Türkiye’nin birinci astronotu Alper Gezeravcı, 14 gün boyunca Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda üniversite ve araştırma kurumları tarafından hazırlanan 13 farklı bilimsel deneyi gerçekleştirecek.
Deneyler için bir davet yayımlandı ve bu davete gelen karşılıklar, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ve TÜBİTAK Uzay uzmanlarından oluşan bir komite tarafından değerlendirildi.
İşte Türkiye’nin birinci astronotu Alper Gezeravcı’nın yapacağı o deneyler:
1.UYNA
Bilim Misyonun İsmi:
Uzay İçin Yeni Kuşak Alaşımlar
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
TÜBİTAK MAM – Ömür Can Odabaş
Deneyin Tarifi:
Yüksek Entropili yeni kuşak uzay alaşımları. Yüksek sıcaklıklara güçlü, yüksek dirençli alaşımların üretilmesi çalışması, KIBO modülünde bulunan ELF kullanılarak gerçekleştirilecektir. Ergitme ve katılaşma prosesleri sırasında termofiziksel ve kristal büyümesi, üzere özellikler üzerinde yerçekimsiz ortam tesirleri araştırılacaktır. Ülkemizin uzay, havacılık ve savunma sanayii için yeni jenerasyon gereç geliştirme kabiliyeti kazanmasında kıymetli katkısı olması hedeflenmektedir.
2. gMETAL
Bilim Misyonun İsmi:
Katı Fazdaki Parçacıkların Bir Akışkan İçindeki Dinamiğine Yerçekimsiz Ortam Etkisi
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
TÜBİTAK MAM – Prof. Dr. İskender Gökalp / Prof.Dr.Ahmet Yozgatlıgil
Deneyin Tarifi:
Kimyasal tepkimesiz şartlarda, katı parçacıklar ile akışkan ortamı ortasında homojen bir karışımın oluşturulmasına yerçekiminin tesiri araştırılacaktır. Böylelikle uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesi sağlanacaktır.
3.UzMAn
Bilim Misyonunun İsmi:
Uzay Misyonları için Mikroalgal Ömür Dayanak Üniteleri
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Boğaziçi Üniversitesi – Dr. Öğr. Üyesi Berat Haznedaroğlu
Deneyin Tarifi:
Dünyada şiddetli şartlara adapte olan mikroalg çeşitlerinin yerçekimsiz şartlar altında büyüme ve dayanıklılık testlerinin gerçekleştirilmesi, metabolik değişikliklerinin incelenmesi, CO2 yakalama performanslarının ve O2 üretim kabiliyetlerinin belirlenmesi için Bilim Misyonu ortağı TÜBİTAK MAM ile birlikte ömür takviye sistemi geliştirilmesi hedeflenmektedir.
4. EXTREMOPHYTE
Bilim Misyonun İsmi:
Ekstrem Halofit olan Schrenkiella Parvula’nın Tuz Gerilimine Verdiği Cevapların Uzay Ortamında Araştırılması
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Ege Üniversitesi – Prof. Dr. İsmail Türkan
Deneyin Tarifi:
Uzayda ve yeryüzünde yetiştirilen ve de tuz gerilimine maruz bırakılan A. thaliana ve S. parvula bitkilerinde yeni jenerasyon dizileme ile (RNA-seq) transkriptomun ortaya konulması ve mikro yerçekiminde glikofitik ve halofitik bitkilerin tuz gerilimine verdikleri kimi fizyolojik ve moleküler cevapların karşılaştırması hedeflenmektedir.
5.METABOLOM
Bilim Misyonun İsmi:
Uzay Misyonlarında Bulunan Astronotların Metabolom/Transkriptomlarındaki Değişimlerin Tahlili ve Ulusal Omik Data Setlerinin Oluşturulması
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Ankara Üniversitesi – Prof. Dr. Emel Emregül
Deneyin Tarifi:
Uzay uçuşu, insanların yaşayabileceği en güçlü fizikî şartlardan biridir. Astronotlar uzay misyonları sırasında düşük yerçekimi, uzay radyasyonu, değişen fizikî aktivite, beslenme sıkıntıları, uykusuzluk, yüksek g ve hiperoksi üzere çevresel gerilimlere maruz kalmaktadır.
