BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, BM İnsan Hakları Kurulu’nun “Ayrımcılık, Düşmanlık yahut Şiddeti Teşvik Eden Dini Nefretin Temel Nedenleri ve İnsan Hakları Üzerindeki Etkileri” başlıklı diyalog oturumunda konuşma yaptı. Türk, BM İnsan Hakları Kurulunun temmuz ayındaki oturumunda Kur’an-ı Kerim’e yönelik ataklarla ilgili acil özel oturum düzenlendiğini hatırlattı. Türk, “Oturumdan bu yana birtakım ülkelerde halka açık alanlarda Kur’an-ı Kerim yakma aksiyonları devam etti. Bu saygısız ve saldırganca hareketleri, bilhassa de açıkça şiddeti ve bölünmeyi kışkırtma emeli taşıyan aksiyonları şiddetle reddettiğimi bir kere daha vurgulamak istiyorum” tabirlerini kullandı.
Türk, “İnsan Hakları Kurulu’nun 53/1 sayılı kararı, dünya çapında ibadet yerlerine ve dini sembollere yönelik artan olayları kaydetti ve bu sıkıntıya tahlil bulmak için derhal harekete geçilmesi davetinde bulundu. Buna cevaben ofisim takip için bir yol haritası çiziyor. Bugünkü diyalog sırf birinci adımdır. Kararla ilgili yorumlarını almak üzere tüm devletlere ve başka paydaşlara bir davette bulunduk ve önümüzdeki aylarda ileriye yönelik tavsiyeler üretmek maksadıyla geniş bir istişare sürecini kolaylaştıracağız. Bilhassa tecrübelere ve anlayışa dayalı olarak görüşlerinizi ve tekliflerinizi almayı sabırsızlıkla bekliyorum. Halihazırda birtakım devletlerden karşılık aldık. Bu sürecin ülkelerin dini nefret belasına karşı milletlerarası insan hakları hukuku doğrultusunda yasal çerçeveler ve sağlam siyasetler benimsemeleri, hesap verebilirliği sağlamak emeliyle süratli bir halde harekete geçmeleri için bir plan sağlayacağını umuyorum” dedi.
“DİNİ NEFRET BİRÇOK FAKTÖRDEN KAYNAKLANIYOR”
Dini nefretin köklerinin yüzyıllar boyunca tıpkı öteki nefret çeşitleri üzere önyargıdan, cehaletten ya da başkasına karşı derin bir dehşetten kaynaklandığını vurgulayan Türk, “Günümüzde dini nefret, kutuplaştırıcı ve baskıcı siyasetleri destekleyen siyasetçiler ve başkanlar, milliyetçilik ve dehşet çığırtkanlığından beslenen tehlikeli kimlik siyasetlerinin damgasını vurduğu yükselen bir popülizm dalgası ya da öğrencilere saygıyı, müsamahayı ve anlayışı öğretemeyen eğitim sistemleri üzere birçok faktörden kaynaklanıyor” sözlerini kullandı.
Türk, “Yeni olmaktan çok uzak bir olgu olan dini nefret söylemi artık denetimsiz bir halde ortaya çıkıyor. Çevrimiçi toplumsal medya algoritmaları nefret dolu iletilere genişçe yer veriyor. 11 Eylül terör akınlarından sonra yaşanan önyargılardan beslenen İslamofobi’nin yeni versiyonlarını görüyoruz. Bilhassa Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’da ziyanlı stereotipler daha da derinleştiriliyor. Müslüman bayanlar ve kız çocukları sıklıkla kelamlı tacizin, gözdağının ve vefat tehditlerinin ya da daha da berbatı fizikî şiddetin yükünü üstleniyor” diye konuştu.
“Dini nefret ve ayrımcılığın insan hakları üzerindeki tesirleri açıktır” diyen Türk, “Toplumsal ilerlemeyi engelliyor ve kutuplaştırıyor. İnsan onurunu zedeleyen güvensizliği ve stereotipleri sürdürüyor. Aşağılayıcıdır ve şiddetin kışkırtılmasına yahut şahsen şiddetin kendisine yol açabilir. Toplumsal bütünlüğü bozabilir. Bunun insanların hayatları üzerinde gerçek bir tesiri var” biçiminde konuştu.
MÜCADELE İÇİN ÇOK DAHA FAZLASINA MUHTAÇLIK VAR
Türk, “Kur’an- Kerim yakma olaylarının ve dünya çapındaki başka birçok dini nefret olayının açıkça gösterdiği üzere nefretin temel nedenleri ve itici güçleri ile uğraş etmek için çok daha fazlasına gereksinim var. Ziyanlı stereotiplerin etkin olarak ortadan kaldırılmasına gereksinimimiz var. Bugünkü diyaloğumuz bu süreçteki birinci adımdır ve bu adımın müsamaha, hürmet ve çeşitliliğe dayalı yenilikçi tahlilleri belirleyip teşvik edeceğini umuyorum. Ofisimin temel odak noktalarından biri, büyük toplumsal medya şirketlerini ve onların BM İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber Prensipleri uygulamalarını inceleyen mevcut çalışmalarımızı geliştirmek olacaktır. Mevcut siyasetlerin yeterliliğini araştırmak ve kesimdeki istikrarsız yaklaşımları ortaya çıkarmak için derinlemesine araştırma ve tahliller yapmayı amaçlıyoruz” tabirlerini kullandı.
