FİNANSTA ‘toplumsal kredi notu’ periyodu başlıyor. Bir küme gazeteciyle buluşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz “Belli alanlara kredi veren bankaları düzenlemelerle teşvik edecek bir çalışma yürütüyoruz. Teknolojik alanlara daha çok kredi verilmesini istiyoruz. Aşikâr toplumsal alanlara kredi verilmesini istiyoruz. Bunu yapan bankaların karşılık oranlarını düzenliyorsunuz. Belirli takviyeler veriyorsunuz” bilgisini paylaştı.
BELLİ ALANLAR ÖNE ÇIKARILACAK
Toplumsal kredi notu uygulamasıyla ilgili ’nın bir çalışma yürüttüğünü söyleyen Yılmaz, aşikâr alanlara kredi veren bankaları teşvik etmek istediklerini belirtti. Yılmaz, şu bilgileri verdi: “Batı’da bu cins uygulamalar var. Şöyle; diyelim ki teknolojik yatırımlara siz daha fazla kredi verilmesini istiyorsunuz yahut toplumsal birtakım hususları da kıymetli görüyorsunuz. Bu yüzden daha fazla kredi sağlanmasını istiyorsunuz. Bankacılık sistemi kanalıyla. Bunu yapan bankaların karşılık oranlarını ayarlayabiliyorsunuz. Büyüme performanslarına daha fazla esneklik sağlayabiliyorsunuz. Bu çalışmayı Merkez Banka’mız, Bankacılar Birliği’yle, bankalarla birlikte yürütüyor. Ben bunu çok kıymetli görüyorum. Bu toplumsal kredi notu dediğimiz hadise tasarrufların yanlışsız alanlara kanalize edilmesinde değerli bir sistem olarak misyon yapacaktır. Bunlar sabit alanlar olmak zorunda da değil. Dönemsel olarak da yapılabiliyor. Bu yıl için ‘şu şu konular’ diyebilirsiniz. Gelecek yıl bunu revize edip diğer mevzuları gündeme getirebilirsiniz. Bu türlü hani ‘ilelebet bir alan belirledim, daima bu alan’ üzere de bakmayın. Bu açıdan da Merkez Banka’mızı tebrik ediyorum.”
Ücret artışları konusunda da kıymetli açıklamalarda bulunan Yılmaz, taban fiyat görüşmelerinin aralıkta başlayacağını ve toplumsal diyalog düzeneğinden evvel yorum yapmayı gerçek bulmadığını belirtti. Yılmaz, şöyle devam etti:
İMKÂNLARI ZORLAYACAĞIZ
“Ücretlerle ilgili şunu söylemek isterim; temel olan bizim vatandaşımızın satın alma gücünü artırmamız. Hasebiyle enflasyonu düşürme perspektifimiz aslında kalıcı bir formda refah artışının önünü açan bir perspektif. Bunu yapmadığınız sürece çok yüksek artışlar da yapsanız sonuçta enflasyon satın alma gücünü eritiyor vakit içinde. Kalıcı bir biçimde refah artışı yapmanın yolu enflasyonu düşürmekten geçiyor. Bu hususta da tüm toplumsal kısımların uzlaşması gerekiyor. Gerektiğinde kimi fedakârlıkların da yapılması gerekiyor. Emekli aylıklarında da primle fiyat ortasında aktüeryal istikrar olması gerekiyor. Türkiye’de bu istikrar bilhassa EYT’den sonra epey düşük seviyelere gerilemiş durumda. EYT daha bitmiş bir süreç değil. 2 milyon insan emekli oldu lakin daha gelecek 3 milyon kişi daha var. Bu türlü bir yükle de karşı karşıyayız. Bunun da ilerisi için yansımaları var. Bu sahiden toplumsal güvenlik sistemimiz üzerinde çok kıymetli bir baskı ögesi oluşturdu. Bu durumu bütçemizin imkânları dahilinde elimizden geldiğince yönetmek durumundayız. Toplumsal güvenliğe transfer ettiğimiz kaynaklar farklı isimler ortasında. Toplam 1 trilyon lliraya yakın kaynağı toplumsal güvenlik sistemimize transfer ediyoruz. (Emekli aylıkları artışında) İmkânlarımızı sonuna kadar zorlayarak elimizden geldiğince bütün bölümleri destekleyici bir yaklaşımımız olacak.”
