Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Manisa Organize Sanayi Bölgesi’nde düzenlenen toplantıda iş insanlarıyla bir ortaya geldi.
Ekonomiye yönelik son durum hakkında bilgiler paylaşan Yılmaz, Türkiye’nin ekonomik büyümede Avrupa’nın da önünde olduğunu söyleyerek, “Dünyada malum sıkıntı bir devir yaşanıyor. Ticaretteki artış suratı tarihî ortalamaların altında. Başka taraftan, geçen yıl tarihimizin en büyük afetlerinden birini yaşadık. Kaybettiğimiz canlarımız için tekrar Cenabıallah’tan rahmet diliyoruz. Sarsıntının yaralarını sardığımız bir devir. Bir yandan da gerek kuzeyimiz gerek güneyimizde çok farklı jeopolitik tansiyonların yaşandığı bir periyottan geçiyoruz. Bütün bunlara karşın büyümemizi, ekonomik gelişmemizi devam ettiriyoruz. Türkiye iktisadı 2022’de 5,5 büyümüştü. Son 20 ortalamamıza baktığımızda 5,4. Dünya 3,6 büyürken biz yıllık ortalama 5,4 büyümüşüz. Dünyanın 1,8 puan üstündeyiz. Türkiye iktisadı, birinci 3 çeyrek yani birinci 9 ay yüzde 4,7 büyüme kaydetti. Tekrar dünya ortalamasının hayli üzerinde bir büyüme performansımız var. Son çeyrekte yüzde 3,7 dahi büyüsek orta vadeli programımızdaki maksadımız olan 4,4’ü yakalayacağımızı düşünüyoruz” dedi.
‘ENFLASYON, ANA GÜNDEM’
Ekonominin birinci kez 2023’te 1 trilyon düzeyini geçtiğini belirten Yılmaz, “Bunun geçtiğini artık görüyoruz. Lakin, tam sayısı ay sonunda göreceğiz. 1,1 trilyon düzeylerinde bir ekonomik büyüklüğe ulaştığımızı varsayım ediyoruz. Kişi başına gelirimizin 2022’de 10 bin 600 dolarlar düzeyinden 13 bin dolara yakın bir düzeye geleceğini düşünüyoruz. Şu anki kestirimlerimiz bu tarafta. Ay sonunda bunu daha net bir formda görmüş olacağız. Gerçek iktisatta son derece yeterli bir performans sergiliyoruz fakat enflasyon dünyada da bizde de temel öncelik, temel sorun. Bir taraftan doğal resesyona düşmeden, büyümeyi büsbütün göz arkası etmeden enflasyonu düşürmek. Ana gündemimiz bu. Fiyat istikrarı, enflasyonla uğraş vatandaşımızın da önceliği, bizim de önceliğimiz. Münasebetiyle son devirdeki programlarımızı buna odaklamış durumdayız. Geçen yıl yüzde 64,27 gerçekleşti. OVP’de 65 diye iddia etmiştik. Bir ölçü altında gerçekleşti. Bu yıl ocak ayında biraz yükseliş var. Bunu süreksiz olarak görüyoruz. Ocak ayları genelde yıllık fiyat ayarlamalarının yapıldığı, öbür birtakım fiyat ve fiyat ayarlamalarından ötürü 6,7 üzere geldi. Bundan sonraki aylarda kademeli bir formda düşmesini bekliyoruz. Bilhassa yıl ortasından itibaren daha besbelli bir düşüşü göreceğimizi düşünüyoruz. Enflasyonda bunun için gerekli planlarımızı, programlarımızı yapmış durumdayız. Bir taraftan para politikalarımız, bir taraftan maliye politikalarımız, yapısal ıslahatlarla enflasyonu kararlı bir biçimde düşürme çabası içindeyiz. Bunun da özünü şu oluşturuyor. İç tasarruf oranlarımızı arttırmak tüketimi daha sağlıklı bir düzeyde sürdürmek. Kaynaklarımızı tasarruf ederek arttırdığımız kaynakları ise üretken alanlara sevk etmek. Endüstrileşme üzere, yatırımlar üzere alanlara bu kaynakları kanalize etmek, büyüme stratejimizin önünü oluşturuyor. Enflasyonla çaba ederken büyümeyi de sürdürüyoruz, sürdüreceğiz. Fakat büyümenin kompozisyonunu değiştiriyoruz. Tüketim yüklü bir büyüme değil, daha çok yatırım, ihracat, üretim yüklü bir büyüme yapısı inşa ediyoruz. Bir taraftan da cari istikrarımızı düzgünleştirme uğraşı içindeyiz. Geçen yılın ortalarında cari açık 60 milyar dolarlara kadar çıkmıştı. 2023 yılını 45,2 milyar dolarla kapattık. Yani, cari açıkta epeyce değerli bir güzelleşme var” tabirlerini kullandı.
