Yemen’deki İran takviyeli Husiler’in Süveyş Kanalı’ndan geçerek İsrail’e uğrayacak ticari gemilere yönelik akınlarının ucu Türkiye’ye de dokundu. Envanterinde insansız hava araçları ve roketlerin yanı sıra balistik füzelerin de olduğu belirtilen bu küme, Filistin’e takviye vermek gayesiyle Kızıldeniz’de seyreden gemilere saldırınca, global ticaretin yüzde 12’sini karşılayan Süveyş Kanalı’ndaki geçişlerin durmasına ve birçok memleketler arası taşıma şirketinin rotayı Ümit Burnu’na kırmasına yol açtı. Bu da geminin taşıdığı yük ve izleyeceği güzergâhlara nazaran değişmekle birlikte, sefer müddetlerinin 9 ila 30 gün ortasında artması; buna bağlı olarak da nakliye maliyetlerinin fırlaması demek.
Hürriyet’e konuşan uzmanlara nazaran Türkiye’yi ilgilendiren kuru yük gemileri Süveyş Kanalı’nı kullanmaya devam etse de Türk dış ticaretini asıl olarak etkileyen büyük konteyner gemileri, çalışanlarını riske atmamak için Süveyş’e girmeye cüret edemiyor. Bu durumun nakliyat maliyetlerini bir haftada yüzde 20-60 aralığında artırdığı bilgisini veren uzmanlar, artışların 2024’ün birinci çeyreği prestijiyle vatandaşa da yansıyacağını söyledi.
YOL UZADI, MALİYET ARTTI
Türkiye İhracatçılar Meclisi Lideri Mustafa Gültepe, yaşanan hücumlar ve nakliyat şirketlerinin aldığı kararlar sonucunda panik havası oluştuğunu söyledi: “İlk etapta Uzak Doğu’ya giden konteyner fiyatlarında süratli bir artış oldu. Ortalama 2 katına çıkan bir maliyet artışı kelam konusu. Uzmanlar FEU başına maliyetin 4 bin dolara çıkabileceğini tabir ediyor. Lakin bunlar şimdilik mümkünlük.”
İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası Meclis Lideri Başaran Bayrak da, İstanbul’dan Uzak Doğu’ya giden boş konteynerlerin maliyetinin 500’den 800 dolara çıktığını belirtti. Bayrak, “Çin’den Türkiye’ye gelen konteynerlerin nakliyecilik maliyeti 2 bin dolara yükseldi” dedi. Bilhassa Uzak Doğu’dan yapılan ithalatın olumsuz etkileneceğini kaydeden Bayrak, “Kızıldeniz’den geçip Mersin’e gelecek bir gemi Cebelitarık’tan geçecek. Bu da kat edilen yolu 10 bin mil civarında artırır ve yaklaşık bir ay kadar uzatmış olur” sözlerini kullandı.
AYŞE TEYZE’Yİ ETKİLEYECEK
Bayrak, “İthalata bağımlı üretim yapan bir ülke olduğumuz ve Uzak Doğu’dan orta malı ithal ettiğimiz göz önüne alındığında, artan ithalat bedelleri ister istemez son eserleri de etkileyecektir ve iç piyasada ithalata bağımlı malların fiyatlarını yüzde 10-20 aralığında artıracaktır. Münasebetiyle Kızıldeniz’e düşen iki bomba Ayşe Hanım’ın tenceresini etkiliyor” değerlendirmesinde bulundu.
ELEKTRONİĞİ VURACAK
Öte yandan Türkiye, en çok ithalatı Çin’den yapıyor. Bu ithalat yılın birinci 11 ayında geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 12.5 artarak 41.7 milyar dolara çıktı. Çin’den yapılan ithalatta öne çıkan en değerli iki kalem ise haberleşme ve ses kaydetme araçları ile elektrikli makineler, aygıtlar ve aletleri. Yeniden, Kızıldeniz yerine Ümit Burnu’nu dolaşarak daha fazla yol kat eden, hasebiyle daha yüksek maliyetlerle Türkiye’ye mal satacak ülkelerden Güney Kore, Hindistan ve Malezya da Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı birinci 20 ülke ortasında yer alıyor.
SAVAŞ İSVEÇ DEVİNİ DE VURDU
Bölgedeki ticari faaliyetlerde oluşan meseleler, IKEA’yı da vurdu. İsveç merkezli mobilya firması, hücumlar nedeniyle nakliyat meseleleri yaşadıklarını ve bu nedenle siparişlerde gecikmeler yaşanabileceğini açıkladı. Şirket, lojistik ortaklarıyla Kızıldeniz’e alternatif bir rota arayışında olduklarını duyurdu. Husilerin taarruzlarının ağırlaşmasının akabinde birçok büyük denizcilik firması bölgeye gemilerini sokmayacaklarını açıklamış, ABD de Kızıldeniz’de güvenliği sağlamak için ortak vazife gücü kurma hazırlığında olduklarını duyurmuştu.
