Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan’ın başşehri Bakü’deki ADA Üniversitesi’nde düzenlenen “Karabağ: 30 yıl sonra meskene dönüş. Muvaffakiyetler ve Zorluklar” başlıklı foruma katılarak konuşma yaptı. Azerbaycan’ın Karabağ’daki egemenliği 2 buçuk yıl evvel yine sağlandığında Karabağ’da çok sayıda Ermeni askeri gücünün bulunduğunu belirten Aliyev, “Bu güçlerin milletlerarası hukukun bütün prensiplerini göz arkası ettiklerini gördük. Bu sorunun çözüleceğini umuyorduk. Bunun olağandışı bir durum olduğunu anladık ve İkinci Karabağ savaşının bitmesinin akabinde halimiz netleşti. Karabağ’da yaşayan insanların iki seçeneği vardı ya Azerbaycan vatandaşı olacaklardı ve onların tüm yasal hakları oluşturulacaktı, ya da yaşamak için diğer yerleri seçeceklerdi. Öbür yol yoktu” dedi.
Karabağ’daki bölücü önderlerin teslim olması durumunda onlara af uygulanabileceğini daha evvel de açıkladığını hatırlatan Aliyev, “Ne yazık ki tekrar sözlerime gerektiği kadar ehemmiyet vermediler. Bugün ayrılıkçıların başkanları Azerbaycan’da. Buraya gelmek istediler ve bizi tankla Azerbaycan’a, Bakü’ye gelmekle tehdit ediyorlardı. Bugün Azerbaycan’da yargılanıyorlar ve adalet sistemimizin son kararını bekliyorlar. Karabağ Ermenilerinin temsilcileriyle temas kurabileceğimizi umuyorduk. Lakin ne yazık ki orada iktidardaki birtakım bireyler buna müsaade vermedi. Ayrıyeten Eylül ayında bizim için kırmızı çizgiyi aşmak manasına gelen iki olay yaşandı. Birinci olarak, Ermenistan Başbakanı’nın söylediği ve imzaladığı dokümanla büsbütün çelişen, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı vesilesiyle Ermenistan Başbakanı’nın tebrikleri. Zira geçen yılın ekim ayında Ermenistan ve başbakanı Karabağ’ı resmen Azerbaycan’ın bir kesimi olarak tanıdı. Daha sonra tıpkı fikirle yapılan sayısız açıklamanın akabinde bölücülere tebrik mektubu gönderilmesi bizim açımızdan muhakkak kabul edilemez ve son derece çelişkili bir eylemdi” diye konuştu.
“BÖLGEYE BARIŞI GETİRDİK”
2. Karabağ Savaşı ve Terörle Gayret Operasyonu’nu sırasında ve sonrasında milletlerarası zorluklarla karşı karşıya kaldıklarını belirten Aliyev, “Maalesef ortak olarak gördüğümüz kimi ülkelerle birtakım yanlış anlaşılmalarımız var. Kendilerine pozisyonumuzu aktarıyor ve memleketler arası hukukun tüm ülkelere uygulanmasının ehemmiyetini vurguluyoruz. Azerbaycan, BM Kuralı’nın 51. unsuru uyarınca yasal müdafaa hakkını kullanarak tüm sıkıntıları çözdü. Biz aslında bölgeye barışı getirdik. Bunu savaşla başardık. Bu noktaya daha fazla kıymet verilmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu yalnızca Kafkasya ile ilgili değil. Barışın askeri prosedürlerle nasıl sağlanabileceğini gösterdik” dedi.
Karabağ’da yaşamak isteyen Ermeniler için oluşturulan imkanları anlatan Aliyev, “Karabağ’da Ermenilerin kaydı için elektronik portal çalışmaya başladı. Çok sayıda Karabağ Ermenilerinin müracaatları kabul edildi. Kimileri kalmak, orada yaşamak istiyor. Uygun kaidelerin oluşturulması için Devlet Göç Yönetimi ve Çalışma ve Toplumsal Muhafaza Bakanlığı’ndan temsilciler görevlendirdik. Ermeni vatandaşlara yiyecek, ısınma ve öteki hayat koşulları sağlanması talimatı verildi. Ermenilerin birçoğunun kaldığını söylemiyorum. Lakin kalmaya karar veren Ermeniler zati bu kaidelerden yararlanıyor” dedi.
Azerbaycan’ın Ermenistan’da intikam teşebbüslerin olmayacağına ait garantiye muhtaçlığının olduğunu tabir eden Aliyev, “Çünkü Ermenistan’da neler olduğunu biliyoruz. Ayrıyeten Ermenistan’ın birtakım Avrupa başşehirlerinde çok sayıda danışmanının bulunduğunu da biliyoruz. İki ülke ortasında savaş olmamasını istiyoruz ve bu mevzuda bir garantinin de olması lazım. İki ülke ortasında imzalanacak barış muahedesi milletlerarası uzmanlar tarafından hakikat bir halde araştırılması gerekiyor. Otuz yılı aşkın işgale, topraklarının büsbütün yok edilmesine, etnik paklığa ve acılara şahit olmuş bir ülke olarak biz milletlerarası arabuluculara değil, Ermenistan’a elimizi uzattık. Barış mutabakatının temel hususları hazırlanıp Ermenistan’a gönderildi lakin hala sessizlik hakim. Daha sonra bilinen 5 prensip açıklandı. Artık Ermenistan’ın bunları kabul etmeye yakın olduğu görülüyor. Onlar bunu temel olarak alabilirler. Şayet bunu birkaç yıl evvel yapsalardı elbette terörle çaba operasyonuna gerek kalmayacaktı. Bu tarihtir ve barışı teşvik edenin Ermenistan değil Azerbaycan olduğunu göstermektedir” diye konuştu.
