İnşaat demirinin üretiminden laboratuvar evresine kadar tüm adımları kayıt altına alacak İnşaat Demiri İzleme Sistemi (İDİS), gelecek yıl ocak ayı prestijiyle hayata geçecek. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün kayıt altına alacağı ve yapı güvenliği için büyük ehemmiyet taşıyacak sistem sayesinde inşaat demiri üretim çizgisinden çıktığı anda özel güvenlikli işaret ile kayda alınacak. Üretim yahut ithalatından yapı müteahhidine teslimine kadar, laboratuvar test süreçleri de dahil, tüm evreler takip edilecek. Gelecek yıl başından itibaren üzerinde özel güvenlikli etiket bulunmayan, İDİS tarafından takip edilemeyen inşaat demirlerinin ticareti yapılamayacak. Bu sayede yılda 40 milyar liradan fazla vergi kaybının ve daldaki haksız rekabetin önüne geçilecek.
KAYITLAR YILSONU
Şubat ayında yaşanan sarsıntı felaketinin akabinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın, mart ayında Resmi Gazete’de ‘İnşaat Demiri İzleme Sistemi Uygulama Genel Tebliği’ yayınlanmıştı. Buna nazaran, İDİS kapsamında inşaat demirlerinin güvenlikli etiket ve güvenlikli işaretler ile elektronik olarak izlenmesinin sağlanması, üreticiler üretim sınırlarının sonunda, ithalatçılar ise belirlenecek gümrük noktalarında inşaat demirlerini Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nden tedarik edecekleri özel güvenlikli işaret ile işaretlemekle yükümlü olacakları açıklanmıştı. Önümüzdeki periyotta, üretici ve ithalatçılar, 1 Ocak 2024 tarihinden sonra İDİS’e kaydı olmayan inşaat demirlerini satışa sunamazken; tüm paydaşların İDİS’e kayıtları 2023 yılı sonuna kadar tamamlanacak.
SEKTÖRE BİLGİ SAĞLAYACAK
İDİS platformunun tüm üreticiler, ithalatçılar, inşaat kesimi paydaşları ve kamu kurumları tarafından kıymetli bir destek noktası olması bekleniyor. Platformun, esnek ve ölçeklenebilir yapısının, evvelden hiç kaydedilmeyen pek çok bilgi ve rapora da erişim sağlaması öngörülüyor.
Anlık bilgi girişi ve takip sayesinde daima canlı olacak İDİS sunucuları ve platformu, eserlerin her hareketinde, her adımında bilgi girişine imkân verecek. Bilgi girişleri, hem taşınabilir özel kontrol aygıtları ile hem de İDİS taşınabilir uygulaması içeren özel akıllı telefonlar ile yapılacak. Bu taşınabilir kullanımın alanda yaygınlaşması süratle sağlanacak, böylelikle İDİS’in kapsamı ülke genelindeki üretim alanları ve inşaat alanlarında kısa müddette geniş bir kapsama kavuşabilecek.
DÜNYADA UYGULAMALAR NASIL
Uzmanlar yurtdışında, İDİS gibisi uygulamaların yıllardır uygulandığını belirtirken; Avrupa Birliği’nde de 2011 tarihli inşaat eserleri regülasyonuna nazaran kalite ve performans kontrolleri zarurî tutuluyor. Fransa’da özel işaretlemeler ile inşaat gereçleri daima izlenirken, ABD’de de demir ve çelik üreticileri kalite belgelendirme programının kesimi olmak, eserlerinin izlenilirliğini sağlamakla yükümlü. Çin ise 2019’dan beri akıllı etiketler kullanarak, demir ve çelik eserlerinde düşük kaliteyi ve vergi kaçakçılığını engelleme tarafında adımlar atıyor.
İDİS NELER GETİRECEK
* İnşaat demirlerinin kimlere ve hangi tarihlerde satıldığı kayıt altına alınabilecek.
* Müteahhitler, inşaatta hangi demiri kullandıklarını beyan etmek zorunda olacak.
* Faturasız inşaat demiri engellenecek.
* Demirin kaynağı ve eser kalitesi görüntülenebilecek.
* Devletin vergi kaybının önüne geçilecek.
