Amalgam dolgu, çürük nedeniyle oluşan boşlukları doldurmak için kullanılan en yaygın materyallerden biri. Gümüş görünümlü olduğu için ‘gümüş dolgu’ olarak da bilinen bu uygulamanın hem estetik görünümü bozması hem de cıva içermesinden ötürü yasaklanması uzun bir müddettir gündemdeydi.
Geçtiğimiz günlerde Avrupa Parlamentosu (AP), cıva kullanımını azaltacak yeni kurallar konusunda üye ülkelerle gerçekleştirilen müzakerelerde muahede sağlandığını açıkladı.
Halkı ve çevreyi korumak için hazırlanan yeni kurallara nazaran, AB ülkelerinde 1 Ocak 2025’ten itibaren amalgam dolgu yasaklanacak. Bu dolgu yalnızca hastanın özel tıbbi gereksinimlerine dayalı olarak diş doktoru tarafından ‘kullanılması şart’ olması şartıyla uygulanabilecek.
Sağlık sistemlerini geri ödemelerde amalgam dolgunun alternatiflerini kapsayacak halde güncellememiş olan ülkeler ise yeni uygulamayı 30 Haziran 2026’ya kadar erteleyebilecek.
İçinde cıva bulunan ve sıhhate ziyanlı olan amalgam dolguyu ülkemizde diş doktorlarının yüzde 60-65’i hâlâ kullanıyor.
Peki Türkiye’de de emsal bir adım atılmalı mı? Amalgam dolgunun sıhhate ziyanları neler? Bunun üzere pek çok soruya Diş Tabibi Lütfi Murat Mercan ile karşılık aradık.
‘BU KARAR DİŞ HEKİMLİĞİ UYGULAMALARINDA BİR DÖNÜM NOKTASI’
Amalgam dolguların yasaklanmasının diş hekimliği uygulamalarında dönüm noktası olduğunu söyleyen Diş Doktoru Lütfi Murat Mercan, “Amalgam uzun ömürlü olmasından ötürü yıllardır kullanılan bir dolgu materyali. Lakin cıva içermesi sebebiyle sıhhat ve etraf üzerindeki potansiyel tesirleri nedeniyle yıllarca tartışmalara husus oldu. Bu yasaklama sıhhat açısından daha az riskli dolgu materyallerine geçişi teşvik ederken, etraf için daha sürdürülebilir eserlerin kullanılmasının önünü açacaktır” tabirlerini kullandı.
TÜRKİYE’DE HÂLÂ KULLANILIYOR!
Dünya genelinde amalgam dolgu kullanımının yaygın olduğuna fakat son yıllarda azaldığına değinen Mercan, “Türkiye’de ise hâlâ kullanılıyor. Ancak sayısı 10-15 yıl öncesine nazaran daha az…” dedi.
Türkiye’de de misal bir adımın atılmasının hem halk sıhhatini muhafaza hem de çevresel sürdürülebilirliği artırma açısından olumlu bir gelişme olacağını söyleyen Mercan, “Türkiye’de de diş hekimliği uygulamaları ve materyal kullanımı; şimdiki düzenlemeler, standartlar, milletlerarası uygulamalar ve sıhhat teklifleri doğrultusunda gözden geçiriliyor” dedi ve ekledi:
“Bu nedenle amalgamın potansiyel sıhhat ve çevresel riskleri göz önünde bulundurularak, alternatif dolgu materyallerine geçiş konusunda bilinçlendirme ve teşvik edici siyasetlerin oluşturulması gerekiyor.”
AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI NELER?
Lütfi Murat Mercan, “Amalgam dolguların tercih edilmesinin esas avantajları ortasında ekonomik oluşu, kolay uygulanabilirliği, yüksek dayanıklılığı ve uzun ömürlülüğü sayılabilir. Bu özellikler, büyük çürüklerin tedavisinde ve yüksek yük altında olan art dişler için ülkü bir seçenek olmasını sağlar” dedi.
Ancak Mercan, bu uygulamanın estetik olmayan görünümünün, vakitle dişlerde oluşabilecek koyu renklenmelerin, cıva içermesinin ve cıvanın potansiyel sıhhat risklerinin önemli dezavantaj olduğu da ekledi.
CIVA ZEHİRLENMESİNE DİKKAT!
Cıvanın insan sıhhati için risk taşıyan bir element olduğuna dikkat çeken Lütfi Murat Mercan, “Bu durum yalnızca hastalık için değil, her gün buna maruz kalan doktor ve asistanı için de büyük sıkıntılar oluşturuyor. Ayrıca dolgu gerecinin artıklarının yeterli bir filtrelemeden geçmediği durumlarda sarfiyat vasıtasıyla etrafa olan makus tesiri de atlanmamalı. Uzun periyodik cıva maruziyeti ise hudut sistemi hasarı, böbrek hasarı ve potansiyel olarak öbür sıhhat sıkıntılarına yol açıyor” dedi.
Mercan, şu bilgilerin altını çizdi:
“En büyük tehlike ise cıva zehirlenmesi… Solunum yoluyla cıva buharının uzun müddetli maruziyeti sonucu meydana gelebilir. Belirtiler ortasında baş ağrısı, hafıza sorunları, uyum kaybı, uyuşma ve karıncalanma, konuşma zahmetleri, görme ve işitme kaybı sayılabilir.”
AMALGAM DIŞINDA HANGİ DOLGU PROSEDÜRLERİ DAHA SAĞLIKLI?
Bu sorumuza Lütfi Murat Mercan, şu karşılığı verdi:
“Kompozit (beyaz dolgular), porselen ve hibrit inley/onley dolgular üzere daha gelişmiş formüllerimiz bulunuyor. Bu materyaller, daha âlâ estetik sonuçlar sunmanın yanı sıra cıva içermemeleri, dişle daha düzgün bir bağ oluşturmaları ve daha az ziyanlı olmaları üzere avantajlara sahip.”
Fotoğraflar: iStock
