Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğini onaylamasının akabinde tüm gözler Macaristan’a çevrilmişti.
Daha evvel ‘İsveç’in NATO üyeliğini onaylayan son ülke olmayacaklarının kelamını veren’ Macaristan Cumhurbaşkanı Viktor Orban, Türkiye’nin İsveç onayının çabucak gerisinden bir mektup yazarak İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’u ülkesine davet etti.
İSVEÇ ‘ŞANTAJ’ OLARAK DEĞERLENDİRİP REDDETMİŞTİ
Orban, Ulf Kristersson ile İsveç’in NATO üyeliğini görüşmek istediğini belirtirken, teklif İsveç’te bir ‘şantaj’ olarak algılandı. İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström Orban’ın teklifini ‘müzakere edilecek bir şey kalmadı‘ diyerek nazik bir formda reddetti.
İKTİDAR PARTİSİ ISRAR ETTİ: KRİSTERSSON BUDAPEŞTE’YE GELSİN
Ancak Macaristan’dan beklenen geri adım gelmedi, iktidar partisi Fidesz parlamentodaki İsveç oturumu boykot etti. Fidesz, Kristersson’ın Budapeşete’ye gelmesi konusunda ısrarcı olurken milletvekili Máté Kocsis toplumsal medyadan yaptığı açıklamada “İsveçliler için iştirak bu kadar değerliyse Türkiye’ye gittikleri üzere buraya da gelirler” sözünü kullandı.
İSVEÇ GERİ ADIM ATTI: BAŞBAKAN MACARİSTAN’A GİDİYOR
Şubat ayının başındaki bu gelişmelerden sonra NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Viktor Orban’la telefonla görüştü, ABD senatosundan üç kişilik bir grup Budapeşte’ye gitti. Lakin beklenen sonuç elde edilemeyince İsveç geri adım atmak zorunda kaldı.
İsveç hükümet dün yaptığı açıklama ile Başbakan Ulf Kristersson’un ülkesinin NATO üyeliği konusunu görüşmek için 23 Şubat’ta Macaristan’a gideceğini duyurdu.
İsveç, toplantının gündeminin NATO üyeliği başta olmak üzere iki ülke ortasındaki güvenlik ve savunma mevzularında işbirliğinin artırılması olduğunu vurguladı.
İSVEÇ BASININDAN ORBAN İTİRAFI
Bugün İsveç basınında yer alan haberlerde, hükümetin uzun bir müddet Orban’ın teklifini görmezden geldiğini lakin sonunda mutabakata varıldığı belirtildi.
Dagens Nyheter gazetesinde Tomas Ramberg imzası ile yayınlanan tahlilde Viktor Orban’ın her şeye karşın güçlü bir siyasi figür olduğu ve kolay kolay yok sayılamayacağı vurgulandı:
“Budapeşte ile Stockholm ortasındaki çekişmede bir mutabakata varılmış üzere görünüyor. Viktor Orban, Macaristan parlamentosunun İsveç’in NATO üyeliğini Pazartesi günü ele alacağını açıkladı, Ulf Kristersson ise onay öncesinde Budapeşte’ye gideceğini duyurdu. Lakin muahedenin içeriği tam olarak bilinmiyor”
GİZLİ PAZARLIK SAVUNMA MUTABAKATLARI İÇİN Mİ?
BBC Türkçe, Viktor Orban’ın yıllık kıymetlendirme konuşmasında İsveç’in NATO üyeliği konusuna bağlı olarak gündeme getirdiği kıymetli ayrıntının Macaristan başbakanı tarafından duyurulan “Macaristan ve İsveç ortasında dev savunma sözleşmesi” hazırlıkları olduğunu yazdı.
Macaristan Başbakanı Orban, bu konuşmasında iki ülke ortasında çok büyük ölçekli bir savunma sanayi ve işbirliği kontratı hazırlıklarının son etaba geldiğini vurguluyordu.
Bu kontrat bağlamında haber merkezlerine giden detaylar, resmi olmamakla birlikte bu kontratın Macaristan’ın İsveç’ten 3 Grippen savaşı uçağı satın almayı kapsadığını da gösteriyor.
Macaristan’ın hava kuvvetlerinde 90’lı yıllarda İsveç’ten satın alınan 18 Grippen savaş uçağı bulunuyor. Bu filonun yeni Grippen’lerle genişletilmesinin gerekli olduğu daha evvel de basında yer almıştı.
Şimdi İsveç tarafından imal edilen bu savaş uçaklarından bir ölçüsünün Macaristan tarafından satın alınması talebinin hangi münasebet ile İsveç’in NATO üyeliği ile birlikte gündeme geldiği şimdi bilinmiyor.
Yorumcular iki ihtimal üzerinde duruyorlar: bunlardan birincisi, Macaristan’ın üyelik karşılığında savunma endüstrinin güçlü olduğu İsveç ile yeni uçaklar da içeren avantajlı bir askeri mukavele imzalamak istediği.
İkinci ihtimal ise daha çok itibar nitelikli: geri planda bu türlü bir savunma mukavelesi imzalanması projesi geliştirerek, Budapeşte’ye gelmek istemeyen İsveç başbakanına resmi bir ziyaret için münasebet yaratılması.
