Japonya’nın gösterge endeksi olan Tokyo’nun Nikkei Borsası yükselişini sürdürüyor. Borsa endeksi Cuma günü bir müddetliğine 1990’dan bu yana en yüksek düzeyini gördü. Lakin Japon ekonomisindeki bu yükselişi zombi şirketler tehdit ediyor.
Zombi şirketler, kâr edemeyen ve ayakta kalma çabası veren işletmelere deniyor. Bu şirketler fiyatlar, kiralar üzere işletme maliyetlerini karşılayabiliyorlar. Fakat bu şirketler kâr elde edemiyor ve yatırım yapmak ve işi büyütmek için fazla sermayeleri bulunmuyor.
250 BİN ZOMBİ ŞİRKET
Uzmanlara nazaran 2023 sonu prestijiyle Japonya’da yaklaşık 250 bin zombi şirket bulunuyor. Japon ‘nın 2007’den bu yana birinci sefer faiz arttırma ihtimalinin doğması da bu şirketleri huzursuz ediyor. CNBC haberine nazaran birden fazla analist, Japonya Merkez Bankası BoJ’un negatif faiz siyasetinden 2024′te çıkacağını ve Nisan ayında bir faiz artırımına gideceğini öngörüyor. Muhtemel bir faiz artırımı, zombi şirketlerin borç faizlerini ödeyememesine ve iflas etmesine neden olabilir. Bu durum sonucu milyonlarca çalışan bir anda işsiz kalabilir ve Japon iktisadı felce uğrayabilir.
William Pesek, Japonya’nın zombi probleminin uzun vakittir var olduğunu söyledi. Pesek’e nazaran Kovid-19 salgını bu zombi şirket sayısını hayli artırdı. Hatta 2021 – 2022 periyodunda bu çeşit firma sayısı 3’te 1 oranında yükseldi. Pesek’in raporunda faizsiz ve teminatsız banka kredileri nedeniyle 2023’te zomi şirket sayısının iflas eden kurum sayısının 30 katına çıktığı da belirtiliyor. Kovid-19 salgını sırasında sıkıntı durumda kalan ‘leri desteklemek ismine Eylül 2022 sonu prestijiyle yaklaşık 287,8 milyar dolarlık kredi kullandırıldı.
TEHLİKE ABARTILIYOR MU?
Zombi şirketler tehlikesinin abartıldığını öne süren ekonomistler de mevcut. Finans kurumu Julius Baer’in Asya’daki yatırım idaresi lideri Bhaskar Laxminarayan, zombi şirketlerin çoğunlukla küçük şirketler olduğu görüşünde. Ekonomist, büyük ölçekli işletmelerin bilançolarında kıymetli ölçüde nakit bulunduğunu ve yatırımcıları Japon pazarlarına çeken şeyin bu büyük işletmeler olduğunu söyledi. Bir iflas dalgası durumunda Laxminarayan, Japon iktisadını büyük şirketlerin ayakta tutacağını tabir etti.