‘BU YIL 60 MİLYON TURİST, 60 MİLYAR DOLAR MAKSADIMIZ VAR’
Hizmet kesiminde Türkiye olarak başarılı bir performans sergilendiğini altını çizen Yılmaz, “Hizmet ticaretinde daha uygunuz. Hizmetlerde geldiğimiz noktaya baktığımız vakit 100 milyar dolar düzeylerine gelen bir hizmet gelirimiz kelam konusu. Bunun için de doğal en yüklü olan turizm gelirleri. Turizm gelirimiz 2023’te 54,3 milyar dolara ulaşmış durumda. Bu yıl 60 milyon turist, 60 milyar dolar gayemiz var. İnşallah bunu da gerçekleştireceğiz. Bu sayısı az evvel bahsettiğim bütün o aksiliklere, jeopolitik gelişmelere karşın başardık. Kişi başı gecelemelerdeki getirinin de arttığını görüyoruz. Bu da olumlu. Yani yalnızca turist sayısı artmıyor. Turist başına katma bedel de yükseliyor” diye konuştu.
Dünyadaki talep şartlarının aksiliğine karşın ihracatta başarıyı yakaladıklarını söyleyen Yılmaz, “Sermaye hareketlerinde de 2022’de 13,7 milyar dolar bir çıkış olmuşken ülkemizden 2023 yılında nette 8,34 milyar dolar bir sermaye girişinin gerçekleştiğini görüyoruz. Dış ticaretimize, ihracatımıza baktığımızda, geçen yıl 256 milyar doları yakaladık. Dünyadaki talep şartları olumsuz olmasına, birçok sorunlar yaşamasına karşın bilhassa ihraç pazarımız olan Avrupa’da önemli manada bir sakinlik, bir hareket olduğu halde ihracatçılarımız bunu başardı. Sanayicilerimizi, ihracatçılarımızı tebrik ediyoruz. Nitekim çok hoş bir performans. Böylelikle, tarihi bir seviyeyi de yakalamış olduk” dedi.
‘2023 YILINI TEK HANELİ BİR İŞSİZLİKLE KAPATMIŞ OLDUK’
Dış ticaret istikrarında güzelleşmenin devam ettiğinin altını çizen Yılmaz, “Ocak ayında da ihracatın yüzde 3,6 arttığını görüyoruz. Bu yılın ocak ayında ithalatın ise yüzde 26,2 azaldığını görüyoruz. Dış ticaret dengemizdeki güzelleşmenin devam ettiğini söyleyebilirim. Biraz geçen yıl ticaretimizde ithalatının fazla olduğunu görüyoruz. Bu cari açıkta da kıymetli bir hisseye sahip. Bu yıl burada da bir yavaşlamaya bekliyoruz. İş gücü piyasalarına, istihdama baktığımızda en son aralık verisi açıklandı biliyorsunuz. Yüzde 8,8 aylık bazda. Yıllık bilgiyi yani hesaplamak biraz vakit alıyor. Şimdi belirli değil lakin aralıkta gelen bu sayıyla birlikte şunu artık rahatlıkla söyleyebiliyoruz. 2023 yılını tek haneli bir işsizlikle kapatmış olduk. İstihdamımız, birinci kez 32 milyonu aştı. İstihdamda âlâ bir performans sergiliyoruz. OVP’de 10,1 olacak demiştik. Burada olumlu bir şey var. Tek haneye düşmüş oldu. Ocak ayında da tekrar istihdam üretmeye devam ediyor ekonomimiz. İştirak oranı da yükseldi, 53,5’e çıktı. Bayan ve genç işsizliğinde azalma var. Bilhassa genç işsizliğinde yıllık bazda 4 puanlık düşüş bizim için son derece sevindirici” diye konuştu.
