Milano’da sunulan moda koleksiyonuyla Londra’da ödül kazanan dokumacılık mühendisi Merve Aydıner, 7 arkadaşı ile geliştirdiği “Fabenode” ismini verdiği akıllı kumaşla milletlerarası şirketleri peşine taktı. Kalp ritminden gerilim ölçümüne, kas aktivitesinden beyin dalgasına ölçüm yapabilen bu akıllı kumaşı yapan Aydıner ve arkadaşlarına ABD ve Avrupa’dan birçok şirket teknolojiyi kendi ülkelerinde geliştirmesi teklifi yapıyor. Milyon dolarlık fonlar alan dünyadaki rakiplerini geride bırakıp, patent başvurusu yaptıkları akıllı kumaş “Fabenode”un memleketler arası alanda da kabul gördüğünü söyleyen Aydıner, “Bu teknolojiyi ülkemizde geliştirmek için çabalıyoruz. Katma paha üreteceksek bu teknolojinin ulusal teknoloji olarak kalması değerli. Çok özel bir alan ve biz çok öndeyiz” dedi. Aydıner ve arkadaşları, nisan ayından bu yana Kocaeli Bilişim Vadisi’nde çalışıyor. Haziranda Paris’te tanıtılan Fabenode, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından Viva Tech Paris’te sergilenecek 16 teşebbüs ortasına da seçildi.
MİLANO’DA SUNUM, LONDRA’DA ÖDÜL
“Sağlık teknolojileri ve bilgi okuma üstüne çalışan dokumacılık tabanlı objelerin interneti üzerine kısaca kumaşı konuşturmak üstüne çalışıyoruz” diyen dokumacılık mühendisi Merve Aydıner, dünyanın peşinde koştuğu teknolojiye olan seyahatini Hürriyet’e anlattı. İstanbul Teknik Üniversitesi Dokuma Mühendisliği’ni 2017 yılında tamamladıktan sonra İtalya’da Domus Academy’de Moda Tasarımı üzerine yüksek lisans yaptığını söyleyen Aydıner, Milano’da eğitim gördüğü yıllarda akıllı dokuma üzerine çalışmaya başladığını aktardı. Aydıner, Milano’daki mezuniyet koleksiyonuyla ilgili ise “Milano ve Londra’dan teklifler aldım. Lakin Türkiye’ye döndüm. Zira başımın içi akıllı dokumacılık eserleri geliştirmek üzerine fikirlerle doluydu. Israrlı teklifler üzerine Türkiye’den Avrupa’daki değerli dokuma şirketlerine tasarım danışmanlığı yapmaya başladım” diye konuştu.
İLK AKILLI DOKUMAYA AB’DEN ÖDÜL
Yedi arkadaşıyla üç yıl boyunca çalışarak, özel bir projeye imza attıklarını açıklayan Merve Aydıner, akıllı dokuma üzerine çalışmalarının gelişimini şöyle anlattı: “İlk projemiz konuşamayan bireylerin nöro durumlarını çeviri etmek üzerineydi. MeSenseU ismini verdiğimiz akıllı dokuma projesi sayesinde otizmli konuşamayan bir çocuğun ailesine hudut sisteminin yansıları çeviri edilip iletildi. Proje Avrupa Birliği’nden Worth Partnersip Project Mükafatı aldı. Buradan da fon aldık ve bu fonla Invamar ismiyle şirketimizi kurduk. ‘Fabenode’ ismini verdiğimiz pasif akıllı dokumacılık eserini geliştirmeyi başardık. İşi data toplamak ve bunu yaparken kullanıcının hissetmemesi. Akıllı kumaşın akabinde bunu objelerin internetine dönüştürdük. Bilgileri özel bir aplikasyon üzerinden görebiliyorsunuz. Kumaş, bu sayede entegre edildiği rastgele dokumacılık eserini, etkin data toplayan aygıta dönüştürüyor.
