2019’un sonlarında hayatımıza giren ve dünya genelinde milyonlarca hayata mal olan Kovid-19, ağır aşılama kampanyaları ve alınan önlemlerle denetim altına alınsa da 5. yılında dünya için bir tehdit olmaya devam ediyor.
Omicron’un alt varyantı JN.1, dünya çapında yayılmaya devam ediyor.Şimdiye kadar 41 ülkede görülen varyant Fransa, İsveç, İspanya ve İngiltere üzere Avrupa ülkelerinde tesirini hissettirirken ABD’deki hadiselerin yüzde 44’ünden fazlasının da JN.1 varyantı olduğu açıklandı.
JN.1 OYUNUN KURALLARINI DEĞİŞTİREBİLİR
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ‘JN.1’i, süratle yayılması nedeniyle ‘dikkate alınması gereken varyant’ kategorisine alıp şimdi endişelenecek bir durum olmadığını öne sürse de Fortune mecmuasına konuşan uzmanlar, JN.1’in oyunun kurallarını değiştirecek nitelikte olduğunu düşünüyor.
Minnesota Üniversitesi Bulaşıcı Hastalıklar Araştırma Merkezi’nden Dr. Michael Osterholm, 30’dan fazla ek mutasyona sahip olan yeni varyantın ‘virüsün önemli bir evrimini’ gösterdiğini sav ederken, Kanada Guelph Üniversitesi’nden profesör Ryan Gregory yüksek seviyede mutasyona uğramış varyantın “yeni bir çağ” açtığını söylüyor.
ABD’DEN ÜÇLÜ SALGIN: MASKELER GERİ DÖNDÜ
JN.1 grip ve RSV üzere teneffüs yolu hastalıklarının arttığı ABD’de hastaneye yatışlar devam ederken, çeşitli eyaletlerde maske mecburiliği yine getirildi.
“Üçlü salgın”daki (Covid, grip ve RSV) ani artış yetkilileri alarma geçirdi. Illinois,Massachusetts,New York,Kaliforniya üzere büyük eyaletler kimi kamu tesislerinde ve hastanelerde maske zorunluğuna geri döndü.
CDC datalarına nazaran, 2023’ün son haftasında ABD’de %16,7 artışla 29.095 Kovid irtibatlı hastaneye yatış bildirildı. Birebir periyotta 10.923 RSV hadisesi ve grip hadiselerinde %6,1 artış görüldü.
İSPANYA’DA HASTALAR YERLERDE YATIYOR
İspanya’da Kovid ve grip salgını o kadar berbatlaştı kimi tatil bölgelerinde pandemi kurallarına geri dönüldü. Mahallî medya hastanelerin ve sıhhat merkezlerinin dolduğunu, hastaların koridorlarda yattığını yahut tedavi için saatlerce beklediğini bildiriyor.
İspanyol hükümeti zarurî maske mecburiliği ile ilgili rastgele bir açıklama yapmadı fakat Benidorm ve Alicante üzere turistik noktaların idareleri kendi kurallarını yine uygulamaya koyuyor. Valensiya sıhhat departmanı, teneffüs yolu enfeksiyonlarındaki artış nedeniyle sıhhat merkezlerinde zarurî maske kullanımını uygulamaya koyduğunu duyurdu.
Dalganın Ocak ayının üçüncü haftasında tepeye ulaşması bekleniyor. İspanya Aile Doktorları Derneği, grip ve Kovid’in yayılmasını durdurmak için İspanya’daki hastanelerde ve tıp merkezlerinde mecburî maske takılması davetinde bulunuyor.
AŞI BAĞIŞIKLIĞI İLE İLGİLİ HUDUTLU DELİL VAR
DSÖ’ye nazaran, JN.1’in aşıların sunduğu bağışıklığı ne kadar aşabildiği konusunda hâlâ sonlu delil bulunuyor. Bu varyantın insanları evvelkilere nazaran daha fazla hasta ettiğine dair bir ispat yok.
Ancak DSÖ yetkilileri, Covid’le hastaneye kabul edilen şahıslarla ilgili data raporlayan ülkelerin sayısının değerli ölçüde azalması nedeniyle, bu varyantın sıhhat üzerindeki tesirini belirlemek için daha fazla çalışmaya gereksinim olduğunu söylüyor.
Enfeksiyonları ve önemli hastalıkları önlemek için DSÖ şunları öneriyor:
- Kalabalık ve kapalı alanlarda maske takın
- Öksürdüğünüzde ve hapşırdığınızda ağzınızı kapatın
- Ellerinizi sistemli olarak temizleyin
- Özellikle riskli kategorideyseniz, aktüel Covid ve grip aşılarını yaptırın
- Covid belirtileriniz varsa test yaptırın
