Tebliğte kelam konusu ülkelerden elektrikli araç ithal etmek için birçok kural yer alıyordu lakin hem markalar hem de tüketiciler açısından en önemisi, “satış sonrası montaj, bakım ve tamiratı için TS12047 ve TSE K646 standartlarında 7 coğrafik bölgede en az 20 yetkili servisin ithalatçı tarafından şahsen kurulmuş olması” şartıydı. Kelam konusu bildirim 29 Aralık 2023 prestijiyle yürürlüğe girdi. Tebliğten en çok etkilenenler beklenildiği üzere Çinli üreticiler ve Avrupalı markaların Çin’de ürettiği modeller oldu.
BU STANDARDI KİM VERECEK
Hangi markaların ne kadar etkilendiğine girmeden evvel tüketicilerin başını karıştıran bir bahse da açıklık getirmek gerekiyor; yeni bildirim markaların araç satmasına pürüz olmuyor yani 29 Aralık 2023 tarihine kadar araçları gümrükten çekebilen markalar stokları tükenene kadar satış yapmaya devam edecek. Bu müddet zarfında ise hem hazırlıklarını tamamlamak hem de Bakanlık ile görüşmeler yaparak servis hizmetini şahsen kurmak yerine evvelden olduğu üzere bayilikler üzerinden devam etmeyi talep edecek. Bilhassa işaret edilen standartlar için sertifika verecek yer bulmakta zorluk yaşandığı ithalatçılar tarafından ehemmiyetle lisana getiriliyor.
600’E YAKIN ARABA KAPIDA
Edindiğim bilgilere nazaran, 1 Ocak 2024 prestijiyle en az 600 adet Çin’den ithal edilen elektrikli araba gümrüğe takılmış durumda. Birtakım markalar Türkiye için ayırdıkları kotayı Avrupa’ya yönlendirmeye başladı bile. Kimi markalar ise 29 Aralık 2023’e kadar en azından birinci çeyrekte satabileceği elektrikli arabaları çekmiş durumda. Bu markalardan birisi de Çin’de üretim yapan İngiliz MG markası. Şirket, bu yılın birinci çeyreğine kadar satacağı araçları getirmiş ve buradan kazandığı müddette hem uygulamalı bildirisi bekleyecek hem de hazırlıklarını yapmaya çalışacak.
Ancak, MG kadar şanslı olmayan markalar da var. Geçen sene 2 bin 451 adet satış yapan ve Türkiye’ye batarya fabrikası kurma planları bulunan Skywell’in 550 aracı Gölcük limanında kalmış durumda. Markanın Türkiye distribütörü Ulu Motor, kimi araçları Avrupa’ya yönlendirmiş. MG de birebir biçimde Türkiye için planlanan az sayıda aracının rotasını Avrupa’ya çevirmiş. Başka bir marka ise 15 Aralık 2023’te satışlara başlayacağını duyuran GRS Automobility distribütörlüğündeki Çinli Hozon Neta. Marka, 29 Aralık öncesi getirdiği araçların satışlarını çok fazla duyurmadan sürdürüyor fakat birinci çeyrek için planlarını ertelemiş durumda.
SADECE ÇİNLİLER DEĞİL
Tebliğten yalnızca Çinliler etkilenmedi. Örneğin, Çin’de ürettiği argümanlı ve rekabetçi SUV’u EX30 için müşteri talebini ölçmeye başlayan Volvo şimdilik modeli askıya almış durumda. İlerleyen periyotta tebliğte bir değişiklik olursa yine harekete geçecek. Olmazsa Belçika’daki üretim beklenecek. Yeniden Japon devi Honda da 2024 yılında Türkiye’ye getirmek istediği e:Ny1 modeliyle ilgili planlarını gözden geçiriyor.
Bana nazaran ismini sanını duymadığımız araçların 2024 yılında getirilip Türkiye’nin bir marka çöplüğüne dönüşmesi ve muhtemel büyük tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilmesi açısından bildiri hayli yerinde. Fakat, yıllardır Türkiye’de satış yapan markalar ile bayilik/servis ağını sağlam temellere oturtmuş distribütörlerin tıpkı sepete konulmaması gerekiyor. Bu yalnızca markalar için değil tüketiciler için de kıymetli ki “rekabet” her vakit tüketicinin yararına. Bu noktada gözler artık 20 servisin “bizzat” kurulması kararıyla ilgili uygulamalı tebliğte. Ben uygulamada kelam konusu markalar için bir istisna yapılabileceğini düşünüyorum.
