DÜNYA Bankası, eylül ayı başında aldığı bir kararla Türkiye’ye sağladığı finansmanı iki katına çıkardı. Banka önümüzdeki 3 yıl içinde Türkiye’ye 18 milyar yeni kaynak aktaracak. Alınan kararı Hürriyet Gazetesi’ne kıymetlendiren Dünya Bankası Türkiye Yöneticisi Humberto Lopez sağlanan kaynaklarla hem kamunun hem de özel bölümün destekleneceğini söyledi. Bilhassa ihracatçıların kredi kaynaklarına erişimini kolaylaştırmayı amaçladıklarını belirten Lopez, kaynakların arttırılması kararının altında yatan nedenlerden birinin iktisat idaresinin siyasetlerine duyulan itimat olduğunu belirtti. Yönetici Lopez’e nazaran 2024 yılının ortalarında iktisat nefes almaya başlayacak ve Türkiye bu süreçten güçlenerek çıkacak.
9 MİLYAR DOLARI ÖZEL BÖLÜM İÇİN
Türkiye’ye tahsis edilen kaynak neden iki katı oranında arttırıldı?
İhtiyaçları ve mevcut durumu değerlendirdik ve önümüzdeki üç yıl için Türkiye’ye 18 milyar dolarlık bir fon içeren yeni bir paketin uygun olacağını kararlaştırdık. Bunun içinde bir kısım kamu kesimine tahsis edilecek. Bu yaklaşık 6 milyar dolarlık bir paket. 9 milyar dolar da IFC (Dünya Bankası Kümesinin Özel Dallar iş yapan kanadı) için olacak ve özel bölüm tarafından kullanılacak.
Bu yeni paketin kararlaştırılmasında ne etken oldu?
Üç nokta var. Birincisi zelzele ki biz yaşanan felaketten çabucak sonra Türkiye’ye bir finansman paketi açıkladık. İkincisi iktisadın durumu. Şunu açıkça söylemeliyim ki Türkiye’nin şu anda iktisatta izlenen yol haritası, Bakan Şimşek ve Lideri Erkan’ın yapmaya çalıştığı makroekonomik ayarlamalar bizim inancımızı artırıyor. Üçüncü olarak da bizim Türkiye’deki programımızda iklim değişikliği odağı son derece kıymetli. İklim değişikliğinin tesirlerinin hafifletilmesi ve ahenk süreci ile ilgili aslında çalışmalarımız var. Bu noktada herkese dünyanın bu sene iklim değişikliğinin tesirlerini yaşadığını hatırlatmak istiyorum. Bu yüzden bizim için çok kıymetli.
Bu yeni kaynak nasıl kullanılacak?
Hükümet ile çalıştığımız kimi başlıklar var. İklim değişikliği tesirlerinin hafifletilmesi, yenilenebilir güç, kamu binalarında güneş panelleri üzere üzerinde çalıştığımız hususlar bir kısım olarak öne çıkıyor. Sel, kuraklık, orman yangınları konusunda da yeni projeler üzerinde çalışıyoruz. Altyapı konusu da bir öteki alan olarak öne çıkıyor. Demiryollarının güzelleştirilmesi ve daha aktif hale getirilmesi üzerinde durduğumuz bir mevzu. Bunlar kamuyla üzerinde çalıştığımız projelerden kimi örnekler. Bir de özel bölüm için üzerinde çalıştığımız projeler var. Bu başlık altında da bilhassa ihracatçıların desteklenmesi öne çıkıyor. Bu Türkiye için çok değerli bir kesim ve bir müddettir güç bir süreçten geçiyorlar. Çeşitli açılardan hususa yaklaşarak bu bölümün krediye ulaşımını kolaylaştırmak istiyoruz. Bu kısa periyotlu finansman için kullanılacak. Yani mesela bir şirket Avrupa’ya gömlek ihraç edecek, bunun için finansmana muhtaçlığı var zira kumaş alacak, düğmeleri alacak. Bu şirketin kısa periyotlu bir finansmana gereksinimi var demektir. Bunu finanse edeceğim, üreteceğim, Avrupa’ya göndereceğim ve paramı alacağım. Bu 9 milyar doların 3 milyar doları kısa devirde olacak.
ÖZEL DAL NASIL YARARLANACAK
Özel kesimde bir iş insanı, bir yatırımcı bu takviyelerden nasıl yararlanacak?
