TÜRKİYE Büyük Millet Meclisi’nin, İsveç’in NATO’ya iştirakini onaylamasının akabinde gözler, Türkiye’ye F-16 satışını bu oylamaya bağlayan ABD Lideri Joe Biden’a çevrildi. Şimdi üzerinden bir gün geçmeden, ABD Lideri Biden’ın, Senato ve Temsilciler Meclisi’ne bir mektup gönderdiği öğrenildi. Biden’ın, satışın onaylanması için teşvik edici nitelikte olduğu kaydedilen mektubunda, Türkiye’nin alımını talep ettiği 20 milyar dolarlık 40 adet F-16 savaş uçağı ve 79 modernizasyon kitinin onaylanması davetinde bulunduğu kaydedildi.
‘HENÜZ RESMİ BİLDİRİM DEĞİL’
Bu mektup, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın resmi süreci başlatması için gereken resmi bildirim yerine geçmese de; Ankara-Washington çizgisinde geçtiğimiz aydan bu yana sürdürülmesi beklenen “eş zamanlılık” aslına uygun bir hareket olarak görülüyor.
Biden idaresi, Hürriyet’e yaptığı açıklamada ve dün düzenlenen basın toplantısında İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması sürecinin tamamlanması için Ankara’dan resmi onay evraklarını beklediklerini söylemişti. Bu süreç de tamamlandıktan sonra ABD Dışişleri Bakanlığı’nın resmi bildirimi Kongre’ye yapması bekleniyor.
‘ABD’NİN ÇIKARINADIR’
Biden’ın resmi adımı öncesinde; Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon ile görüştü. Beyaz Saray, Hürriyet’e yaptığı açıklamada, Biden’ın uzun vakittir F-16’ların Türkiye’ye satışını desteklediğini hatırlattı. Üst seviye yetkili, “Bu, NATO’nun birlikte çalışma kabiliyetini kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır ve ABD’nin ulusal çıkarınadır” dedi. Yılan kıssasına dönen ve artık Ankara tarafından sonuçlanması beklenen Kongre sürecine de değinen yetkili, bunun üzerine mesai harcadıklarını belirterek, “Silah satışlarının onaylanmasında Kongre’nin kıymetli bir rolü var ve bu hususta Kongre ile birlikte çalışıyoruz” dedi.
‘TAKDİRLE KARŞILADIK’
Kongre’ye resmi bildirim yapması gereken ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan da birinci reaksiyonlar geldi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, X isimli plat-formda yaptığı açıklamada, “ABD, TBMM’nin İsveç’in NATO’ya iştirak protokollerini onaylama kararını takdirle karşılamaktadır” derken, F-16 konusuna değinmedi. Hürriyet’in ulaştığı ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise tekrar Kongre’ye işaret etti: “Kongre, silah satışlarının gözden geçirilme-sinde kilit bir role sahip ve birtakım Kongre Üyeleri, Türkiye’ye F-16 satışını destekleyebilmeleri için Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya iştirak başvurusunu onaylamasının değerli bir konu olduğunu kamuoyuna açıklamıştı.” Üst seviye dışişleri yetkilisi ayrıyeten, Türkiye’nin göndereceği İsveç’in onay dokümanını Washington’da almayı sabırsızlıkla beklediklerini de kelamlarına ekledi.
‘ÇÖZÜM İÇİN ÇALIŞIYORUZ’
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ile de görüştü. Özel yapılan açıklamalarda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İsveç’in NATO protokolünü TBMM’ye yollamasının memnuniyetle karşılandığı bildirildi. F-16 konusuna da değinen üst seviye Pentagon yetkilisi, herkesin işine gelecek bir tahlil için çalıştıklarının altını çizdi: “F-16 savaş uçaklarının Türkiye’ye satışına ait süregelen istişareler, NATO’nun kilit müttefiklerinden biri olan Türkiye ile savunma ilgilerini sağlam bir halde sürdürme tarafındaki genel kararlılığımızın bir kesimidir ve ilgili tüm tarafların faydasına olacak bir tahlil üzerinde çalışıyoruz.”
BIDEN’IN ONAYI GEREKLİ
28 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı 2’nci tıp seçimlerinden sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik için aradığı telefon görüşmesinde resmi olarak birinci sefer İsveç-F-16 ilişkisi kuran Biden’ın Dışişleri Bakanı Blinken’a “Kongre’ye resmi bildirim yap” talimatı vermesi gerekiyor. ABD Dışişleri Ba-kanlığı, Türkiye’ye savunma sanayi satışı yapmak istediğinin resmi bildirimini Kongre’ye yaptıktan sonra, NATO üyesi olduğu için kurallara nazaran Türkiye’nin 15 günlük bekleme müddeti başlamış oluyor. Bu müddette ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosu’ndan başka ayrı satışı engellemeye yönelik tasarı geçirilmediği takdirde satış tamamlanmış olacak. Şayet bu türlü bir tasarı geçirilip Türkiye’ye satış Kongre’de engellense dahi Biden’ın bu noktada tasarıyı veto edip tekrar Kongre’ye gönderme yetkisi var lakin Kongre’de her iki kamarada da üçte iki çoğunluk ile veto geçersiz hale getirilebilir.
