Konutlardaki kira artış oranına getirilen yüzde 25 sınırlama, mesken sahibi ve kiracıları karşı karşıya getirdi.‘Tahliye’ ve ‘kira tespit’ hususlarında anlaşamayan tarafların sulh hukuk mahkemelerine başvurması mahkemelerin iş yükünü arttırdı. Sulh hukuk mahkemelerine açılan davaların yüzde 60’ını kira münasebetinden kaynaklanan uyuşmazlıklar oluşturdu. Yaşanan yoğunluktan kaynaklı eksper bulmakta zorlanan mahkemeler 1 yıl sonraya duruşma günü vermeye başladı. Tarafların dava yoluna gitmeden ortalarındaki uyuşmazlığı gidermesi, sürecin kısaltılması ve mahkemelerin iş yükünün azaltılması hedefiyle Arabuluculuk Yasası’nda değişiklik yapıldı. Yapılan değişiklikle kira, kat mülkiyeti, komşu hakkı ve paydaşlığın giderilmesinden kaynaklı uyuşmazlıklarda taraflar evvel arabulucuya gidecek şayet anlaşamazlarsa davalık olacaklar.
VATANDAŞLAR AKIN ETTİ
Arabuluculuk devrinin birinci gününde, sabah saat 09.00 itibariyle Arabuluculuk Büroları’na mesken sahibi ve kiracılar akın etti.Başvuru yapılan adreslerden İstanbul Adliye Sarayı, Kartal’daki İstanbul Anadolu Adalet Sarayı ve Bakırköy Adalet Sarayı’na yoğunluk oluştu. Başvuranların yüzde 75’i konut sahibi ve kiracılardan oluştu.
Kiracısıyla anlaşamayan 54 yaşındaki emekli Yılmaz Pamuk da adliyeye gelerek arabuluculuk sistemine başvuranlardandı. Pamuk, “Düzce’de yaşıyordum. Emekli olduktan sonra İstanbul Mecidiyeköy’de bulunan kendi konutumda oturmak istedim. Kiracıdan konutu boşaltmasını istedim. Kiracımın 3’üncü yılı. Yani 2’nci kontratı bitti. Benim meskenim onun iş yerine yakın olduğu için konutu boşaltmak istemiyormuş. Kendi konutumda kalamıyorum. Oğlumun 3 kişi kaldığı apart üzere bir yerde kalıyorum. ‘Arabuluculuk sistemi başlıyor. Oraya başvurun işinizi o halde halledin’ dediler. Dün avukatla görüştüm dava açılırsa mahkemenin 2 sene sürme ihtimali var’ dedi. Arabuluculuk prosedürü ile 4 haftada çözülmesi çok düzgün olur” diye konuştu.
‘ANLAŞABİLSEK HOŞ OLUR’
Emekli olduğunu ve kira geliri ile geçimini sağladığını belirten Salih Ormak (77) ise “Arabuluculuk için geldim. Kiracıyla anlaşamadık. 2’nci yılına girdi. Gayrettepe’de 2 bin 500 lira kira vererek oturuyor. Orada kiralar 20 bin-25 bin lira. İhtarname gönderdim, ‘çıkmıyorum’ dedi. Kirayı yüzde 25 arttırdı. Yeniden günü geldi kiraya birebirini yaptı. Geçen sene 6 bin lira istedim onu da kabul etmedi, ‘Devlet benim yanımda, kiracıların yanında’ dedi. Arabulucuya geldim. Anlaşabilsek hoş olur. Ya tahliye eder ya da bir şeyler yapar kirayı yükseltir” dedi.
TAŞINMA PARASINI ÖDEYECEKTİM
Kapalıçarşı esnafı 49 yaşındaki mesken sahibi Ali Taşkın, kiracıyla yaşadığı tahliye meselesini şöyle anlattı: “Kiracı konuttan çıkmadığı için ortada kaldım. Evvel ‘taşınırsa 2 aylık kiranı ve taşınma fiyatlarını ben ödeyeceğim’ dedim. Daha sonra bunu 200 bin TL’ye kadar çıkardım. Kabul etti fakat konut aramak için çabalamadı. Kiracıma ben bulduğum konut ilanlarını attım. Hem taşınacağı konuta ben bakıyorum hem de kirasını ve nakliye fiyatını ben ödeyeceğim lakin hala çıkmadı. Yeni arabuluculuk sistemi bu üzere problemleri süratle çözüyormuş bu istikametiyle çok hoş.”
‘TELEFONLARIMI BİLE ENGELLEDİ’
Anadolu Adliyesi’nde eşi Bülent Keçeci ile arabuluculuk dilekçesi veren Ayfer Keçeci, “3 yıllık kiracım 2 bin 750 liraya oturuyor. Geçen sene konuştuk anlaştık. Bu sene çıkacağını söyledi. Ben konutumun kira vergisini, emlak vergisini yüzde yüz artırımla ödüyorum. Kiraya gelince yüzde 25 artırım. Ben de aldığım kirayı ne yapıyorum? Bakkala gidiyorum. Markete gidiyorum. Kiracım telefonlarımı dahi engelledi. Devlet şunu yapsın. Kiracının hakkını muhakkak ve muhakkak yedirme-sin, ancak mesken sahibinin de hakkını savunsun. Ben varımı yoğumu sattım, gittim konut aldım. Herkes elini vicdanına koysun” tabirlerini kullandı.
