JTI Türkiye Kurumsal Bağlantılar ve İrtibat Yöneticisi Zeynep Öztürk, mevcut yapıda üreticinin maliyetlerini yansıtmak üzere bir paket sigarada 1 liralık artış yapmasının yüksek fiyatlı sigara kümesinde satış fiyatını 7 lira artırdığını söyledi. .
NİSPİ VERGİ DÜŞSÜN MAKTU ARTSIN
Öztürk, vergi yapısının sürdürülemez noktaya geldiğini hem kamunun hem de üreticinin kazanması için sigaradan alınan rölatif vergi oranının düşürülerek, maktu verginin artırılması gerektiğini belirtti. Japan Tobacco International’ın (JTI) davetiyle gittiğimiz Cenevre’de Öztürk’ün, Türkiye’de tütün piyasası üzerine yaptığı sunumu dinledik.
Sigaradan alınan KDV’nin yüzde 20’ye yükseldiğini, maktu ve taban maktu ÖTV’nin yılda iki sefer, ocak ve temmuzda, 6 aylık ÜFE oranında arttığını anımsatan Öztürk, yüksek rölatif vergiyle birlikte bu vergi yapısının tütün sanayisi için sürdürülemez bir model olduğunu söyledi. “Yüksek bağıntılı vergi yapısı, üretici fiyat artışlarını gerektirmesinden dolayı tüketiciye ziyan vermekte, bu da daha yüksek enflasyon oranlarına, satın alma gücünün kötüleşmesine, yasa dışı ticaret baskısına yol açmaktadır” diyen Öztürk, devletin ÖTV tahsilatını da riske attığını tabir etti. Öztürk, mevcut ÖTV modelinin değişmesi gerektiğini belirterek, şu tespitleri yaptı:
YASADIŞI ESERLERE YÖNELİMİ AZALTIR
“Bu modelde vergi yükünde ya da maliyetlerde küçük bir artış bile fiyatlara kat be kat yansıyor. Örneğin bugün 1 liralık maliyet artışı yüksek bağıntılı ÖTV nedeniyle, yüksek fiyatlı sigara kümesinde bir paket sigaranın fiyatını 7 lira artırıyor. Bu da enflasyonist bir tesir yarattığı üzere yüksek fiyatlar, yasa dışı ticareti artırıyor, yasal pazarı daraltıyor. Kamunun ve sanayinin birlikte kazanması için maktu ÖTV’nin hissesinin yükselmesi gerekir. Bu yapıda, vergi yükünde ve maliyetlerdeki değişikliklerin fiyat üzerindeki tesiri daha azdır, hasebiyle yasadışı eserlere yönelim azalır. Türkiye AB ülkeleriyle kıyaslandığında yüzde 2.5 ile toplam vergi içinde maktu özel tüketim vergisinin en düşük hisseye sahip olduğu ülkedir. AB Tütün Tüketim Vergisi Direktifi uyarınca maktu vergi, yüklü ortalama fiyat üzerinden hesaplanan toplam verginin yüzde 7.5’i ile yüzde 76.5’i ortasında olmalıdır ki bu oran Türkiye’de yüzde 2.5’tir.”
EN DÜŞÜK SİGARA OCAKTA 50 LİRA
– JTI’ın yaptığı iddiaya nazaran mevcut vergi yapısıyla, 6 aylık ÜFE artışının yansıtılması sonrası ocakta en düşük sigaranın fiyatı 45 liradan 49-50 liraya çıkacak. 55 lira kümesindeki sigaralara ise enflasyon artışı artırım olarak yansımayacak. Firmalar ÜFE artışına, maliyet artışlarını da eklemeleri halinde ise en düşük sigaranın fiyatı daha da yükselecek. Bu durumda ucuz sigara ile değerli sigara ortasındaki makasın uygunca kapanacağı tabir ediliyor.
SİGARADA HER 100 LİRANIN 82 LİRASI VERGİ
– Türkiye’de satılan 55 liralık bir paket sigaranın 44.94 lirası ÖTV ve KDV’den oluşuyor. Geri kalan 10.06 lirası ise firma ve perakende hissesini oluşturuyor. Bir öteki tabirle her 100 liralık sigaradan 81.7 lira vergi alınıyor. Yapılan iddialara nazaran ise 2023 yılında tütün ve tütün eserlerinden alınan ÖTV geliri 146 milyar 423 milyon TL olacak.
