Konut satışlarında düşüş yeni yılda da devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, ülke genelinde konut satışları ocak ayında bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 17.8 azalarak 80 bin 308 oldu. Böylelikle yıllık düşüş serisinden altıncı aya girilirken, tıpkı vakitte son 11 ayın en düşük satışı gerçekleşti.
Krediye erişim sorunu ve yüksek faiz nedeniyle banka kredili satışlar da azaldı. Ocak ayında kredili satışlar yıllık 63.5 düşüş göstererek 5 bin 915 oldu. Toplam konut satışları içinde kredili satışların hissesi yalnızca yüzde 7.4 olarak gerçekleşti. Peşin ve senet üzere öteki konut satışlar da yüzde 8.7 azalarak 74 bin 393 olurken, toplam konut satışları içinde başka satışların hissesi yüzde 92.6’ya ulaştı.
Fiyat avantajı nedeniyle ikinci el konutlar ön planda olmaya devam etti. Ocakta sıfır konut satışı bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 8.2 azalarak 25 bin 263 oldu ve toplam satıştan yüzde 31.5 hisse aldı. İkinci el konut satışları ise yüzde 21.6 gerileyerek 55 bin 45 oldu. Böylelikle ikinci el satışın hissesi yüzde 68.5 olarak hesaplandı.
YABANCIDA %50 GERİLEME
Yabancılara konut satışları ocakta yıllık yüzde 50.5 azalarak 2 bin 61 oldu, tüm satışlar içinde hissesi yüzde 2.6 olarak açıklandı. Yabancılara konut satışlarında birinci sırayı 747 konut ile Antalya aldı. Antalya’yı 710 konut ile İstanbul ve 211 konut ile Mersin izledi. Savaş sonrası Türkiye’den konut alan yabancılar listesinde doruğa çıkan Rusya yerini muhafazaya devam etti. Ocak ayında Rusya vatandaşları Türkiye’den 555 konut satın aldı. Onları sırasıyla 208 konut ile İran, 127 konut ile Ukrayna, 99 konut ile Irak ve Kazakistan vatandaşları izledi.
NEDEN DÜŞÜYOR?
1. Yüksek fiyatlar nedeniyle dar ve orta gelirli konut sahibi olamıyor. TCMB datalarına nazaran, 100 metrekare meskende ortalama fiyat ülke genelinde 3 milyon lirayı aştı, İstanbul’da 4.5 milyona yaklaştı.
2. Bankaların kredi iştahsızlığı ve yüksek faizler alıcıları zorluyor. Örneğin kamu bankasından dahi 120 ay vadeyle 2 milyon lira konut kredisi çekildiğinde, yüzde 3.89 faizle aylık ödeme yaklaşık 78 bin 600 lira oluyor. Bu sayı birçok hanenin aylık toplam gelirini aşıyor.
3. Yatırım için mesken almayı planlayanlar da piyasadan çekiliyor. Kiralara getirilen artırım sınırlamasından sonra BDDK’nın konutu olanlara getirdiği kredi kısıtlaması yatırım maksatlı alımların düşmesine neden oluyor. Kelam konusu kısıtlama nedeniyle tüketici kendisinin, eşinin ya da 18 yaşından küçük çocuğunun meskeni varsa ve yeni bir mesken daha isterse, meskenin pahasının yüzde 90’ı değil, en çok yüzde 22.5’i kadar kredi çekebiliyor.
4. Son iki yılda arsa-tarla talebinde büyük artış yaşanıyor. Gayrimenkule yatırım yapmak isteyenlerin bir kısmı da konut yerine arsayı seçiyor.
5. Ayrıyeten mevduatın cazibesi nedeniyle de bir kesim yatırımcı bu alana yöneliyor.
4 YILIN EN YAVAŞ FİYAT ARTIŞI
Türkiye Cumhuriyet (TCMB) datalarına nazaran Türkiye’de konut fiyatları aralıkta bir evvelki aya nazaran yüzde 1.15 arttı. Böylelikle Kasım 2019’dan bu yana en yavaş artış görüldü. Yıllık artış ise yüzde 75.5 olarak açıklanırken, bu da son iki yılın en düşük sayısı olarak kayıtlara geçti. TCMB datalarına nazaran ülke genelinde ortalama metrekare fiyatı 30 bin 487 liraya çıktı. Üç büyük ile baktığımızda ise fiyat artışında İstanbul’un son sırada yer aldığı görüldü. İstanbul’da yıllık artış ülke ortalamasının da altında kalarak yüzde 61.8 oldu, ortalama metrekare fiyatı 44 bin 293 liraya çıktı. İzmir’de artış yüzde 75.6, ortalama metrekare fiyatı 35 bin 640 lira olurken, Ankara’da artış yüzde 92.3, ortalama metrekare fiyatı 23 bin 855 lira olarak açıklandı.
DAR GELİRLİ FIRSAT BEKLİYOR
Dar ve orta gelirli haneler mesken sahibi olmak için yeni bir konut kampanyası bekliyor. Geçen sene konut kredi faizlerinin düşeceği, vade mühletinin uzayacağı bir kampanya bekleniyordu, fakat gerçekleşmedi.
Türkiye’de konut sahipliği oranının giderek gerilediğine dikkat çeken kesim temsilcileri, kamu öncülüğünde ‘evi olmayanlara’ özel düşük faizli bir kampanya yapılması halinde piyasanın canlanacağını lisana getiriyor.
