu ülkelerdeki kanser ölümlerinin neredeyse iki katına çıkması bekleniyor. Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Departmanı Yöneticisi Bente Mikkelsen, araştırmanın dünya genelinde kansere yönelik büyük eşitsizliklere dikkati çektiğini belirterek bilhassa düşük gelirli ülkelerdeki nüfus, kanserle ilgili temel tedaviye erişmediğinin altını çizdi.
DSÖ’nün herkes için kanser bakımını teşvik edecek siyasetleri geliştirmek, finanse etmek ve uygulamak için 75’ten fazla ülkeyle ağır olarak çalıştığını belirten Mikkelsen, “Çalışmayı genişletmek için kanser sonuçlarındaki global eşitsizlikleri giderecek büyük yatırımlara hemen gereksinim var” sözlerini kullandı.
5 BİREYDEN 1’İ YAKALANIYOR
Küresel kanser yükünün süratle arttığına değinilen raporda, tütün, alkol ve obezitenin kanser hadiselerinin artmasının gerisindeki temel faktörler olduğu bildirildi. Hava kirliliğinin ise kanser için “çevresel risk faktörlerinin” temel etkenlerinden biri olduğu da hatırlatıldı. Kanser teşhisi konulan ve takip eden 5 yıl içerisinde hayatta kalan varsayımı kişi sayısının ise 2022’de 53.5 milyon olduğu kaydedilen raporda, “Dünya genelinde yaklaşık her 5 bireyden 1’i hayatı boyunca kansere yakalanıyor. 9 erkekten 1’i ve 12 bayandan 1’i ise kanser nedeniyle ölüyor” sözleri dikkat çekti.
EN ÇOK GÖRÜLEN TÜRLER
Dünya genelinde 2022’de akciğer, göğüs ve kolorektal kanserlerinin dünya genelinde en sık görüldüğü bildirilen DSÖ araştırmasında “2.5 milyon akciğer kanseri hadisesi görüldü ve yeni olayların yüzde 12.4’ünü oluşturdu. Akciğer kanseri global olarak en sık görülen kanser tipi oldu. Bayanlarda 2.3 milyon göğüs ve 1.9 milyon kolorektal ve 1.5 milyon prostat ve 970 bin ise mide kanseri olayı görüldü” denildi. En fazla mevtin 1.8 milyon ile akciğer kanseri nedeniyle yaşandığı kaydedilirken, bunun kanserden yaşanan can kayıplarının yüzde 18.7’sini karşılık geldiği açıklandı. Akciğer kanserinin en sık görülen kanser çeşidi olmasının nedeni ise Asya’daki yaygın sigara kullanımı oldu. Raporda ayrıyeten, 2022’de kolorektal kanser nedeniyle yaşanan ölümlerin sayısı 900 bin olurken, bu hadiseyi 760 bin ile karaciğer, 670 bin ile göğüs ve 660 bin ile mide kanseri izledi. En ölümcül olan kanser çeşidinin ise bayanlarda göğüs kanseri, erkeklerde ise akciğer kanseri olduğu aktarıldı.
TÜRKİYE’DE 240 BİN VAKA
-DSÖ raporunda Türkiye’de 2022 yılında toplamda 240 bin kanser hadisesinin görüldüğü belirtildi. Bununla birlikte, erkeklerde 132 bin 476 ve bayanlarda 107 bin 537 kanser hadisesi tespit edildiği kaydedildi. Tıpkı devirde Türkiye’de en çok tespit edilen kanser cinsleri ise akciğer, göğüs ve kolorektal oldu. Türkiye’de kansere yakalanan erkeklerde akciğer, prostat ve kolorektal en yaygın üç kanser çeşidi olurken; bayanlarda göğüs, tiroid ve kolorektal en yaygın kanser tipleri olarak gerçekleşti.
