Nando Parrado’nun hatırladığı tek şey, derin karanlık bir çukur ve daima aklından geçen o niyetti: “Öldüm ben, öldüm. Mevt bu. Bu kadar karanlık bir şey fakat vefat olabilir.”
Saatler, hatta tahminen günler geçerken Parrado’nun aklına farklı bir fikir geldi: “Susadım. Su içmeye gereksinimim var. Ölmüş olsam susamazdım.”
Yavaş yavaş etrafında olanların farkına varmaya başlıyordu. Neden bu kadar soğuktu? Başı neden zonkluyordu? Duyduğu sesler kime aitti?
Parrado bir anda gözlerini açtı. Karşısında arkadaşları vardı.
O anları The Guardian’a anlatan Parrado, “‘Nando, yeterli misin? Nando, yeterli misin?’ diyorlardı. Uygun değildim. Arkadaşlarımdan biri ‘Uçak düştü’ dedi” tabirlerini kullandı.
Bunun üzerine etrafına bakan Parrado, yamulmuş ve yan devrilmiş bir uçak iskeletinin içinde olduğunu fark etti. Hasar felaket seviyesindeydi: Borular ve kablolar açığa çıkmış, metal levhalar kâğıt üzere buruşmuş, plastikler paramparça olmuştu. Ortalık molozdan geçilmiyordu.
Nando Parrado ve Roberto Canessa
ÜÇ GÜNDÜR ŞUURU KAPALI HALDEYDİ
Parrado, başının yan tarafına bastırdığında saçlarının kan nedeniyle yapış yapış olduğunu hissetti. Kemik parçacıkları eline batıyordu.
Arkadaşı Roberto Canessa, Parrado’ya seyahat etmekte oldukları uçağın üç gün evvel bir dağa çarptığını ve kendisinin o andan beri bilinçsiz halde olduğunu söyledi.
Parrado, aklına annesi Eugenia ve kız kardeşi Susy’nin geldiğini belirtti ve ekledi: “Bana, ‘Nando annen öldü, Panchito öldü’ dediler.”
Panchito, yani Francisco Abal, Parrado’nun en yakın arkadaşıydı. Uçakta yan yana oturuyorlardı. Parrado cam kenarı koltuğu arkadaşına vermişti.
“Panchito benim kardeşimdi. Haftada iki üç gece bizde kalır, benim kıyafetlerimi giyerdi” diyen Parrado’nun kız kardeşi Susy de ağır yaralı halde kokpitin önünde yerde yatıyordu.
Parrado, “Kız kardeşimin olduğu yere yanlışsız emekledim ve yerde ona sarıldım. Kıpırdayamıyordu. Konuşamıyordu. Yalnızca gözlerini hareket ettirebiliyordu. Kaza sırasında ayakkabılarını kaybetmişti, ayakları mosmor olmuştu. Yanından ayrılmadım. Bardağımız yoktu. Suyumuz bile yoktu, o yüzden ağzımda kar eritip kardeşime verdim” diye konuştu.
Nando Parrado’nun 2013’ten bir fotoğrafı
“BİZİ BURADA BULAMAZLAR”
Ertesi sabaha kadar kardeşinin yanında kalan Parrado, sendeleye sendeleye uçaktan indiğinde, bir buzdağının yamacında olduklarını gördü. Dört bir yanları karlarla kaplı dağlarla ve vadilerle çevriliydi. Bulundukları yerin ne kadar büyük olduğunu fark eden Parrado’nun aklından geçen şey, “Buradan nasıl çıkacağız? Bizi burada bulamazlar” oldu.
Parrado haklıydı. Kurtarma takımlarının hiçbiri Uruguay Hava Kuvvetleri’ne ilişkin 571 sayılı uçuşunu yaparken And Dağları’na çakılan uçağı bulamadı.
Ancak kazadan 72 gün sonra Aralık 1972’de Parrado ve 15 yolcu sağ salim dağdan inmeyi başardı.
İnanılmaz bir hayatta kalma öyküsüydü bu. Dönemin gazeteleri “And Dağları’ndaki Mucize” başlığını uygun görmüştü yaşananlara.
Ancak bugün 73 yaşında olan ve Uruguay’ın başşehri Montevideo’da yaşayan Parrado için bu bir mucize değil, “birbirine sonuna kadar güvenen bir küme genç insanın çabasıydı”. Bu efor sonucunda hayatta kalmayı başarmışlardı.