Araştırmamız, uzay şartlarının insan sıhhati üzerindeki olumsuz tesirlerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Ayrıyeten bu olumsuz tesirlerin azaltılmasına yönelik olarak, uzay vazifesine katılan astronotumuzun, uzay ortamı şartlarının tesiriyle gen ekspresyonlarında ve metabolizmalarında gerçekleşen fizyolojik ve biyokimyasal değişimlerin incelenmesi hedeflenmektedir.
Bu çalışma ile, bedendeki sistem çapındaki değişikliklerin uzay yolcularımızın sıhhatine yönelik mümkün risk faktörlerinin anlaşılmasında yeni bilgiler sağlanması amaçlanmaktadır. Ayrıyeten Dünya’daki var olan hastalıklar için yeni tedaviler ve önleyici önlemlerin geliştirilmesinde yararlı olabileceği düşünülmektedir.
6.MİYELOİD
Bilim Misyonun İsmi:
Uzay Misyonuna Katılan Bireylerde Radyasyona Maruz Kalmanın Kanser İçin Öncül Lezyonlar Olan Periferik Kandaki Miyeloid-Kökenli Baskılayıcı Hücrelere Tesirinin İncelenmesi
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Hacettepe Üniversitesi , Prof. Dr. Güneş Esendağlı
Deneyin Tarifi:
Miyeloid kökenli baskılayıcı hücreler (MKBH) kanser üzere kronik inflamasyon süreçlerinde yüksek seviyede üretilerek immün baskılama yapan, kanser progresyonunu ve metastazı destekleyen, heterojen immatür miyeloid hücre popülasyonudur. Bu çalışma ile, uzay misyonu iştirakçilerinin maruz kalacağı seyahat ve uzay şartları, kozmik radyasyon hasarının immünolojik olarak MKBH hücreleri seviyesinde ölçülmesi ve kıymetlendirilmesi amaçlanmıştır.
7.MESSAGE
Bilim Misyonun İsmi:
Microgravity Associated Genetics Science Mission/Mikroyerçekimi Alakalı Genetik Bilim Misyonu
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Üsküdar Üniversitesi, Dr. Öğr. Üyesi Cihan Taştan
Deneyin Tarifi:
Yerçekimsiz ortamdan etkilenen şimdi fonksiyonu keşfedilememiş genlerin tespit edilmesi ve uzay vazifelerinde, bağışıklık hücrelerinden hangilerinin yer çekimi tarafından direkt olarak etkileneceğinin, CRISPR gen mühendisliği teknikleri ile belirlenmesi hedeflenmektedir.
8.ALGALSPACE
Bilim Misyonun İsmi:
Uzay Şartlarında Antarktika ve Ilıman Mikroalg Yetiştiriciliğinin Mukayeseli Bir Çalışması
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Yıldız Teknik Üniversitesi – Prof. Dr. Didem Özçimen
Deneyin Tarifi:
Uzayda, Antarktik ve ılıman bölge mikroalglerinin büyüme dataları karşılaştırılarak, literatürde birinci defa kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik bir çalışma gerçekleştirilecektir. Uzayda algler: CO2’den O2 rejenerasyonu, Ek besin temini, Su düzgünleştirme, Hayat dayanak alanlarında kullanılmak maksatlarıyla araştırılacaktır.
