SSK, Bağ-Kur emekli aylıklarındaki artışa ait yürütülen sürecin kabinede değerlendirileceğini belirten Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, bahsin netleştikten sonra da TBMM’ye geleceğini vurguladı. Ek artırımın kaynağının bütçede olduğunu tabir eden Yılmaz, “Temmuz ayında SSK ve Bağ-Kur emeklileri, memur emeklilerine nazaran daha yüksek artırım alacaklar. İkisine birden baktığınızda değerli olan işte bu toplu dengeyi sağlamak. Yani yılbaşı ve temmuz artışlarını birlikte değerlendirip ikisini yıl bazında aşağı üst birebir düzeye getirmek” diye konuştu.
Yılmaz, İstanbul’da bir ortaya geldiği gazete ve televizyonların iktisat müdürleri ile gündemdeki konuları değerlendirdi.
Yılmaz, konuşmasında şu bildirileri verdi:
ANA PRENSİP ENFLASYONA EZDİRMEMEK
“İşçi ve Bağ-Kur emeklilerine ek artırım çalışmalarımız devam ediyor. Bir kere Cumhurbaşkanımızın bir genel prensibi var: Hiçbir vakit çalışanları, emeklileri enflasyona ezdirmemek. Bunu yaparken olağan ki gerçekçi bir biçimde imkânlarımıza da bakmak durumundayız. Bütçe ve iktisadın genel imkânlarıyla toplumsal talepler ortasında bir istikrar oluşturmak durumundasınız.
ZAM FARKI NEDEN OLUŞTU?
Ocakta enflasyonun belirli olmasıyla birlikte enflasyon farkı ve toplu kontrattan gelen sayıyla yüzde 50’lere yakın bir oran gerçekleşmiş oldu. Bu niçin bu devir biraz daha farklılaştı? Sebebi şu: Geçen yıl en düşük memur maaşını belirli bir düzeye çekerken, seyyanen bir artış yapıldı. Seyyanen artışlar da enflasyona yansımıyor. Münasebetiyle, enflasyon farkı biraz daha bu seneye mahsus bir formda yüksek oldu. Memurlar için bu türlü bir durum kelam konusu, yani oradaki artışın seyyanen yapılmasından kaynaklı bir durum olduğunu söyleyebilirim.
YILBAŞI VE TEMMUZ ARTIRIMI BİRLİKTE
Yıl ortasında daha farklı bir tablo var. Biliyorsunuz emekliler, çalışanlar bir yılbaşında artış alıyorlar, bir de yıl ortasında. Yıl ortasında artış hesaplanırken yeniden toplu mukavele ve enflasyon farkları dikkate alınıyor. Oralarda temmuz ayında SSK ve Bağ-Kur daha yüksek görünüyor. Bu, sistemle ilgili. Bugünkü uygulanan sistemin sonuçları, toplu kontrat ve enflasyon farkları. Hasebiyle, temmuzda SSK ve Bağ-Kur emeklileri daha yüksek artırım alacaklar memur emeklilerine nazaran. İkisine birden baktığınızda kıymetli olan işte bu toplu dengeyi sağlamak. Yani yılbaşı ve temmuz artışlarını birlikte değerlendirip ikisini yıl bazında aşağı üst birebir düzeye getirmek.
EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI MESELESİ
‘Asgari emeklilik’ kavramı yanlış hatırlamıyorsam 2019’da başladı, öncesinde bu türlü bir kavram yoktu. Meclis’te bir yasal düzenlemeyle devreye girdi. O tarihten bu yana da çeşitli vakitlerde artışlar yapılarak bugün işte 7 bin 500 TL üzere bir yasal fiyat kelam konusu oldu. Burada da şöyle bir ayrım oluyor: Olağanda primle maaş istikrarı sağlanır, toplumsal güvenliğin özü budur. Ne kadar uzun mühlet prim öderseniz maaşınızın o kadar yüksek olması gerekiyor, sistemin mantığı bu. Lakin birtakım emekliler şu yahut bu sebeple düşük primli ödeme olabilir, az mühlet çalışmış olabilir, burada bu işi daha düzgün bilen uzman arkadaşlarımız da var. Hasebiyle fiyatı düşük olanlar var, bunları 7 bin 500 TL’ye kanunla getirdiğinizde kök fiyat düşük kaldığı için bir sonraki oransal artışlarda sorun yaşanabiliyor, yani artık bu türlü bir durumla karşı karşıyayız doğrusu.
Bir taraftan da olağan primiyle bu civarda tekrar maaş alanlar var, artık ikisini birbirinden ayırmak lazım. Yani kök fiyatı de 7 bin 500 civarında olan bir topluluk var. Hasebiyle o sayıların hepsini kök fiyatı 7 bin 500 TL’den düşük diye görmemek lazım. 7 bin 400 vardır, 7 bin 300 vardır, en düşük 5 bin-5 bin 500’ler civarında diye biliyorum, lakin burada bir skala var. Ona yakın olan kök fiyatı olan var, daha uzak olan var. Yasal düzenlemeyle oluyor bunlar biliyorsunuz, idari kararla gerçekleşen şeyler değil, bir kanun gerekiyor.