AVRUPA’YA ELEŞTİRİ
Avrupa Birliği Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in “Karabağ’dan 150 bin Ermeni ayrıldı” açıklamasına ait konuşan Aliyev, “Tecrübeli bir Avrupalı diplomat olan Joseph Borell’in palavra söylediğini Ermeniler bile itiraf ediyor. Karabağ’dan 150 bin değil, 100 bin kişinin ayrıldığını kendileri söylüyorlar. Yani Sayın Borell bu biçimde devam ederse bir ay sonra 200 bin kişi diyecek. Tahminen Borell hayal görüyordur. Bu katiyen kabul edilemez. Bu yalnızca sayıların manipülasyonu değil, Azerbaycan’a yönelik bir suçlamadır. Avrupa’daki başkanların ortasında ne yazık ki sayın Borell ve Metsola üzere popülist bireyler var. Her vakit açık konuşmayı severim. Onların Azerbaycan’a yönelik siyasetlerinden ve tavırlarından katiyen şad değilim. Bu adil değil ve hiçbir formda Avrupa Birliği’nin çıkarına değil” dedi.
İspanya’nın Granada kentinde 5 Ekim yapılması planlanan 5’li görüşmeye katılmama nedenine ait konuşan Aliyev, “Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Charles Michel ve Ermenistan Başbakanı ile Prag’da toplantı yapılması teklifinde bulunuldu. Prag’da yapılan toplantıyı olumlu değerlendiriyorum. Zira o periyotta Başbakan Paşinyan Karabağ’ı Azerbaycan’ın kesimi olarak tanımıştı. Daha sonra öteki bir açıklama yaparak daha evvelki görüşünden kaçındı. O devirde Dağlık Karabağ’a bir tebrik mektubu göndermişti. Lakin yeniden de Prag toplantısından çıkan sonucu olumlu buldum. Müzakereler bu formatta devam etti. Pekala sonra ne oldu? Fransa Cumhurbaşkanı bir televizyon röportajında Azerbaycan’a karşı gizemli ve kabul edilemez kelam ve sözler kullanarak kendisini süreçten ayırdı. Zira tarafsızlığınızı kaybederseniz artık arabulucu olamayacağınız, bu bahtı kaçıracağınız çok açıktı. Bu yüzden tarafsız olmalısınız. Bunun çeşitli nedenleri vardı. Bu durumda arabulucu olma talihi kaçırılmış oldu. Fransa’nın rastgele bir temsilcisinin Ermenistan ile Azerbaycan ortasındaki olağanlaşma sürecine katılmasını artık yanlışsız ve uygun görmediğimizi resmen beyan ettik ve bu nedenle Granada’ya gitmedim” sözlerini kullandı.
FRANSA VE HİNDİSTAN YANGINI KÖRÜKLÜYOR
Son devirde Fransa ve Hindistan’ın Ermenistan’a silah gönderdiğini belirten Aliyev, “Fransa ve Hindistan, Ermenistan’ı silahlandırarak yangını körüklüyor ve Ermenistan’da gerçekçi olmayan bir görüş oluşturuyor. Ermenistan bu silahları kullanarak Karabağ’ı yine işgal edebileceğini düşünebilir. Şimdi o silahların kalitesinden bahsetmiyorum. En son teknolojiye sahip silahlarla bile bu imkansız. İkinci Karabağ Savaşı’ndan sonra bile Ermenistan, savaş sırasında 12 bin asker kaçağının olduğunu açıklamıştı. Yani Azerbaycan’a karşı koyamazlar” dedi.
Ermenistan Başbakanı Paşinyan’a tekraren yükümlülüklerini neden yerine getirmediklerini sorduğunu vurgulayan Aliyev, “10 Kasım 2020 tarihli Açıklamanın dokuzuncu unsuru uyarınca Azerbaycan’ın batı kısmı ile Nahçıvan ortasında ilişki kurulması gerekmektedir. Orada denetimi kimin sağlayacağı da belirtiliyor ve bu belgeyi şahsen Paşinyan da imzaladı. Artık bu mümkün değil. Ne o denli bir yol var, ne de Rusya’nın iştiraki. Yani aslında türel açıdan geçerliliğini kaybetmiş üzere görünüyor. Zira bir mecburilik var lakin onlar bu yükümlülüğü yerine getirmiyorlar” diye konuştu.
Ermenistan’ın bu yaklaşımının akabinde Azerbaycan’ın Nahçıvan ile irtibat kurması ve Nahçıvan’dan da Türkiye’ye erişim sağlamak için İran üzerinden köprü inşa edilmesi konusunda İran ile muahedeye vardıklarını belirten Aliyev, “Ağbend köyünde karayolu nakliyeciliğine yönelik köprünün temel atma merasimi yapıldı. Daha sonra demiryolu nakliyeciliğine yönelik bir köprü inşa edilecek. Yani Ermenistan burada çok şey kaybediyor. Bu yalnızca Azerbaycan ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ortasındaki ilişkiyi sağlamakla kalmayacak, birebir vakitte milletlerarası bir ulaşım koridoru haline gelecektir. Bu, Azerbaycan ile Türkiye ortasında bir ilişkinin oluşması manasına geliyor. Ermenistan kendisini bundan yoksun bıraktığı üzere, Azerbaycan ile öbür tüm irtibatların açılmasından da yoksun bırakıyor” dedi.