DEZENFLASYON VARSA KİRA TARTIŞMASI OLMAZ
Yılmaz, konut kiralarındaki yüzde 25’lik artış hududuna da önümüzdeki periyotta gerek kalmayacağını belirtti. Yılmaz, “Muhtemelen bu dezenflasyonist periyoda girdiğimiz bir ortamda artık bu türlü bir muhtaçlığımız kalmayacak. Gerçekten farklılıklar oluştu. Tıpkı binada çok farklı kiralar, fiyatlar, bu çok sağlıklı bir durum değil. 2024’ün ortalarından itibaren esasen önemli manada bir dezenflasyon sürecine girmiş olacağız. Bu türlü bir tartışmaya da muhtaçlık kalmayacak diye düşünüyorum ben doğrusu” tabirlerini kullandı.
YILDA 500 MİLYON DOLAR DIŞARI GİDİYOR
Merkez Bankası’nın üzerinde çalıştığı öbür bir mevzunun da Troy olduğunu tabir eden Yılmaz, “Troy dediğimiz, Türkiye’nin ödeme sistemi. Bu ödeme sistemleriyle yurtdışına giden kaynak yıllık 500 milyon civarında. Hasebiyle bu Troykart üzere yerli ulusal ödeme sistemlerinin devreye girmesi tekrar cari açık perspektifiyle ülkemizde bu kaynakların kalması açısından önemli” diye konuştu.
KKM BİRDENBİRE SONA ERMEYECEK
Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) modelinin ağustos ayında pik yaptıktan sonra 640 milyar liralık bir eksilmeyle şu anda 2 trilyon 768 milyar liralık bir büyüklüğe geldiğini belirten Yılmaz şunları söyledi: “KKM’de önemli bir düşüş var. Her enstrümanı vaktine, yerine nazaran kıymetlendirmek gerekir. O gün için bir gereksinimdi. Ve vazifesini ifa etti. Artık farklı bir çerçevede devam ediyoruz. KKM o gün devreye girmemiş olsa yaşayacağımız kur şokunun getireceği maliyeti düşündüğünüz vakit, buraya ödediğimiz maliyet ondan çok daha düşük. Lakin bir yere kadar bu araçlar. Artık de bu türlü ansızın sona erdirme üzere bir yaklaşımımız yok. Hasebiyle KKM vazifesini yaptı. Artık kademeli bir biçimde buradan çıkıyoruz. Çıkarken de finansal istikrarsızlığa, piyasalarında meselelere yol açmadan bunu yapıyoruz. Daha küçük ölçekli, kamuya risk oluşturmayan bir formda finansal sistemimiz içinde her vakit bir enstrüman olarak da düşünülebilir. Kamunun yükümlülük üstlenmediği, finansal sistemin kendi içinde kullandığı bir enstrüman olarak her vakit olabilir.”
KREDİ KULLANDIRMA DEVAM EDİYOR
Kredilerde gerçek kesitin desteklenmeye devam ettiğini vurgulayan Yılmaz, “Mayısta toplam kredi hacmi bankacılık dalında 9 trilyon 129 milyar lira oldu. 17 Kasım prestijiyle bu sayı 11 trilyon 107 milyar lira düzeyine yükseldi. Yalnızca TL cinsinden işletmelere kullandırılan net kredi toplamı seçimden bu yana 498 milyar TL. Yani yaklaşık 500 milyar TL işletmelere kredi kullandırılmış. Bu ölçünün yaklaşık yeniden 189 milyar lirası direkt KOBİ’lere kullandırılmış. Yani işletmelere, KOBİ’lere kredi kullandırmaya bankacılık sistemimiz devam ediyor. Ha maliyetlerini tartışabilirsiniz. Daha mı yüksek, daha mı düşük? Lakin kredi kullandırılması süreci devam ediyor” açıklamasını yaptı.
