YÜKSELEN fiyatlar, kredi faizlerindeki artış ve bankaların kredi taleplerine sıcak bakmaması son aylarda konut piyasasında sakinliğe neden oldu. Adım adım azalan kredili konut satışları Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) ikinci konutunu alacaklar için getirdiği kredi kısıtlamasıyla taban yaptı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran eylülde konut satışları bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 9.5 azalarak 102 bin 656 oldu ve son üç ayın en düşük satışı yapıldı. Geçmiş yılların tıpkı periyotlarıyla kıyasladığımızda da son 8 yılın en düşük eylül ayı satışı gerçekleşti.
Kredili konut satışı ise yıllık yüzde 50.2 düşüş göstererek 8 bin 446’ya geriledi. Toplam konut satışları içinde kredili satışların hissesi yüzde 8.2 olarak gerçekleşti. Peşin ve senet üzere öbür satış cinsleri ise yüzde 2.3 azalarak 94 bin 210 oldu ve toplam satıştaki hissesi yüzde 91.8 olarak hesaplandı.
Kredili satışın hissesinin, Ocak 2019 tarihinden bu yana en düşük düzeye gelmesi dikkat çekti. Geçen müddette yapılan kampanyaların da tesiriyle kredili satışın hissesi yüzde 57’ye kadar çıkmıştı. Bu yıl ise en çok yüzde 25.4 düzeyi görüldü.
YÜZDE 70’İ İKİNCİ EL
Fiyat avantajıyla tüketicinin tercihi yükle ikinci el konutlar olmaya devam etti. Eylülde sıfır konut satışı yüzde 15.2 azalarak 30 bin 488 oldu ve tüm satışlarda hissesi yüzde 29.7 olarak gerçekleşti.
İkinci el konut satışları ise yüzde 6.8 gerileyerek, 72 bin 168’e düştü. Toplam satışta ikinci el konutların hissesi yüzde 70.3 oldu.
Yabancıya konut satışları ise eylül ayında bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 42 azalarak 2 bin 930 oldu.
Tercih edilen kentler sıralamasında birinci sırayı bin 7 konut satışı ile Antalya alırken, Antalya’yı sırasıyla 978 konut satışı ile İstanbul ve 211 konut satışı ile Mersin izledi. Türkiye’den mesken alan yabancılarda Rusya tepedeki yerini muhafazaya devam etti. Eylülde Ruslar Türkiye’den 722 konut satın aldı. Onları 327 konut ile İran, 191 konut ile Irak ve 148 konut ile Almanya vatandaşları izledi. Yılın 9 ayında ise yabancıya satış yüzde 43.5 azalarak 28 bin 64’e geriledi.
BDDK NE KARAR ALDI?
BDDK, ‘yatırımcının değil gereksinimi olanın konut alması’ için kredileri sonlandırdı. 25 Ağustos’ta açıklanan karara nazaran; tüketici kendisinin, eşinin ya da 18 yaşından küçük çocuğunun konutu olması durumunda yeni bir konut daha almak isterse, konutun bedelinin yüzde 90’ı değil, yüzde 22.5’i kadar kredi çekebilecek. (Oran konutun sıfır ve ikinci el olmasına ve güç sınıfına nazaran değişiyor.)
Bu durumda alıcı 3 milyon liralık bir meskende 2 milyon 700 bin lira değil, 675 bin lira kredi çekebilecek. Peşinat olarak da 300 bin lira değil, 2 milyon 325 lira ödemesi gerekecek.
9 AYLIK SATIŞ 900 BİNİ AŞTI
KONUT satışları ocak-eylül periyodunda bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 14.9 düşüşle 900 bin 74 olarak gerçekleşti. Yılın son çeyreğinde konutu olmayanlar için yeni bir kampanya açıklanması bekleniyor. Sayılar gösteriyor ki; fakat bu kampanyanın yapılması durumunda geçmiş yılların satış sayısı yakalanacak. 2022’de ülke genelinde 1 milyon 485 bin 622, 2021’de 1 milyon 491 bin 856, 2020’de ise tarihi tepe ile 1 milyon 499 bin 316 konut satılmıştı.
