Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, ABD Lideri Joe Biden ile geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde yine canlanan F-16’ların alım süreci hakkında Hürriyet’e konuşan üst seviye Beyaz Saray yetkilisi, her şeyden evvel İsveç’in NATO’ya iştirakinin onaylanmasının Amerikan Lideri için kıymetli bir öncelik olmaya devam ettiğini aktardı.
İsminin verilmesini istemeyen Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Kurulu yetkilisi, Lider Biden’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşme sırasında şunları söylediğini aktardı: “ABD Kongresi, F-16’ların satışında büyük bir sorumluluğa sahip ve İsveç’in NATO’ya iştirakinin TBMM’de onaylanması kimi Kongre üyeleri için satışa onay vermeyi değerlendirmeden evvel değerli bir konu olmaya devam ediyor.”
EŞ VAKİTLİ GEÇER Mİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu hafta yaptığı açıklamada, Biden’ın telefon görüşmesi sırasında kendisine, “Siz İsveç’e onayı Meclis’ten çıkarın, tıpkı biçimde ben de Kongre’den F-16’ları geçiririm” dediğini aktarmasıyla sürecin Washington’da nasıl işleyeceği hakkında soru işaretleri oluşmuştu.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’ye yapılacak 40 adet F-16 savaş uçağı ve 80 adet modernizasyon kiti satışının Kongre’ye resmi bildirimini hâlâ yapmamış durumda. Bakanlığın bu bildirimi yapmasından sonra 30 gün içerisinde ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisi, satışı engelleyecek bir tasarı geçirmezse satış onlaylanmış olacak. Lakin tekrar de Ankara-Washington çizgisinde “eş vakitli adımların” nasıl atılacağı konusunda hâlâ bir belirsizlik mevcut.
TBMM’nin İsveç’i onaylayacağı gün ABD Dışişleri’nin Kongre’ye resmi bildirim yapması bir seçenek olabilir. Ama bu senaryoda İsveç’in NATO’ya iştiraki resmen onaylanmış olacak lakin Kongre’nin 30 günlük ekstradan engelleme takvimi bulunacak.
‘BIDEN DESTEKLİYOR’
ABD Lideri Biden’ın, F-16’ların Türkiye’ye satışını uzun müddettir desteklediğinin altını çizen yetkili, liderin Kongre’yi satışın son basamağında harekete geçirebilmesi için İsveç’i üye olarak görmeleri gerektiğini belirtti. “İsveç’in NATO İttifakına girebilmesi için Türk meclisinin İsveç’in NATO’ya iştirak başvurusunu yakın vakitte onaylamasını umuyoruz” diyen Beyaz Saray yetkilisi, idarenin kıymet sırasında önde gelen şeyin bu olmaya devam ettiğinin altını çizdi.
MADRID’DE KONUŞMUŞTU
2022 Haziran’ında İspanya’nın başşehri Madrid’de gerçekleşen NATO doruğunda konuşan Biden, satışın ABD çıkarlarına olduğunu savunmuştu: “F-16 jetlerini Türkiye’ye satmalı, o jetleri de modernize etmeliyiz. Bunu yapmamak bizim çıkarımıza değil. Lakin bunu yapabilmek için Kongre onayına gereksinimim var ve sanırım bunu alabiliriz.” Biden’ın bu konuşması üzerinden 1.5 yıl geçti. Yetkili ayrıyeten Biden idaresinin satışı desteklemesinin bir başka sebebinin de Türk Hava Kuvvetleri’nin NATO ile ortak çalışma kapasitesinin artacağı olduğunu belirtti.
TÜRK F-16’LARI NATO VAZİFESİNDE
Türk Hava Kuvvetleri’ne ilişkin 4 F-16 uçağı ve 71 işçi, bu ay başında NATO Geliştirilmiş Hava Polisliği Blok-64 vazifesi kapsamında Romanya’daki Borcea Hava Üssü’nde NATO hava alanını muhafaza misyonuna başlamıştı. Türk uçakları nisan ayına kadar bu vazifesi sürdürecek.
YUNAN LOBİSİNDEN F-35 ATAĞI
Yunanistan’ın birinci aşamada 20 adet F-35 tipi savaş uçağı satın alımı için ABD’ye gönderdiği niyet mektubuna yaklaşık 1.5 yıl geçmesine karşın şimdi karşılık verilmemesi Atina’da soru işaretleri yaratırken, Yunan lobisi Joe Biden idaresine baskı hedefiyle harekete geçti.
ABD idaresinin, Başbakan Kiriakos Miçotakis’in geçen yıl mayıs ayındaki Washington ziyareti sırasında “yeşil ışık” yakması üzerine, Yunanistan niyet mektubu yazarak, iki etapta toplam 40 adet F-35 savaş uçağı satın alımı için talepte bulunmuştu. Temsilciler Meclisi ve Senato’dan gerekli 4 imzanın da atılmasına karşın, Yunan talebine karşılık 1.5 yıldır gönderilmiyor.
Endy Zemenidis
ONLAR DA İSVEÇ’İ BEKLİYOR
Bir müddet evvel Yunan medyasında, ABD idaresinin bu yıl yaz başlarında Yunan hükümetine F-35 satışını, Türkiye’ye F-16 satışı ile eşzamanlı ilan etmeyi planladığı, bunun için de Ankara’dan İsveç’in NATO üyeliğine onay verilmesinin beklendiği bildirisi gönderildiği ileri sürüldü.
ABD’deki Yunan lobisinin önde gelen isimlerinden, Yunan-Amerikan Liderlik Kurulu (HALC) İcra Yöneticisi Endy Zemenidis, Dışişleri Bakanı Antony Blinken’e yazdığı mektupta, sözkonusu gecikmenin, Yunan kamuoyunda sonu işaretleri yaratabileceğini belirterek ABD idaresinin, F-35 satışına derhal onay vermesini talep etti. Zemenidis, gecikmeden kaynaklanan düş kırıklığını da lisana getirdiği mektubunda, Yunanistan-ABD ilgilerinin, Washington’un Ankara ile ilgilerindeki zorluklardan etkilenmemesi gerektiğini kaydetti.