22 YAŞINDA SIRADAN BİR GENÇTİ
Sonraki 26 yıl boyunca Parrado yaşananlar hakkında hiç konuşmadı. Fakat bir noktada bunu yapmaya karar verdi ve dünyanın dört bir yanını dolaşarak gittiği yerlerde öyküsünü anlattı.
Ekim 1972’de, Parrado 22 yaşındaydı. Sıradan bir hayat yaşıyor, üniversiteye başlamak için gün sayıyordu. Hırdavatçı dükkanında babasına yardım ediyor, motosikletiyle gezip kızlarla takılıyor ve okulunun mezunlar grubunda ragbi oynuyordu.
Takım arkadaşlarının birçoklarını 10 yılı aşkın vakittir tanıyordu. Birlikte Şili’ye bir maça gitmişlerdi. Parrado’nun ikinci maçı kaçırmaya niyeti yoktu.
1993 tarihli Alive sinemasında Parrado’yu Ethan Hawke canlandırdı
PİLOTLAR UÇMAK İSTEMEMİŞTİ
Başkent Santiago’ya giden uçağı organize eden kişi kadro kaptanı Marcelo Perez’di. Parrado’nun babası, onu, annesini ve kız kardeşini Montevideo Havalimanı’na bırakmıştı. (Ablası Graciela meskende kalmıştı.)
Hava makus olduğundan uçak Arjantin’in Mendoza kentine acil iniş yapmış, ekip geceyi orada geçirmişti.
Pilotlar sonraki gün de havalanmak için gönülsüzdü. (Ragbi oyuncuları bu durumla biraz dalga geçmişti.) Lakin uçak, Uruguay Hava Kuvvetleri’nden kiralanmıştı ve yasalar gereği Arjantin topraklarında 24 saatten fazla kalmaları yasaktı.
Ekip saat 14.00 sularında uçağa bindi; kısa müddet içinde havalandılar. Lakin And Dağları’nın üzerinden uçmak için en berbat günlerden birini seçmişlerdi. Öğlenden sonra ısınan hava, atmosfer şartlarında istikrarsızlığa yol açıyordu.
Parrado, bugünkü aklı olsa uçağın yanına bile yaklaşmayacağını belirterek, “Fairchild FH-227D model bir uçaktı, motorları çok güçsüzdü. İçi insan doluydu, sonuna kadar yüklenmişti, Güney Amerika’nın en yüksek dağlarının üzerinden uçuyordu ve hava berbattı. Yani, imkânı yok” tabirlerini kullandı.
YARDIMCI PİLOT YANLIŞ BİR HESAP YAPTI
Uçak 13 Ekim Cuma günü Mendoza’dan havalandı. (Ragbi oyuncuları bu tarihin çağrıştırdığı aksiliklerle ilgili latife yapmayı ihmal etmemişti.) Toplam 45 bireylerdi; oyuncular, arkadaşları, aile üyeleri, mürettebat ve bir düğüne gidebilmek için para ödeyip uçağa binen bir yabancı vardı.
Andlar’ın üzerinden direkt uçmak mümkün değildi. Uçağın azamî uçuş yüksekliği 6.858 metreydi; Andlar’ın en yüksek tepesi olan Aconcagua’nın yüksekliği ise 6.960 metre… Münasebetiyle U formunda bir rotada uçmaları gerekiyordu. Evvel 100 mil güneye inecek akabinde Planchon Geçidi üstünden dağların ortasına girecek ve kuzeye Santiago’ya hakikat ilerleyeceklerdi. Uçuşun 90 dakika sürmesi planlanmıştı.
Aşağı üst 1 saat sonra tecrübesiz yardımcı pilot bulundukları pozisyonla ilgili bir yanılgı yaptı. Sebebi ya önlerindeki bulutlar ya da rüzgâr suratına dair yanlış hesabıydı. Uçağın tarafını kuzeye vaktinden evvel çeviren pilot, Andlar’ın derinlerine girmelerine neden oldu. Üstelik bu yanılgının farkına varmadı ve inişe geçti.
Hayatta kalanlar kurtarma görevlilerine sarılarak teşekkür ederken
KANADIN UCU DAĞIN YAMACINA DEĞECEK GİBİYDİ
Fairchild, ağır bir sisin içine girdi. Kabin vazifelisi yolculara emniyet kemerlerini takmalarını söyledi. Uçak ağır türbülans tesiriyle sarsılmaya başladı. Bir hava boşluğuna girip birkaç yüz fit düştüler.
