Berat Kandili’nde oruca nasıl niyet edileceği, günün öne çıkan mevzularından oldu. Af, merhamet ve mağfiret vesilesi olarak kabul edilen mübarek Berat gecesi için Hz. Peygamber (s.a.s.), “Şaban’ın ortasında (yani berat gecesinde) ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah o gece güneşin batmasıyla dünya semasında tecelli eder ve fecir doğana kadar, ‘Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim, yok mu isteyen…’ der.” (İbn Mâce, İkâmetü’s-Salat, 191) buyurdu. Berat Kandili ile bir arada ibadetlerini idrak edecek olanlar kandilde oruç tutarken niyet etme konusunda dikkat edilecek bilgilere ağırlaştı. Diyanet bilgisine nazaran bu oruçlar için, “yarınki orucu tutmaya” formunda mutlak niyet kâfi oluyor. İşte, kandil orucuna nasıl niyet edilir? sorusunun karşılığına yönelik bilgiler.
KANDİLDE ORUCA NASIL NİYET EDİLİR?
Kalben niyet etmek kabul edildiği üzere sahura kalkmak da oruca niyet etmek olarak kabul edilir. ‘Allah’ın niyet ettim senin rızan için oruç tutmaya’ halinde niyet edilebilir.
Niyet etmek orucun koşullarındandır. Niyetsiz oruç sahih değildir. Kalben niyet etmek kâfi ise de niyeti lisan ile tabir etmek menduptur. Oruç için sahura kalkılması da niyet sayılır.
Ramazan orucu, belirli günlerde tutulmak üzere adanan oruçlar ile beyhude oruçlar için niyet etme vakti, güneşin batması ile sonraki gün zirve noktasına gelmesi öncesine kadarki müddettir Lakin imsaktan sonra yapılacak niyetin geçerli olması için bu vakitten itibaren bir şey yenilip içilmemiş, oruca muhalif bir iş yapılmamış olması gerekir. Aksi takdirde gündüz niyet caiz olmaz (Kâsânî, Bedâî’, II, 85). Bu oruçlar için, “yarınki orucu tutmaya” halinde mutlak niyet kafidir. Bununla birlikte geceden niyet edilmesi ve “yarınki Ramazan orucuna” biçiminde orucun belirlenmesi daha faziletlidir. Ramazanın her günü için farklı niyet edilmesi gerekir (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 397, 400).
Kaza, keffaret ve bir vakte bağlı olmaksızın adanan oruçlar için gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Bu tıp oruçlara niyet edilirken, “falanca kaza, keffaret yahut adak orucuna” biçiminde belirtilmesi gerekir.
Şafiî mezhebine nazaran ise beyhude dışındaki tüm oruçlara geceden niyet edilmelidir. İmsak vaktine kadar niyet edilmemişse o günün orucu geçerli olmaz. Beyhude oruçlara ise güneş zirve noktasına gelmeden öncesine kadar niyet edilebilir (Şirâzî, el-Mühezzeb, I, 331-332).