‘ARABULUCU KARARI MAHKEME İLAMI SAYILIR’
Av. Nahide Esra Danışman ise şunları söyledi: “Tarafların mutabakatlarını sağlamak için atanan arabulucu, dava açmadan evvel son bir defa daha taraflarla bir ortaya gelip muahedeye davet edecek. Pekala arabuluculuk görüşme etaplarında nelerle karşılaşılabilir?
Başvuruya karşın karşı taraf, tarafların biri ya da her ikisi toplantıya gelmezse bu durum arabulucu tarafından tutanağa geçirilir ve tarafların anlaşamadığı istikametinde son tutanak tutulur. Lakin düzenlenen bu son tutanakla birlikte dava açılabilir.
Toplantı tarafların iştiraki ile gerçekleştirilmesine karşın her iki taraf da anlaşamaz ise olumsuz tavrı sebebiyle mutabakat sağlanamazsa bu durumda da arabulucu tarafından son tutanak tutularak taraflarca dava açılması yoluna gidilebilir.
Nahide Esra Danışman
‘DAVALARIN YIĞILMASINA ÖNLEM’
Arabuluculuğun getirilmesinde güdülen hedef ve faydalar şöyle sıralanabilir ;
Kira hukuku alanında yaşanan uyuşmazlık artışı ve davaların yığılmasına karşı bir önlemdir
Tarafların ortasında yıllar içinde gelişen şahsileşmiş yahut kronik meseleler sebebiyle yaşanan irtibat meselelerini aşmak ve dava öncesinde son kere arabulucu hakemliğinde ve hukuk tabanında görüşme imkânı sağlamaktır.
Belirtmek gerekir ki muahede sağlanan bu konularda dava açılma imkânı ortadan kalkar. Arabulucunun düzenlediği muahede tutanağı mahkeme ilamı niteliğindedir. Bu istikametiyle senede bir kez duruşma günü verebilen sulh hukuk mahkemeleri kararlarına alternatif olarak düşünülmesi mümkündür. Lakin, uygulamada çoğunlukla tarafların öncelikle bağlantıya geçtikleri, kira bedelinin ödenmesi, kira bedelinin belirlenmesi yahut tahliyeye ait ikaz, yasal ihtar ve görüşmeler sonrasında mahkemeye başvurdukları görülmektedir.
‘YOĞUN EĞİTİM SÜRECİ’
Arabulucu Avukat Hale Tuncan ise şunları söyledi:
Süreci, İstanbul Anadolu Adliyesi Arabuluculuk Komisyonu’nda yürütüyorum. Taraflar ya da hükmî kişilik firmalar kendileri başvuruyorlar. Arabuluculuk aslında bir yargısal süreç değil. Bir sefer insanların bunu ayırt etmesi lazım. Bu bir alternatif uyuşmazlık tahlil yolu. İnsanların hasımlık yaşadığı konuları mahkeme süreçlerinde taşımadan kendi ortalarında halledebilmeleri için, sulh yoluyla çözebilmeleri için devletin oluşturmuş olduğu ek bir sistem. Bu, devlet eliyle yürütüldüğü vakit kamu tertibi açısından daha düzgün oluyor. Vatandaş nereye, nasıl başvuracağını biliyor. Aslında çok önemli bir süreç. Yani bugün tarafların karşısında bir arabulucu olarak çıkabilmek için çok ağır eğitim süreçlerinden geçiyoruz. Sonrasında bu insanları gönüllülük yöntemiyle bir ortaya getiriyoruz.
Hale Tuncan
UYAP’TAN DA BAŞVURULABİLİR
Arabulucu Avukat Begüm Kocamaz Mert, “Arabuluculuk hukuk sistemimizde yaklaşık 10 yıldır devam ediyor. Hukuk fakültesinden mezun olup 5 yıllık kıdemi bulunan, TC vatandaşı olan, arabuluculuk imtihanını geçen herkes arabulucu olabilir. Bu müracaatları yüzde 90 konut sahipleri yapacak. Arabuluculuk toplantısını genelde avukatlar kendi ofislerinde yapıyor ya da iki tarafın kararlaştırdığı diğer bir yerde. Her adliyenin içinde arabuluculuk ofisi var. Konusuna nazaran ofisten verilen kağıtlardan birini dolduruyorsunuz ve ofise veriyorsunuz. Ofis sistemden arabulucu atıyor o evraka. Biz arabulucular taraflara ulaşıyoruz, tarih belirliyoruz ve onları davet ediyoruz. Diyelim ki görüşmeye yalnızca konut sahibi geliyor Kiracı gelmiyor. Yani uyuşmazlık devam ediyor. Dava kuralını yerine getirdiği için konut sahibinin dava açma hakkı doğuyor. Arabulucu 3 hafta içinde muahedeyi çözmeli ya da tarafların anlaşamadıklarını bildirmeli. Şahıslar avukatları aracılığıyla UYAP üzerinden de arabuluculuk ofislerine başvurabilirler” dedi.
Begüm Kocamaz Mert
ÖNCEDEN AÇILAN DAVALAR NE OLACAK
Anlaşmazlık yaşayan konut sahibi ve kiracılar 1 Eylül itibariyle arabuluculara gidilebilecek. Bu tarihten evvel Sulh Hukuk Mahkemelerine açılan davalar ise devam edecek, arabuluculara yönlendirilmeyecekler.