Panchito dirseğiyle yanında oturan Parrado’yu dürtüp pencerenin öteki tarafındaki dağı işaret etti. Kanadın ucu neredeyse yamaca değecek üzereydi.
Parrado o kadar yakın olmamaları gerektiğini idrak ettiği anda bağırışlar duydu ve annesiyle kız kardeşinin kaygılı yüzlerini gördü.
Ardından uçak süratle yükselmeye başladı. Motorlar homurdanıyor, uçağın iskeleti sarsıntı oluyor üzere titriyordu. Parrado, “Bir ses duydum, bir patlama sesi üzereydi. Güya bir Formula 1 aracı bir duvara çakılmıştı” dedi. Başının üzerinde gökyüzünü görüp koltuğunda öne hakikat fırlayan Parrado, sonraki anları, “Ölmekte olduğumu fark etmeden öldüm. Kainatın çok karanlık bir yerine gittim” kelamlarıyla anlattı.
PİLOT ÖLMEDEN EVVEL OLDUKLARI YERİ SÖYLEMİŞTİ
Parrado, olan biteni kendine geldikten sonra arkadaşlarından öğrenecekti. Pilotlar uçağı kaldırıp dağın üzerinden geçirmeye çalışmış fakat uçağın karnı bir zirveye çarpmıştı. Kanatlar kırılmıştı. Uçağın sol pervanesi iskeleti yarıp geçmişti. Kuyruk, Parrado’nun oturduğu yerin civarından kırılmıştı. Uçağın iskeleti vahim bir süratle dağdan aşağı yuvarlanmış, durduğu noktada çarpmanın tesiriyle koltuklar yerlerinden kopup öne fırlamıştı. Bu esnada birçok yolcu ezilmişti.
Enkazdan çıkabilenler yaralılara ve mahsur kalanlara yardım etmek için derhal harekete geçmişti. Ekip kaptanı Perez, burada da sorumluluğu üstlenmişti. Her ikisi de tıp öğrencisi olan Gustavo Zerbino ile Canessa ellerinden geleni yapmıştı. Kırık kemikleri giysilerden kopardıkları kumaş modülleriyle sarıyor, kara gömüp şişmesini önlemeye çalışıyorlardı.
Pilot kokpitte sıkışıp kalmıştı. Ölmeden evvel gençlere Curico’yu geçtiklerini söylemişti; And Dağları’nın batı sınırındaydılar. Perez ve arkadaşları dondurucu rüzgârlara karşı korunabilmek için uçağın iskeletinin etrafına, uçağın kargosundaki valizler, kopuk koltuklar ve uçak modüllerinden bir duvar örmüş, kalan boşlukları da karla kapatmıştı. Uçaktaki 45 şahıstan 33’ü hayatta kalmış, bunların 32’si birinci geceyi ısınabilmek için birbirlerine sığınarak geçirmişti.
Roy Harley kurtulduktan sonra annesine sarılırken
ÖLDÜ ZANNEDİLMESİ HAYATTA KALMASINI SAĞLADI
Başlangıçta Parrado’nun öldüğü zannediliyordu ve hayatta kalmasını sağlayan şeylerden biri de buydu. Arkadaşları öldüğünü düşündükleri Parrado’yu karların içinde kendi haline bırakmıştı. Nörologların daha sonra dediğine nazaran, soğukta yatması ve bedeninin susuz kalması Parrado’nun beyninin şişmesini ve ölmesini önlemişti. Nihayetinde arkadaşlarından biri Parrado’daki ömür belirtilerini fark etmiş, onu da gruptakilerin yanına taşımıştı.
Parrado’nun kendine geldiği andan itibaren mevti ensesinde hissetmediği bir saniye bile olmamıştı. And Dağları’nda 3.350 metre yüksekteydiler. Hava sıcaklığı -35 dereceye düşebiliyordu. Daima kar fırtınaları yaşanıyordu. Havada oksijen o kadar azdı ki ayakta dururken bile nefes almakta zorlanıyorlardı. Karlardan yansıyan güneş ışınları hem gözlerini kör ediyor hem derilerini yakıyordu. Paltoları, battaniyeleri, dağcılık ekipmanları yoktu.
Parrado’yu en çok şaşıran şey daima susamasıydı. “Sürekli suya gereksiniminiz var. O yükseklikte deniz düzeyine kıyasla 5 kat daha süratli su kaybediyorsunuz. Su olmadığından kar yemek zorundasınız” tabirlerini kullanan Parrado, soğuk nedeniyle boğazlarının yandığını ve dudaklarının çatladığını anlattı.