EK ARTIRIM KONUSU KABİNE’DE
En düşük emekli maaşı alanlara dönük olarak da ne yapabiliriz diye çalışıyoruz. Bunları hükümetimiz Kabine’de tartışacaktır. Önümüzdeki günlerde, Kabine’de bir ele alınacaktır diye düşünüyorum. Akabinde da Meclis’imizin takdirine sunulacaktır. Şimdi bir tarih bilmiyorum doğrusu ancak uygun bir zamanlamayla yapılacaktır elbette.
Hükümet tarafından ve daha sonra asıl Meclis’te natürel bu düzenlemeler kelam konusu olacak, orada da Çalışma Bakanlığımızın bir paketi var. Yani bu hususlar dışında da kurumsal gereksinimlerinden kaynaklanan, tekrar işgücü piyasalarına ait kimi önlemler içeren paket de kelam konusu. Bu paketle birleştirilerek Meclis’imizin gündemine gelir diye düşünüyorum, gerisi doğal Meclis’imizin takdiri, o bahiste bizim yorum yapmamız gerçek olmaz.”
BANKALARA TOPLUMSAL YATIRIM NOTU
Cevdet Yılmaz’ın üzerinde durduğu bir başka başlık da ‘toplumsal yatırım notu’ oldu. Yılmaz şu bilgileri verdi: “Merkez Bankamız, Bankalar Birliği ile birlikte yapıyor bunu. Toplumsal yatırım notu dediğimiz hadise ile hedefimiz; daha nitelikli kredilerin verilmesini sağlamak ve bunu sistematik bir halde yapmak. Bankalar kredileri nereye veriyor buna bakılacak. Toplumsal açıdan, toplumsal açıdan daha yararlı yerlere mi gidiyor krediler, daha az yararlı yerlere mi gidiyor, buna bakılacak. Örneğin yatırıma, ihracata, bayan ve genç girişimciliğine dayanak olan bankaların notu daha yüksek, daha kısa vadeli tüketimi finanse eden bankaların toplumsal kredi notu daha düşük olacak. Buna nazaran de MB birtakım teşvikler sağlayacak. Önümüzdeki EKK’da bahsin genel bir değerlendirmesini de yapmış olacağız.”
ENFLASYONDA YILLIK TESİR YIL ORTASINDA
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, enflasyonla ilgili şu bilgileri verdi: “2022’de 4.26’ymış enflasyonun aylık ortalaması. 2023’ün son dört ayında aylık ortalama ise 3.6. Yani 2023’ün son dört ayında açıklanan enflasyonun ortalaması bir evvel yılın aylık ortalamasının altına inmiş durumda. Bu yeterli bir haber, yani geleceğe dönük artık giderek bu ivmenin sürdürüleceğini gösteriyor. Ancak yıllık etkiyi dediğim üzere 2024’ün ortalarında görmüş olacağız. Siyasetlerin tesiri daha net bir formda ortaya çıkmış olacak. Bilhassa maliyet enflasyonu tarafından baktığınızda maliyet baskılarının enflasyon üzerinde azaldığını tabir edebiliriz. ÜFE tarafı daha düşük yüzde 44.22. Hasebiyle, artık maliyet baskılarının daha azaldığı bir perspektifte enflasyonla gayret ettiğimizi tabir edebilirim.”
NOT ARTIŞI GELECEKTİR
Kredi derecelendirme kuruluşlarının not artışıyla ilgili soruyu yanıtlayan Yılmaz, “Burada temel olan bizim kendi politikalarımızı, ortamımızı geliştirmemiz ve gerçek yatırımları cezbetmemiz. Bunu yaptığımız sürece eninde sonunda bu not artışları gelecektir. Bence bunu çok fazla gündem yapmaya da gerek yok. Birtakım hareketlenmeler başladı, olumlu istikamette birtakım adımlar atılıyor. Fakat bizim somut olarak Türkiye’nin yatırım yapılabilir olduğunu göstermemiz gerek. Bu not artışları er geç gerçekleşecektir” dedi.
‘EVDEKİ ALTININ GETİRİSİ YOK’
yılmaz, yatırımcılarına da bildiri verdi: “Altında da, dövizde de birebir şey kelam konusu. Aslında bu yalnızca makroekonomi için değil, tasarruf sahipleri için de bir kayıp. Tasarruf sahipleri altınlarını meskende tuttukları vakit hiçbir getirisi olmuyor. Bu tasarrufların üretken alanlara takviye olmasına mahzur olmuş oluyoruz. Amerika Doları’nı meskeninizde tutuğunuzda Amerika’ya sıfır faizle kredi açmış oluyorsunuz. Bu başka dövizler için de geçerli. Burada sorun şu: Beşerler altın alır, alır, öteki bir şey alır, yorum yapmıyorum. Sisteme dahil olmalı bunlar.”
EV SAHİPLİĞİNİ ARTIRMAK İSTİYORUZ
Cevdet Yılmaz, konut kredilerine de değindi. “Ben hiçbir vakit ne bir oran söyledim, ne de bir kredi vereceğimizi söyledim lakin o denli yazıldı, çizildi” diyen Yılmaz, şu sözleri kullandı: “Konut fiyatlarında bir düşme eğilimi başladı. Şimdi tam istediğimiz noktada değiliz ancak kıymetli bir düşüş var. Bir taraftan devam etmesini istiyoruz fakat bir taraftan da kentsel dönüşüm üzere toplumsal programlarla da mesken sahipliğini artırmak istiyoruz.”
