, yüzde 58 olan bu yıl sonu enflasyon iddiasını Orta Vadeli Program’daki (OVP) gaye olan yüzde 65’e, 2024 enflasyon kestirimi ise yüzde 33’ten yüzde 36’ya yükseltti. MERKEZ Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan, “Merkez Bankası olarak misyonumuz, fiyat istikrarı maksadımız doğrultusunda dezenflasyonun en kısa müddette tesis edilmesi ve enflasyonun tekrar tek haneye indirilmesidir. Merkez Bankası olarak, toplumsal refaha en büyük katkıyı, fiyat istikrarını sağlayarak sunacağımızın şuurundayız. Bu sebeple, haziran ayında başlattığımız güçlü nakdî sıkılaştırma ile enflasyonla kararlı bir biçimde çaba ediyoruz” dedi.
Erkan dün yılın son enflasyon raporunu açıkladı. Toplantı sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erkan enflasyonun eylül ayı prestijiyle yüzde 61.5’e çıktığını hatırlatarak, haziran ayına nazaran 23.3 puanlık bir yükseliş olduğunu tabir etti. Haziran-eylül ortasında yükselmenin temel sebebinin büyük şokların bir ortaya gelmesi olduğunu söyleyen Erkan, “Bu artışa katkıları alt kalemler bazında incelediğimizde, 7.9 puan ile hizmet, 5.3 puan ile temel mal ve 4.8 puan ile besin kümeleri öne çıkmaktadır” dedi.
KİRA İLANLARINDA FİYAT DÜŞÜYOR
Hizmet enflasyonunun son periyotta artan katılığında kiraların ön plana çıktığını vurgulayan Erkan, “Yüksek enflasyon, tasarruf emelli konut talebi ve arz sıkıntıları üzere birçok kaynaktan etkilenen kiralarda, artış yüksek oranlarda sürmektedir. Bununla birlikte, bilhassa büyükşehirlerde, kiralık mesken ilanlarındaki fiyat artışlarında yavaşlama sinyalleri alıyoruz. Lakin, yeni konut fiyatları ve kira artışlarında öngörülen yavaşlamanın enflasyona yansıması vakit alacaktır. Bu durumun temelinde, hizmet enflasyonundaki atalet bulunuyor. Hizmet kalemlerinde vakte bağlı fiyat güncelleme davranışının yaygın oluşu, fiyat artışlarının daha uzun mühlete yayılmasına sebep olmaktadır” diye konuştu.
DEZENFLASYON GECİKMEYECEK
Enflasyona yönelik yıl sonu iddialarını güncellediklerini belirten Erkan, “2023 için yüzde 65, 2024 için yüzde 36 ve 2025 için yüzde 14 olarak güncelledik. Varsayım aralıklarının alt ve üst noktalarını da 2023 yılı için yüzde 62 ve 68, 2024 yılı için ise yüzde 30 ve 42 olarak revize ettik. Jeopolitik riskler ve yönetilen/yönlendirilen fiyatlara ait belirsizliklerin artması nedeniyle varsayımlarımız üzerindeki belirsizlik aralığını genişlettik. İddialarımızı üst taraflı güncellemiş olsak da dezenflasyonun başlama vakti, dezenflasyonun suratı ve seyrinde bir değişiklik olmayacağını değerlendiriyoruz” diye konuştu. Erkan, enflasyon iddialarındaki güncellemenin kaynaklarını anlatırken de, 2023 yılındaki 7 puanlık artışın 2.9 puanının öngörülerin üzerinde gerçekleşen enflasyonun yansımasından, 1.3 puanının besin fiyatlarından, 2 puanın da petroldeki fiyat artışından geldiğini söyledi. Erkan, 2024 yılı enflasyonundaki 3 puanlık güncellemenin ise 1.4 puanının enflasyonun yüksek çıkmasının getirdiği tesirden, 1.5 puanının da yönetilen-yönlendirilen fiyatlardan geldiğini lisana getirdi.