Diyelim ki siz bir iş insanısınız, çalışanlarınız var ve ürettiğiniz eseri ihraç etmek için bir kontrat imzalama potansiyeliniz var. Bunu hayata geçirmek için finansmana gereksiniminiz olacak. Bizim yapmaya çalıştığımız sizin krediye erişiminizi kolaylaştırıp bu ihracatı yapabilmenizi sağlamak. Bu noktada bir bahse daha dikkat çekmek istiyorum. Avrupa Türkiye için büyük bir ekonomik pazar. Şayet kriterlere uygun “yeşil” üretim yapıyorsanız bu pazarda kıymetli bir bahtınız var. Biz Eximbank ile bir çalışma yapıyor ve ahenk sağlamak isteyen şirketlere daha çok kredi kanalı açılmasını sağlamaya çalışıyoruz. Garanti sistemleriyle da şirketlere memleketler arası alanda rahatlama sağlayacağız.
İhracatçılar dışında bu dayanaklardan kimler yararlanabilecek?
İmalat dalı de çok kıymetli. IFC imalat bölümüne takviyeler konusunda çok etkin çalışıyor. Zira bizim için yeni istihdam alanları yaratılması da çok değerli. Ayrıyeten Sıhhat Bakanlığı ile de pandemik hazırlık konusunda yeni bir çalışma yapıyoruz. Türkiye’de bir zelzele riski de var örneğin, sismik risk olan bölgelerde hastanelerin hazırlıklı olması konusunda da çalışıyoruz. Dünya Bankası’nın gayesi orta üst düzeyde geliri olan bir ülke olan Türkiye için nüfusun refahının güzelleştirilmesi.
Hürriyet Ankara Temsilci Yardımcısı Gonca Şenay, Dünya Bankası Türkiye Ülke Yöneticisi Humberto Lopez ile iktisat ve kredi siyasetleri hakkında görüştü.
TÜNELİN SONUNDA IŞIK OLDUĞUNA İNANIYORUM
2024 yılı Türkiye iktisadına dair beklentileriniz neler?
Biz artık beklentilerimizi gözden geçiriyoruz. Gerçek iktisat için büyüme oranının yüzde 3’ün üzerinde olacağını öngörüyoruz. Bu bahiste son derece iyimseriz ve ekonomik aktivitelerde bir bozulma olacağına dair bir beklentimiz yok. Enflasyon konusu biraz daha güçlü olabilir. Liranın rekabetçi olması için biraz düşmesi gerekiyor. Lakin Türk lirasının bedeli fikir fiyatlar artıyor. Münasebetiyle bunu kalibre etmek çok güç. Bu birkaç hafta içinde çözülebilecek bir bahis değil, biraz vakit alacak. Ancak ben 2024’ün ortalarında tünelin sonunda ışığın görülebileceğine inanıyorum. Türkiye’de gördüğümüz tablo konusunda son derece optimistim. Biraz sabırla Türkiye’nin bu sıkıntı durumdan daha da güçlenerek çıkabileceğine inanıyorum. Bunları söylememin ardında iki kıymetli sebep de var. Bir tarafta Türkiye’de özel dalın ve genel olarak insanların güçlü ve dirençli olması var. Zira daha evvelki krizlerden deneyimliler ve ahenk sağlayabiliyorlar. Tıpkı vakitte iktisatta kimi sayılarda da güzelleşmeler görüyoruz. İki rating kuruluşu Türkiye’nin notunu negatiften sabite çevirdi, bu da değerli bir gösterge.
EK KAYNAK NASIL KULLANILACAK
Kamu destekleri
(Altyapı, demiryolları, yenilenebilir güç, sıhhat üzere sektörler)
– IBRD (Dunya Bankasi Kümesinin Devletle is yapan kanadı) 6 milyar dolar.
Özel sektör
(İhracat ve imalat dalları ağırlıklı)
– IFC (Dunya Bankasi Kümesinin Ozel Bölümler is yapan kanadı) 9 milyar dolar. Bu 9 milyarın da 3 milyar doları bir yıl üzere kısa devirde kullandırılacak.
Kredi garantileri
– MIGA (Dünya Bankasi Kümesinin Yatırım Garanti Fonu) 3 milyar dolar.