Umutlar süratle tükeniyordu. Dördüncü gün üstlerinden bir uçak geçti lakin pilotun o yükseklikten uçağın iskeletini görmesi imkânsızdı. Beşinci gün gençlerden üçü yastıkları ayaklarına bağlayıp dağa tırmanmaya çalışsa da akşam olmadan geri döndüler. Sekizinci gün Susy, Parrado’nun kollarında can verdi.
Açlıktan ölmek üzereydiler. Evvel çikolata, şeker, kraker, meyve, reçel üzere sonlu ölçüdeki besinlerle yönetim etmeye çalıştılar. Günde 1 kare çikolatayı lakin yiyebiliyorlardı. Birtakım bireyler valizlerden kestikleri derileri yemeye çalıştı. Lakin bir haftanın sonunda en müthiş ihtimali konuşacak noktaya gelmişlerdi.
Kurtarma helikopterine herkes binemediğinden kazazedelerden 8 kişilik küme bir gece daha enkazda kaldı
İKİ HAFTA SONRA ÜSTLERİNE ÇIĞ DÜŞTÜ
Parrado’nun ekip arkadaşlarından Roy Harley, 11’inci günde bir transistörlü radyoyu çalıştırmayı başardı. Parrado, radyoda “Kurtarma çalışmaları sona erdirilecek” haberini duyar duymaz, kaza mahalinden ayrılmak istedi. Lakin hem yaraları çok ağırdı hem de hava çok berbattı.
Zaman geçtikçe şartlarına ayak uyduruyor; tehlikeli noktaları öğreniyor, şişelere kar doldurup içilecek sıcaklığa getirmenin yollarını buluyorlardı. Parrado, “Öğrenmeye başlıyorsunuz. Ben karda nasıl yürüyeceğimi öğrendim. Bir ayın sonunda dağ insanları olmuştuk ve ne yapmamız gerektiğini biliyorduk” tabirlerini kullandı.
Ancak bilmedikleri çok değerli bir şey vardı: Uçak bir sel yatağının tabanında, sarp bir vadinin tabanında yatıyordu ve burası çığ tehlikesine çok açıktı.
Nitekim kazadan yalnızca iki hafta sonra bir çığ düştü. Uçak enkazının yerinde yatmakta olan herkes karlara gömülmüştü. Roy Harley, yamaçtan aşağı yuvarlanan karların sesini duyup ayağa kalkmıştı. Bunu yapmasa herkes karların altında kalıp ölebilirdi.
YASTIKLARDAN UYKU TULUMU VALİZLERDEN KIZAK YAPTILAR
Harley çabucak üç kişiyi karların altından çıkarmış, onlar da süratle başkalarını kurtarma çalışmalarına başlamıştı.
“Hareket edemiyordum. Enkazın altındaydım fakat nefes alabiliyordum” diyen Parrado, o formda yarım saat kaldığını belirtti. O gece uçak enkazında kalan 27 şahıstan 8’i hayatını kaybetti. Hayatta kalanlar ise kar nedeniyle kapana kısılmış haldeydi. Ayağa kalkamıyorlardı. Dışarıda kar fırtınası sürüyordu. Birkaç saat sonra, Parrado bir demir çubukla uçağın tavanına bir delik açmayı başardı. Bu sayede içeri hava girdi. Bu halde dört gün daha geçirdiler.
Parrado, “Yeterince oksijenimiz olup olmadığını bilmiyorduk. Üstümüzdeki karın 2 metre mi 4 metre mi yoksa 50 metre mi olduğunu bilmiyorduk” dedi. Nihayet kar fırtınası sona erdiğinde saatlerce karları kazıp kokpitten çıkabildiler.
Çığ altında kaldıktan sonra Parrado, oradan kurtulabilmelerinin tek yolunun yürümek olduğuna emin oldu. Sonraki haftalar hazırlık yapmakla geçti. Bir yandan havanın düzelmesini bekliyor başka yandan yastıklardan uyku tulumu, valizlerden kızak yaparak gerekli ekipmanları hazırlıyorlardı. Parrado oradan ayrıldığı anda geri dönmeyeceğini biliyordu.
61’İNCİ GÜNDE YOLA ÇIKTILAR
Kazanın 61’inci gününde Parrado, Canessa ve “Tintin” diye çağırdıkları arkadaşları Antonio Vizintin, enkazdan ayrıldı. Kat kat kazaklar pantolonlar giymiş, alüminyum çubukları baston niyetine ellerine almışlardı. Pilotun vefat anında söylediklerine dayanarak, batıya gidip dağı aştıkları takdirde Şili’ye varacaklarını düşünüyorlardı.