MİLLİ TEKNOLOJİ OLARAK KALMALI
Fabenode ile ilgilenen milletlerarası kuruluşlar var. Otomotiv endüstrinde Avrupa’dan çok önemli teklifler aldık. ABD ve Avrupa’da bu teknolojiyi ülkelerine taşımak isteyen şirketlerden teklifler aldık. Daha çok bu teknolojiyi kendi ülkelerinde geliştirmeyi amaçlıyorlar. Lakin biz ülkemizde geliştirmek ismine çabalıyoruz. Katma bedel üreteceksek, ulusal teknoloji olarak kalması kıymetli. Burada geliştirip teknolojimizi ihraç edebiliriz yahut satışı için yurtdışında ek ofisler açılabilir. ABD ve Avrupa’da geliştirdiğimiz eserlere emsal çalışmalar için milyon dolarlık fonlar alan teşebbüsçüler var. Milletlerarası kuruluşlar karşısında da Fabenode’un çalıştığını ve muteber data ürettiğini kanıtladık.”
NASIL ÇALIŞIYOR?
Akıllı dokumacılık, klasik dokumacılık gereçlerine entegre edilen elektronik bileşenler, sensörler yahut öteki ileri teknolojilerle donatılan eser olarak tanımlanıyor. Kullanım alanları giderek genişleyerek moda, spor, sıhhat, savunma, endüstriyel uygulamalar üzere farklı kesimlere yayılıyor. Fabenode, dokumacılık mühendisi Merve Aydıner ve arkadaşlarının geliştirdiği özel elektrotlarla donatılmış bir kumaş, uygulama, yazılım barındırıyor. Akıllı kumaş dataları bluetooth ya da Wi-Fi üzerinden bilgilerin tutulduğu buluta ya da direk olarak taşınabilir uygulamaya aktarabiliyor. Akıllı kumaştan iletilen bilgiler tıp mühendislikleri, yapay zekâ ile tahlil ediliyor. Çoklu sensor ahengi sayesinde kalbin EKG’sini, kas aktivitesini (EMİ), beyin dalgalarını (EEG), stes ölçümünü (GSR) ve beden sıcaklığından cilt iletkenlik farkı ile çalışan tüm bilgilerin toplamasını sağlıyor.
KULLANIM ALANLARI NE?
Fabenode entegre ettiğiniz rastgele bir yerden bilgi çekebiliyor. Örneğin otomobilde direksiyona entegre edilirse şoförün durumunu anında farklı açılardan tahlil edebiliyor. Bu akıllı kumaş, pilotun eldivenine yahut atletin atletine, astronotun kaskına, askerin üniformasına istenilen biçimde entegre edebilir ve cilde dokunan rastgele bir noktadan data çekebilir. Bu sayede uzun seyahatlerde sürücülerin durumlarını, askerlerin, pilotların sıhhat durumlarını, madencilik, dalış üzere riskli işlerde çalışanları psiko fizyolojik durumlarına kadar ölçüm yapabiliyor. Bu akıllı kumaşı tüm hastalarına uygulayan bir hastane yüzlerce hastanın verisini nizamlı olarak tek bir uygulamadan görebiliyor. Örneğin kalp ritmini ölçen holter aygıtları ağır bir aygıt ve insan üzerinde bir günden fazla taşıyamıyor. Meğer akıllı kumaş daha uzun mühlet ve daha geniş dataları hasta kişi hissetmeden doktora iletebiliyor.
İZMİR’DE TEKNOFEST’TE
Merve Aydıner, akıllı dokuma eserini geliştirdikten sonra teknolojilerini Türkiye’de sergilemek ve sunmak için Teknofest’e katıldıklarını belirterek, “Çünkü Teknofest, girişimciliğe ve teknolojiye paha veren bir organzasyon. Burada Teknofest paydaşları ortasında bu teknolojiyi birlikte geliştirebileceğimiz bilhassa savunma alanında çok firma var. Bu yüzden birinci defa geçtiğimiz Teknofets’te Ankara’da sergilendi. Çok olumlu dönüşler aldık. İzmir’de Take Off’ta sıhhat teknolojilerinde teşebbüs olarak yarışacak” dedi.