KASIM, OCAK VE MAYISA DİKKAT
Erkan, aylık enflasyonun ana eğiliminde de gerileme beklediklerini, bununla birlikte kasım, ocak ve mayıs aylarında para siyasetinin tesir alanı dışında kalan ögelere bağlı olarak süreksiz yükselişler olacağını değerlendirdiklerini vurguladı. Erkan, “Örneğin, kasım ayında doğalgaz tüketiminin artmasıyla birlikte, hanelerin, bedelsiz kullanım hududunu aşacağını öngörüyoruz. Bu durum, enflasyonda üst taraflı mekanik bir tesir oluşturarak, aylık enflasyonun kasım ayında süreksiz olarak yükselmesine sebep olacaktır. 2024 yılı ocak ayında ise, minimum fiyat ayarlaması, fiyatları vakte bağlı belirlenen hizmet kalemlerindeki gelişmelerin ve otomatik vergi güncellemelerinin devreye girmesini bekliyoruz” dedi. 2024 yılı mayıs ayında ise, doğalgaz kaynaklı baz tesirleriyle yıllık enflasyonda zirve noktasının gerçekleşeceğinin görüleceğini lisana getiren Erkan, “2024 yılının ikinci yarısında mali sıkılaştırmanın birikimli tesirlerinin de devreye girmesiyle güçlü ve daima bir dezenflasyon sürecinin başlayacağını öngörüyoruz” dedi. Erkan, enflasyonun mayısta yüzde 70-75 ortasında zirve yapmasının beklendiğini tabir etti. Erkan, fiyat artışlarına ait bir soruya da “Hassasiyet tahlillerine baktığımızda, fiyatlardaki her yüzde 10 artışın enflasyona 1 ila 1.2 puan eklediğini göstermektedir” karşılığını verdi.
% 61.6 – Eylül enflasyonu
% 23.3 – İkinci çeyrek ile üçüncü çeyrek enflasyonu ortasındaki artış
7.9 Puan – Artıştaki hizmet kesimi payı
5.3 Puan – Temel mal fiyatlarının payı
4.8 Puan – Besin fiyatlarının payı
26.5 Puan – Haziran-ekim ortasında siyaset faizi artışı
Dezenflasyona başlama vaktinin mayıstan sonra olacağını belirten Erkan, “Henüz enflasyonun görünümünde (belirgin bir güzelleşme var) diyecek kadar bir mühlet geçmedi. Daha bunu söylemek için erken. Enflasyonda besbelli bir güzelleşme sağlanana kadar mali sıkılaştırmayı güçlendirmeye devam edeceğiz” değerlendirmesini yaptı.
KKM’DE ZARURÎ KARŞILIKLAR 5 PUAN ARTIRILDI
– Erkan, KKM için dün yeni bir kararla zarurî karşılık oranlarını 5’er puan daha artırıldığını, ilgili vadelerde sırasıyla yüzde 30 ve yüzde 10’a çıkarıldığını kaydetti. Yabancı para mevduata Türk lirası olarak tesis edilmek üzere ek yüzde 4 zarurî karşılık tesisi kararı aldıklarını vurgulayan Erkan, “İlave 350 milyar Türk lirası likiditenin daha sistemden çekilmesiyle, toplam sterilizasyon 1 trilyon Türk lirasının üzerine çıkacaktır” dedi.
DİJİTAL PARA 1. FAZ RAPORU YAYINLANACAK
Erkan, dijital para 1. faz çalışmaları raporunun yıl sonuna kadar yayınlanmasını planladıklarını belirterek, “İkinci fazda, 2024’te türel, iktisadi güvenlik boyutları ele alınacak. Çevrim dışı ödeme, donanım, cüzdanlar üzere eserler üzerinde çalışılacak. Üçüncü fazda da dijital Türk lirasının tüm boyutlarıyla tesirlerine ait kesin çalışmalar ve hukuksal altyapısı tamamlandıktan sonra yaygınlaşma değerlendirilecek” sözlerini kullandı.