Uzmanlara nazaran, günde 300 metreden fazla tırmanmak sıhhat açısından büyük riskleri beraberinde getirir. Lakin üçlü birinci sabahlarında 600 metreyi aşmıştı. Hal bu türlü olunca yükseklik hastalığının tesirlerini hissetmeye başlamışlardı.
14 saat süreceğini düşündükleri tırmanış 3 gün sürmüştü. Birinci gece hava o kadar soğumuştu ki yanlarına aldıkları su şişesi çatlamıştı.
5 KİLOMETRE DEĞİL 80 KİLOMETRE UZAKTAYDILAR
4.600 metre yükseklikteki tepeye erişen birinci kişi Parrado oldu. Lakin etrafına bakar bakmaz Parrado’nun sevinci kursağında kaldı. Çünkü karşısında Şili’nin yeşil vadileri değil, göz alabildiğine dağlar vardı.
“5 kilometre uzakta olduğumuzu sanıyorduk lakin aslında 80 kilometre uzaktaydık” diyen Parrado, o noktada çok büyük bir karar daha aldı ve batıya hakikat ilerlemeye karar verdi. “Roberto’ya ‘Hadi fakat, tek başıma başaramam bunu. Gidelim. Geri döneceğiz de ne olacak? Birbirimize bakıp evvel kimin öleceğini mi düşüneceğiz?’ dedim” tabirlerini kullanan Parrado, enkazda ölmekle yolda ölmek ortasında bir fark olmadığını, o yüzden devam etmeye karar verdiklerini belirtti.
Tintin’i enkaza geri dönerken (yaptıkları kızakla 1 saat içinde kampa ulaşmıştı) Parrado ve Canessa, Şili tarafına batıya hakikat inişe geçti.
Roberto Canessa (arkada) Şilili bir polisle at sırtında
“BAŞINIZA NE GELECEĞİNİ BİLMİYORDUNUZ, BU SAYEDE BAŞARDINIZ”
Günler geçiyor, yürüyüşleri sürüyordu. Arazi gitgide yumuşuyordu. Bir ırmak bulup kıyısından yürümeye başladılar. İlerledikçe insan izleri görüyorlardı: Kamplardan kalan çöpler, gübre, inekler…
Nihayet ırmağın karşı yakasında üç adamla karşılaştılar. Kağıtlara yazıp taşlara bağladıkları notları karşıya fırlatarak adamlara durumu anlattılar. Adamlar da onlara ellerindeki ekmekleri fırlatıp, yardım istemek için katır sırtında 10 saat uzaklıkta bulunan polis karakolunun yolunu tuttu.
Parrado ve Canessa 10 günde 60 kilometre yürümüştü. Parrado’ya nazaran bir gün daha dayanabilecek güçleri kalmıştı. Bilhassa de Canessa çok yorulmuştu.
Yıllar sonra dağcılık uzmanlarıyla konuşan Parrado, bilgisizlikleri sayesinde kurtulduklarını öğrendi. Uzmanlar, “Neyle karşı karşıya kalacağınızı bilseydiniz enkazdan mutlaka ayrılmazdınız. Fakat başınıza ne geleceğini bilmiyordunuz ve bu sayede başardınız” demişti Parrado’ya.
VE KURTULUŞ…
Helikopterle gelen kurtarma vazifelileri, Parrado’da enkazın yerini haritada göstermesini istedi. Parrado geçtikleri yolu gösterdiğinde, “Hayır hayır, orası Arjantin. Orası buraya en az 60 kilometre uzakta” karşılığını aldı.
Nihayetinde ikna olan kurtarma vazifelilerinin, enkazın olduğu yere gidebilmek için bir rehbere gereksinimi vardı. Cannesa’nın yerinden kalkabilecek hali bile yoktu. Parrado son bir uğraşla helikoptere binip rehberlik yapmayı kabul etti.
Sonunda enkazı buldular. O esnada helikopter sesini duyan gençler, enkazdan çıkmıştı. Helikopter inip Parrado kapıyı açınca, arkadaşlarından üçü üzerine atlayıp sarılıp öpmeye başladı. Kurtulmuşlardı.
Herkesin tıpkı anda helikoptere binmesi mümkün değildi. Bu nedenle gruptan kimileri yanlarında kurtarma görevlileriyle birlikte bir gece daha enkazda kaldı.
