Son günlerin en fazla konuşulan hususlarından biri olan zeytinyağı için market raflarında yaptığımız fiyat araştırması sırasında birtakım zeytinyağlarının üzerinde Tarım ve Orman Bakanlığı logosu olan, Aydın Ticaret Borsası laboratuvarında yapılmış bir sayfalık testler tespit ettik. Üzerinde vatandaşın anlayamayacağı pahalar bulunan bu testler litresi 190-200 liradan, 5 litresi ise 750 liradan satışa sunulan yağlara asılmıştı. Halbuki raflardaki tüm sofralık sızma zeytinyağlarının litresi 280-340 lira ortasındaydı.
Henüz marketteyken fotoğraflayıp durumu Tarım ve Orman Bakanlığı’na bildirdik. Olağanda hiçbir eser üzerine bu türlü bir test ve baş karıştırıcı bilgi asılamaz. İdari yaptırımı var. Tıpkı gün markete gelen Bakanlık grupları de eserleri toplayıp idari para cezası uyguladı.
ASIL TEHLİKE TESTİN İÇİNDE
Ancak, halk sıhhatini tehlikeye atan asıl kısım testin içindeki bilgilerde zımnî. Testin yapıldığı Aydın Ticaret Borsası laboratuvarını arayıp doğruluğunu teyit etmek istediğimizde ise geçen yıla ilişkin bu testin gerçek olmadığını öğrendik. Laboratuvar vazifelileri Hürriyet’e asıl testin kendi bünyelerinde öteki bir eser için yapıldığını fakat bizden gelen testlere baktıklarında raftaki esere aitmiş üzere gösterildiğini ve bilgilerin fotoshop ile yerleştirildiğini söyledi. Yani markette karşılaştığımız bu test tüketiciyi yanıltıyordu.
22 Kasım günü yayınladığı ‘Zeytinyağında fiyat uyarısı’ haberinde artan sahteciliğe dikkat çekmişti.
HEMEN TOPLATILDI
İstanbul’un Kurtuluş semtindeki bu marketin yöneticileri ise Hürriyet’e, “Ürün bize tanıdığımız bir aracı ile geldi. O yüzden ortadaki fiyat farkını çok sorgulamadık. Firma testi kendisi asmış. Bu hususta bizim bir sorumluluğumuz yok. Siz o gün eserin fotoğrafını çektikten çabucak sonra Bakanlık takımları geldi. Eser hakkında toplatma kararı çıkarmışlar. Bize de bu mevzuda sorular sordular. Ve eserleri kaldırdık. Biz de böylelikle yanlışımızı gördük. Tüketicileri yanıltmak üzere bir niyetimiz yoktu” dedi. Markete gelen takımlar eserleri toplayıp idari para cezası uyguladı. Bu durumdaki marketlerin sorumluğu konusunda bilgisine başvurduğumuz Ticaret Bakanlığı da Hürriyet’e “Marketler kendi rafında olan tüm eserlerden ve orada asılı olan bilgi ve evraklardan sorumludur. Sorumluluk reddi kabul edilemez” cevabını verdi.
‘DAHA EVVEL GÖRMEDİĞİMİZ KADAR SAHTECİLİK YAŞANIYOR’
-“Zeytinyağında daha evvel görmediğimiz kadar sahtecilik olayı ile karşı karşıyayız” diyen Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Kurulu (UZZK) Lideri Mustafa Tan, Hürriyet’e şunları söyledi: “30-40 lira maliyeti olan, bitkisel yağların içerisine zeytinyağı esansı ve zeytinyağ boyar unsurlar katılarak bu ucuz yağları ortaya çıkarıyorlar. Bunların gerçek zeytinyağı ile uzaktan yakından alakası yok. Halk sıhhati ile oynanıyor. Biz daima uğraş ediyoruz. Kurul olarak daima bildirimde bulunuyoruz. Bakanlık ile temas halindeyiz. Lakin daima sahteciliğin devamı geliyor. Daha aktif bir çaba için üretici birliklerinin, ihracatçıların ve UZZK’nın dahil olduğu Tarım ve Orman Bakanlığı ile ortak çalışan bir yapı kurulmalı. Bu yapı besin polisi üzere tüm sahtecilikleri tedbire yetkisine sahip olmalı.”
TÜKETİCİ ANLAYABİLİR Mİ?
-Son günlerde internet sitelerinde 5 litresi 500 liraya, marketlerde de 5 litresi 750 liraya zeytinyağları satılıyor. Halbuki market raflarındaki birden fazla sızma zeytinyağında etiket fiyatları 280-340 lira düzeyinde. Zeytinyağı üreticileri ise daha evvel ismi duyulmamış çeşitli birlik ve kooperatiflerin ismi altında satılan bu yağların kanola, palm, ayçiçeği ve pamuk üzere bitkisel yağlara besin boyası ve esanslar eklenerek oluşturulduğunu anlatıyor. İçerisinde hiç zeytinyağı olmayanlara taklit içerisinde az ölçüde zeytinyağı bulunan eserlere ise tahşiş deniyor. Uzmanlara nazaran tüketicilerin bu yağların gerçek olup olmadığını gözle ya da tadarak anlaması çok güç. Bu mevzuda ayrıntılı laboratuvar tahlili kural.
ŞU AN ÜRETİCİDE 250 LİRADAN BAŞLIYOR
-UZZK Lideri Mustafa Tan, “Sızma zeytinyağı şu an zeytin çiftçisinde 250-280 lira ortasında. Edremit civarında üreticiler fabrika kapısında 300 liradan dökme olarak satıyor. Şu anda ortalama maliyeti üreticide 280 lira olan zeytinyağını markette 190 liraya satamazsınız. Muhakkak bunlar gerçek zeytinyağı değil. Şu an 6-7 kilogram zeytinden 1 kilogram zeytinyağı çıkıyor. Zeytinin kilosu 45 lira. Buna teneke masrafını, etiket masrafını, kargo masrafını, yüzde 30 kâr oranını eklediğiniz vakit yeni dönem eserlerde fiyatın 400 lira üzerine çıkıyor. Geçersiz yağları kilogramı 30-40 liradan imal ediyorlar. En az yüzde 500 kârla satıyorlar. Zeytinyağı değerli değil. Fakat değerli üzere algı oluşturuldu. Öbür taraftan da ‘ucuz’ oyunlarla sahtecilik yapılıyor” formunda konuştu.
‘BU FORMÜL DE YENİ ÇIKTI’
-Aydın Ticaret Borsası İdare Heyeti Lideri Fevzi Çondur da son günlerde artan zeytinyağı sahteciliğinde önemli bir artış gördüklerini tabir etti. Hürriyet’in sorularını yanıtlayan Çondur, “Bizim bünyemizde yapılmış üzere gösterilen bu test gerçekleri tabir etmiyor. Bu usul de yeni çıktı. Daha evvel değişik noktalarda da tespit ettik. Sizin bulduğunuz test Aydın Ticaret Borsası laboratuvarında geçen yıl yapılmış fakat nasıl oluyorsa geçen ay vazifeye başlayan idarecimizin onayı var. Öbür bir testi alıp bilgileri ile oynayıp rafa koymuşlar. Bu halkı yanıltmaktır. Sahteciliktir. Litresi 200 liraya zeytinyağı satılamaz. Kontroller arttırılmalı” tabirlerini kullandı.
