Lideri Gaye Erkan, nakdî sıkılaştırma ve makroihtiyati çerçevede sadeleşme kapsamında atılan adımların tesirlerini, piyasa sistemlerinin işlevselliğinde artış ve varlık fiyatlarının sinyal niteliğinin güçlenmesi biçiminde gözlenmeye başlandığını bildirdi.
TCMB 2023 3. Çeyrek Finansal İstikrar Raporu yayımlandı.
Başkan Erkan, şunları söyledi:
“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) olarak, birinci amacımız ve varlık nedenimiz olan fiyat istikrarını sağlamakla toplumsal refaha en büyük katkıyı sunacağımızın şuurundayız. Enflasyonla kararlı çabamızı, haziran ayında başlattığımız güçlü mali sıkılaştırma ile sürdürüyoruz. Bu süreci makro finansal istikrarı gözeten siyaset adımlarımızla desteklerken, finansal piyasalara ait düzenleme çerçevesini sadeleştirmekteyiz. İncelemekte olduğunuz Finansal İstikrar Raporu, bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz düzenlemeler ile uyguladığımız siyasetler ve bunların sonucu ortaya çıkan gelişmeleri özetlemekte ve ilgili tahlillere yer vermektedir.
Fiyat istikrarı, finansal istikrarın kalıcılığı için gereklidir. Finansal istikrarın korunması ise fiyat istikrarının toplumsal yarara en fazla katkı sağlayacak formda tesisi ve sürdürülebilir, kaliteli ve istikrarlı büyümenin gerçekleşmesi için ehemmiyet arz etmektedir. Global ve ulusal gelişmeler sonucunda, bu emele erişmek için enflasyon ile çaba her zamankinden daha elzem hale gelmiştir. Bu hususta tüm paydaşlarda tıpkı şuurun olması ve enflasyonla kararlılıkla çaba edilmesi, toplumun tüm kesitlerinde ortak bir anlayışın ve beklentinin oluşmasına önemli katkıda bulunmaktadır. TCMB’nin fiyat istikrarı ve finansal istikrar uğraşındaki en kıymetli çıpanın kelam konusu bu kamusal ve toplumsal mutabakat olduğunu gözlemliyoruz.
Parasal sıkılaştırma ve makroihtiyati çerçevede sadeleşme kapsamında attığımız adımların tesirlerini, piyasa sistemlerinin işlevselliğinde artış ve varlık fiyatlarının sinyal niteliğinin güçlenmesi halinde gözlemeye başladık. Bu süreç içerisinde, finansal sistemde Türk lirası mevduatın hissesi artarken kur muhafazalı ve cinsi mevduat hissesinin gerilemesi, finansal istikrarın yanında nakdî transferi da güçlendirmektedir. Bankacılık sisteminin aracılık işlevini azami aktiflikte yerine getirebilmesi, dezenflasyon sürecinin belirlenen gayeler doğrultusunda gerçekleşebilmesi için önkoşuldur. Bu çerçevede, finansal aracılık faaliyetlerini kesintiye uğratan ve kredi dağılımını bozarak finansal istikrarı olumsuz etkileyen uygulamalar öngörülebilir bir çerçevede kaldırılmaktadır. TCMB’nin bankacılık sistemiyle bağlantı ve uyum içerisinde gerçekleştirmeye devam ettirdiği sadeleştirme adımları ve uygulamaya koyduğu siyaset araçlarıyla ticari kredi akışının olağanlaşması, ihracat ve yatırım kredilerinin hissesinin artması ve ferdi kredi büyümesinin yavaşlaması eşanlı gerçekleşmektedir.
Finansal sistemin en kıymetli ortacısı olan bankaların makro siyaset kararlarına gerçek reaksiyon ve ahenk gösterebilmeleri ve olabilecek dışsal şoklara karşı düzgün risk idaresi sayesinde fon akışının kesintiye uğramadan devam etmesini sağlamaları, finansal sistemin sıhhati açısından son derece kıymetlidir.
Para siyasetinin aktifliğini ve muvaffakiyetini belirleyen bir başka değerli çevresel koşul olan gerçek dalın finansal görünümüne bakıldığında, gerçek kesim firmalarının likit bilanço yapıları, yüksek kârlılık ve azalan borçluluk oranları, finansman maliyetlerindeki artış kaynaklı riskleri yönetebilecek kapasitede olduğunu göstermektedir. Raporda ayrıntılı formda ele alındığı üzere, sağlam bilanço yapısına sahip olan bankacılık kesimi, nakdî sıkılaştırma sürecinde faiz riskini muvaffakiyetle yönetmektedir. Dal, faal kalitesindeki güçlü görünümünü korumakta, pasif idaresini de TCMB’nin dezenflasyon maksadıyla uyumlu olarak yapmaktadır. Sermaye yeterlilik oranları yasal hududun üzerinde seyretmekte ve bankalar kâfi seviyenin üzerinde likidite tamponu bulundurmaktadır. Ülke risk primindeki gerileme ile birlikte bankaların dış finansman şartları güzelleşmekte ve borç çevirme oranları yüksek seyretmektedir. Özetle, bankacılık sisteminin güçlü yapısı TCMB’nin para siyasetinin aktifliğini destekleyen en değerli faktörlerden biri olarak öne çıkmaktadır.
Finansal İstikrar Raporu’nun bu sayısında finansal istikrara ait şimdiki gelişmelerin aktarılmasının yanı sıra, Türk lirası mevduata geçişi önceliklendiren makro ihtiyati siyaset çerçevesi ile gerçek dal ve mali bölümün muhtemel şoklara karşı dayanıklılığı detayları ile ele alınmaktadır. Dört kısımdan oluşan raporun birinci iki kısmında genel kıymetlendirme ve makroekonomik görünüm sunulmaktadır. Üçüncü kısım finans dışı kesim, hanehalkı ve firmaların finansal riskler karşısındaki durumunu kıymetlendirmektedir. Dördüncü kısım ise finans bölümü görünümünü ve riskleri detaylı olarak incelemektedir.
Serbest piyasa iktisadı şartları altında finansal istikrarın ve onun birinci ve en değerli koşulu olan fiyat istikrarının tesisi sürecinde tüm iktisadi aktörlerin ve karar alıcı mercilerin hem bu geçiş periyodunda muhtaçlık duyacakları donanım ve önlem kısmında kâfi olduklarını, hem de ortak gaye konusunda gerçek bir farkındalık ve fikir birliği içinde olduğunu gözlemlemekteyiz. Siyaset setimizin istenen sonuçları verebilmesinin en kıymetli ön şartının bunlar olduğu şuuruyla fiyat istikrarı ve finansal istikrar amaçlarımıza taviz vermeden, kararlılıkla ilerleyeceğiz. Bu süreçte şeffaflık ve hesap verebilirlik prensiplerimiz doğrultusunda faal irtibat içinde olmaya devam edeceğiz. Mevcut durum tesbiti ve devreye soktuğumuz fiyat ve finansal istikrar önlemlerinin birinci tesirlerini aktarma gayeli Finansal İstikrar Raporumuzun 37’nci sayısının tüm okuyucular için yararlı olmasını dilerim. “