9.CRISPR – GEM
Bilim Misyonun İsmi:
Mikro Yerçekimi Altında Bitkilerde CRISPR Gen Düzenleme Verimliliğinin Araştırılması
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Yıldız Teknik Üniversitesi – Tuğçe Celayir
Deneyin Tarifi:
İnsanlığın uzaydaki geleceği için aşılması gereken en büyük manilerden bir tanesi olan, uzun periyodik uzay misyonlarında sürdürülebilir bir sistemin sağlanamaması sıkıntısını çözmek gayesiyle tasarlanan biyorejeneratif hayat dayanak sistemlerinin iskeleti olan bitkilerin, uzay misyonu sırasında meydana gelen biyolojik ve biyolojik olmayan gerilimler karşısındaki savunma düzeneklerinin anlaşılması ve geliştirilmesine yönelik olarak, moleküler biyolojinin çağdaş gen düzenleme tekniklerinden bir tanesi olan CRISPR tekniğinin mikro yerçekimi ortamda bitkiler üzerindeki aktifliğinin araştırılmasını amaçlamaktadır.
10.PRANET
Bilim Misyonun İsmi:
Propolisin Anti bakteriyel Tesiri (PRANET)
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Muş Bilim ve Sanat Merkezi- Birsen Geçer
Deneyin Tarifi:
Propolis, çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılan, haricen kullanılmasında da rastgele bir yan tesir bulunmayan bir unsurdur. Bilim misyonu ile, propolis hususunun mikro yerçekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki tesiri araştırılacaktır. Denetim ve deney kümeleri oluşturularak propolisin anti bakteriyel tesiri test edilecek, sonuçların yer çekimli ortam ile emsal sonuçlar verip vermeyeceği karşılaştırılacaktır.
11.VOKALKORD
Bilim Misyonun İsmi:
Uzay’da Yaşamaya Karşı Oluşan Hayati Yansımaların Vokal Kord Kaynaklı Değişimler İle Tespiti Ve Düşük Yerçekimsizliğin Sebep Olduğu Rahatsızlıkların Ses Frekansları İle Tanımlanması
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Haliç Üniversitesi – Prof. Dr. Gökhan AYDEMİR
Deneyin Tarifi:
Solunum sistemi fizyolojisi içerisinde akıllı saat yapay zeka dayanağı ile Seste meydana gelen frekans değişiminden rahatsızlıkların tespit edilmesi ve yerçekimsiz ortamın tesirlerinin insan sesi üzerine tesirlerinin araştırılması hedeflenmektedir.
12.OKSİJEN SATURASYONU
Bilim Misyonun İsmi:
Solunum Sistemi Fizyolojisi İçerisinde Yapay Zeka Takviyesi İle Verilen Havanın Oksijen Düzeyini Hesaplayarak Düşük Yer Çekiminin Sebep Olduğu Rahatsızlıkların Tanımlanması
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
Nişantaşı Üniversitesi-Oğuzhan Aydemir
Deneyin Tarifi:
Hastalıkların tedavisinde erken teşhisin ehemmiyeti hayatidir. Yapay zeka takviyesi ile verilen havanın oksijen düzeyini hesaplayarak düşük yer çekiminin sebep olduğu farklılıklar ve rahatsızlıkların tanımlanması hedeflenmektedir.
13.MİYOKA
Bilim Misyonun İsmi:
Mikro Yerçekimi Ortamında Kurşunsuz Lehimleme Araştırması
Deney Sorumlusu Kurum ve Proje Yöneticisi:
TÜBİTAK UZAY- Hakan Asan
Deneyin Tarifi:
Mikro yerçekimi ortamında gerçekleştirilecek kurşunsuz lehimleme deneyi ile birinci Türk Uzay yolcusu UUİ’de elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşen montajı gerçekleştirecektir. Uzay misyonu sonrası dünyaya getirilecek elektronik kartlar TUBİTAK UZAY tarafından detaylı incelemeye olağan tutularak mikro yerçekiminin kurşunsuz lehimleme sürecine tesirleri bilim dünyasının kullanımına sunulmak üzere raporlanacaktır.