“HASTANEYE SEDYE ÜZERİNDE GİRECEK DEĞİLİM”
Yarım saat kadar sonra helikopter Şili’nin San Fernando kentindeki bir hastanenin bahçesine indi. Sıhhat vazifelileri ellerinde sedyelerle Parrado’yu almak için helikoptere gerçek koştu.
Ancak Parrado seyahatini yürüyerek bitirmeye kararlıydı: “Helikopterle hastanenin kapısının ortası 50 metreydi. Sıhhat görevlilerine, ‘Durun’ dedim. ‘Bütün And Dağları’nı yürüyerek aştım. Hastaneye sedye üzerinde girecek değilim.”
Hastanede babası ve ablasına kavuşan Parrado, tanınmayacak haldeydi. 100 kilodan 45 kiloya düşmüştü. Hemşireler üzerindeki giysileri çıkardığında aynaya bakan Parrado, gözlerine inanamamıştı. Bedeninde bir gram kas kalmamıştı. Yalnızca kemikleri vardı.
Kendisi için asıl sıkıntının hastaneden taburcu olduktan sonra başladığını belirten Parrado, annesinin ve kardeşinin kaybını meskene döndükten sonra hissetmeye başlamıştı.
“PSİKİYATRİSTLERE DERS VEREBİLECEK DURUMDAYDIK”
Bir gecede ünlü olmuşlardı. 6 ay boyunca gazeteciler gittikleri her yerde gazetecileri görüyorlardı. Paparazziler fotoğraflarını çekiyor, tanımadıkları beşerler sokakta yanlarına yanaşıp ellerini sıkıyordu. “Kıskandık seni” diyenler bile vardı.
Parrado’nun fizikî olarak kendine gelmesi neredeyse 1 yılını aldı. Tekrar yemek yemeye ve ragbi idmanlarına başladı.
Psikolojik olarak ne kadar vakitte toparlandığını ise bilmeyen Parrado, “Travma yaşamadım, suçluluk hissetmedim ve bir psikiyatristle hiç görüşmedim. Hayatta kalınması mümkün olmayan bir durumda hayatta kaldık. Psikiyatristlere ders verebilecek durumdaydık” sözlerini kullandı.
Takımın hayatta kalan üyelerinden Carlos Paez ve Alvaro Mangino, aileleriyle anma töreninde
HER YIL 22 ARALIK’TA BİR ORTAYA GELİYORLAR
Parrado ve “dağdaki kardeşleri” her yıl 22 Aralık’ta bir ortaya gelerek kurtarılmalarının yıldönümünü kutluyor. Parrado bu tarihin hepsi için bir “ikinci doğum günü” olduğunu belirtti.
Geçen sene 50’nci yıldönümünde eşleri ve çocuklarıyla bir ortaya gelip toplu fotoğraf çektiklerini söyleyen Parrado, “O fotoğrafta geri döndüğümüz için hayatta olan 147 kişi vardı. Başka yandan geri dönmeyen aile üyelerimizi ve dostlarımızı da sevgiyle anıyoruz” diye konuştu.
Gençlerin kurtarılmasından kısa mühlet sonra Uruguay ve Şili hava kuvvetleri, uçağın enkazının olduğu yere mütevazı bir mezar inşa etti. Ölenlerin tamamı hala orada gömülü. Burayı Parrado, 12 kere babası ise 2008’de hayatını kaybetmeden ölmeden evvel 18 sefer ziyaret etti. Vefatının akabinde bir aile dostları Parrado’nun babasının küllerini de oraya götürüp eşinin ve kızının yanına gömdü.
Parrado en son 2006 yılında eşi Veronica ve iki kızıyla kaza yerine gittiğini söyledi.
Bu ziyaret sırasında bir arkadaşlarının çektiği fotoğrafın And Dağları’na dair elindeki tek hatıra olduğunu söz eden Parrado, “Sadece sırtlarımızı görüyorsunuz fakat dördümüz de oradayız ve bu benim hayatımı anlatıyor. Enkazdan ayrılıp tırmanışa geçtiğimde o ailem yoktu. Artık var” dedi.
Kazadan 30 yıl sonra Şilili ve Uruguaylı oyuncular ortasında ölenlerin anısına sembolik bir ragbi maçı düzenlendi
The Guardian’ın “My plane crashed in the Andes. Only the unthinkable kept me and the other starving survivors alive” başlıklı haberinden derlenmiştir.
