Husilerin Kızıldeniz’den geçen ticari gemilere saldırmaya devam etmesi, nakliyecilik maliyetlerinin fırlamasına ve iç piyasada ithal eser fiyatlarının artmasına yol açtı.
Küresel nakliye firmaları, Kızıldeniz’e girmemek için rotalarını Ümit Burnu üzerinden Afrika’nın güney ucuna yönlendirmeye başlamıştı. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), Kızıldeniz’deki ataklar nedeniyle Süveyş Kanalı’ndan haftalık geçişlerin son iki ayda yüzde 42 azaldığını duyurdu. Tahlil sağlayıcısı MarineTraffic datalarına nazaran, dünyanın en büyük deniz lojistiği şirketlerinden biri olan Maersk, yeniden dünyanın en büyük konteyner şirketi Mediterranean Shipping Company (MSC), İngiliz güç şirketi BP Kızıldeniz geçişlerini askıya alınca buradaki gemi trafiği yüzde 20 azaldı. Ümit Burnu’ndan geçişler ise yaklaşık yüzde 30 arttı.
Türkiye’yi ilgilendiren kuru yük gemileri Süveyş Kanalı’nı kullanmaya devam etse de Türk dış ticaretini asıl olarak etkileyen büyük konteyner gemileri çalışanlarını riske atmamak için Süveyş’e girmeye yürek edemiyor. Bu da teslim müddetlerini uzattığı için stok maliyetlerinin artması tehdidi yaratırken; tıpkı vakitte iç piyasadaki fiyatların da zamlanmasına yol açtı.
MALİYET 3 KAT ARTTI
Hürriyet’e konuşan İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası Meclis Lideri Başaran Bayrak, birinci ataklardan sonra bir haftada yüzde 20-60 aralığında artan global nakliyat maliyetlerinin, gelinen noktada yüzde 200-300 aralığında arttığını; bu durumun iç piyasada bilhassa elektronik eser fiyatlarının yüzde 20-25 artmasıyla sonuçlandığını anlattı.
Saldırılardan evvel Türkiye’den Çin’e giden 20’lik konteyner fiyatlarının 500-600 iken halihazırda 1500-2 bin dolara çıktığı bilgisini veren Bayrak, Çin’den Türkiye’ye gelen konteynerlerin ise 6 bin dolar ila 7 bin 500 dolara yükselerek yaklaşık 3 kat arttığını tabir etti.
TESLİM MÜDDETLERİ 50 GÜNE ÇIKTI
Şanghay’dan İstanbul’a 30 günde gelen bir geminin artık 50 günde geldiğini belirten Bayrak, teslim müddetleri uzadığı için boş konteynerlere talebin arttığını, bunun da boş konteyner fiyatlarını yüzde 30 artırdığını kaydetti.
Saldırıların tesiriyle navlun bedellerinin yükseldiğini; artan sefer müddetlerinden ötürü hem sigorta hem işçi maliyetlerinin fırladığını aktaran Bayrak, “Bir geminin aylık işçi maliyeti 100 bin dolardan 120 bin dolara çıktı. Tüm dünyada navlun maliyetleri yüzde 30 civarında yükseldi. Tüm bunlar nakliyat maliyetlerine eklendi. İthalata dayalı olmayan dokuma, tarım eserlerinde rekabet bahtı doğdu” dedi.
Bayrak, “Ancak iç piyasada makine ve buna bağlı sanayi eserlerinin maliyetlerinde yaşanan artışlar, elektronik eserler başta olmak üzere, kimyasal eserlerde fiyatların yüzde 20-25 yükselmesiyle sonuçlandı” diye konuştu.
TÜRKİYE’YE 2 MİLYAR DOLARLIK EK MALİYET
Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İdare Konseyi Lider Yardımcısı Fatih Şener, Hürriyet’e yaptığı değerlendirmede “Asya’dan Türkiye’ye her yıl 570 konteyner taşınıyor. Bunların maliyetlerinde yaklaşık 3 bin 500- 4 bin dolarlık artış oldu. Bu da toplamda 2 milyar dolarlık ek maliyet demek” dedi. “Bunu her ne kadar nakliyeci ödüyor üzere görünse de vatandaşa, iç piyasaya yansıyor” diyen Şener, “Bir öteki sorun da 20 günde teslim edilen eserler 50-55 günde teslim edilince artık 50 günlük sipariş verilir oldu. Bu da stok maliyetlerini artıracak” diye konuştu.
SÜVEYŞ’TEN GEÇİŞLER YÜZDE 67 AZALDI
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı’ndan (UNCTAD) geçen hafta yapılan açıklamada, Süveyş’ten haftalık konteyner gemisi geçişlerinin bir yıl öncesine kıyasla yüzde 67 düştüğü belirtildi. Şanghay’dan ortalama konteyner nakliyeciliği spot fiyatlarının geçen yıl aralık ayı başından bu yana iki kattan fazla arttığı belirtilen açıklamada, Şanghay’dan Avrupa’ya olan sevkiyatlar için de fiyatların üç kattan fazla arttığı aktarıldı. Açıklamada, ortalama konteyner spot navlun fiyatlarında geçen yılın aralık ayının son haftasında yaşanan 500 dolarlık artışın bugüne kadarki en yüksek haftalık artış olduğu bildirildi. Ayrıyeten, ABD’nin Batı kıyısına giden sevkiyatların rotası Süveyş’ten geçmese de fiyatlarının ortalamanın üzerine çıktığı ve yüzde 162 arttığı kaydedildi.
YOL 10 BİN MİL MÜDDET 1 AY UZUYOR
Kızıldeniz’i Aden Körfezi’ne ve Hint Okyanusu’na bağlayan Babu’l Mendeb Boğazı’ndan geçen gemiler Süveyş Kanalı ile Kızıldeniz’den Akdeniz’e ulaşıyor. Kızıldeniz yolunu kullanmayan gemiler Afrika’yı dolanarak Ümit Burnu’na yöneliyor. Türkiye özelinde ise, Kızıldeniz’den geçip Mersin’e gelecek bir gemi Cebelitarık’tan geçiyor ve bu da kat edilen yolu 10 bin mil civarında artırdığı üzere teslim müddetlerini de yaklaşık bir ay kadar uzatıyor.