‘MERKEZ BANKASI REZERVLERİMİZ GÜÇLENDİ’
rezervlerinin güçlendiğini belirten Yılmaz, “Geçen yılın ortalarında 198,5 milyar dolarlardayken bugün 134 milyar doların üzerinde. Bunun da daha üzerindeydi. Son devirde bir ölçü bir azalma var lakin yeniden artmaya devam edecek inşallah rezervlerimiz. Bu rezervlerle ilgili ‘KKM’ dediğimiz kur muhafazalı mevduatın çözülme süreci de tesirli oluyor. Ocak ayında biraz daha yüksekti bu çözülme. KKM’de de değerli bir azalış olduğunu söz etmek isterim. En yükseldiği periyot Ağustos 2023’te 3,4 trilyona çıkmıştı. 16 Şubat prestijiyle 2 trilyon 343 milyara düşmüş durumda yani 1 trilyonu aşan bir azalış kelam konusu. Yaklaşık 50 milyar dolar burada bir düşüş kelam konusu. Bunu da finansal piyasalarda istikrarsızlığa yol açmadan etaplı bir biçimde, dikkatle gerçekleştiriyoruz. Hasebiyle bir tarafta bu tahliller süreci devam ediyor” dedi.
‘BÜTÇEDE DİSİPLİNLİ BİR FORMDA DEVAM EDİYORUZ’
Son 20 yılda en kıymet verdikleri hususun bütçe disiplini olduğunu vurgulayan Yılmaz, “Bütçe disiplini manasında da kararlı bir formda yolumuza devam ediyoruz. Son 20 yılın en kıymetli özelliklerinden biri nedir derseniz bütçe disiplinine verilen ehemmiyettir. Sahiden bu bahiste Cumhurbaşkanımız son derece titiz bir yaklaşım sergiledi. Son 20 yılda Avrupa’daki birçok ülkeden çok daha yeterli bir performans sergiledik. Geldiğimiz noktada bir ölçü bütçe açığımızda artış var. Onun da temel sebebi sarsıntı. Zelzeleye yaptığımız harcamanın, geçen yıl OVP’de bütçe açığının ulusal gelire oranını 6,4 diye kestirim etmiştik. Gerçekleşme bundan çok daha uygun oldu doğrusu. 5,4 olarak gerçekleşti. Yani düşündüğümüzden daha düşük bir bütçe açığıyla kapattık. Bu 5,4’ün 3,8 puanı yalnızca zelzele harcamalarından kaynaklanıyor. Geriye kalan yalnızca 1,6’sı olağan bütçe açığı diyelim. Bu da master kriteri denen Avrupa Birliği’nin en fazla yüzde 3 olmalı kriterinin epeyce altında. Hasebiyle bütçede de disiplinli bir biçimde devam ediyoruz. Bu sene tekrar sarsıntıya kıymetli bir kaynak ayırmış durumdayız. Bütçemizde, 1 trilyonun üzerinde gerek zelzele yaralarının sarılması gerekse kentlerimizin afetlere, sarsıntıya daha hazırlıklı hale getirilmesi noktasında yatırımlarımız var. Bunlar bütçe açısından yapısal bozulma oluşturmayan açıklardır. Zira aşikâr bir müddet bu harcamaları yaparsınız. Sonra devam edersiniz yolunuza. Hasebiyle bunlar yapısal bozulma oluşturmazlar. Bir de şunun altını çizmek lazım. Sonuçta, zelzele harcamaları yatırım niteliğinde harcamalar. Ülkemizi geleceğe daha inançlı daha dirençli kentlerle hazırlayan harcamalar. Bunlar konusunda gerekli adımları atıyoruz. Sarsıntıyla ilgili hiçbir fedakarlıktan kaçınmıyoruz. Konutları teslim etmeye başladık biliyorsunuz lakin yalnızca konutlardan ibaret değil. Bir taraftan kalıcı konutlar inşa ediyoruz. Başka yandan altyapıyı tamir ediyoruz. İşte yolu, suyu, doğal gazı, eğitim, sıhhat tesisleri. Bunları tamir ediyoruz. Öteki taraftan da ekonomik toplumsal hayatı canlandırıcı harcamalar yapıyoruz. Endüstrinin, tarımın, istihdamın artması için uğraş ediyoruz. Bunu da devam ettireceğiz” sözlerini kullandı. Yılmaz’ın konuşmasının akabinde iş dünyasıyla toplantı, basına kapalı olarak gerçekleşti.
