NATO müttefikleri ortasında terörden en fazla çeken ülke olan Türkiye’nin terörle çabayı İttifak gündeminde tutmaya ve bu mevzuda kararlı telaffuz benimsenmesine yönelik gayretleri meyvelerini vermeye devam ediyor. Vilnius Doruğu başlamadan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ortasında varılan mutabakata ait metne, geçen yılki üçlü muhtırada olduğu üzere PKK, YPG/PYD ve FETÖ vurgularının girmesini sağlayan Türkiye’nin terörle çaba konusundaki hali sonuç bildirisinin şekillenmesinde de tesirli oldu.
TERÖRLE UĞRAŞ ELZEM
Vilnius Tepesi sonuç bildirisinde terörle uğraş geçen yılki Madrid Zirvesi’ne kıyasla daha kapsamlı biçimde yer aldı. Terörizmin kategorik olarak reddedildiğinin ve mümkün olan en güçlü halde kınandığının vurgulandığı dokümanda, “Terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle uğraş edilmesi ortak savunmamız için elzemdir” tabirlerine yer verildi. NATO, “Müttefikler bu tehditle kararlılıkla, azimle ve dayanışma içinde uğraş etmeye devam edecektir” iletisi verdi.
NATO-Ukrayna Kurulu toplantısına katılan Ukrayna başkanı Volodimir Zelenski Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İngiltere Başbakanı Rishi Sunak’ın ortasında oturdu.
‘AYRILMAZ PARÇA’ VURGUSU
Terör örgütlerinin NATO halklarını, kuvvetlerini ve topraklarının güvenliğini tehdit ettiğinin altının çizildiği bildiride, “Terörist kümelerin oluşturduğu tehdit ve zorluklara karşı tedbire, muhafaza ve engelleme tedbirlerinin bir kombinasyonu yoluyla caydırıcı olmaya, savunmaya ve karşılık vermeye devam edeceğiz” sözleri yer aldı. NATO’nun terörizmle uğraştaki rolünün İttifak’ın caydırıcılık ve savunmaya yönelik 360 derecelik yaklaşımının ayrılmaz bir kesimi olduğu sonuç bildirisine yansıtılırken başkanlar, Terörle Gayrete Ait Siyaset Yönergeleri ve Aksiyon Planı’nın güncellenmesi talimatı verdiler.
ÖNEMLİ KAZANIMLAR
Türkiye’nin teşebbüslerinin bir öteki sonucu da Stoltenberg’in, İttifak tarihinde birinci kere Terörle Uğraş Özel Koordinatörü atama kararı alması. NATO içinde Türkiye’nin terör örgütü olarak kabul ettiği kimi örgütlerin öteki müttefikler tarafından terör örgütü olarak tanınmaması çalışmaları zorlaştırsa da sonunda Genel Sekreter’in, diğer alanlarda da yaptığı üzere, özel temsilci ataması formülü devreye sokuldu. Tepe sonuç bildirisinde özel temsilciye atıf yapılmamasının nedeni bu. Türkiye, Stoltenberg’den İttifak’ın terörle çaba alanındaki çalışmalarını hızlandıracağına dair kelam de aldı. Bildiride terör örgütlerine özel atıf yapılmasa da öteki dokümanlarda bu vurguların olması Türkiye’nin tezleri ve gelecekte atılacak adımlara yer hazırlaması açısından kıymetli görülüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’a NATO temaslarında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da eşlik etti.
UKRAYNA’YA DAVET YOK MONTRÖ’YE TAM TAKVİYE
– NATO’nun 90 unsurluk Vilnius Doruğu sonuç bildirisinde öne çıkan öteki ögeler şunlar:
◊ İSVEÇ’İN ÜYELİĞİ: “İsveç’i ittifakın tam üyesi olarak karşılamayı dört gözle bekliyoruz. Bu kapsamda NATO Genel Sekreteri, Türkiye Cumhurbaşkanı ve İsveç Başbakanı ortasında varılan muahedeyi memnuniyetle karşılıyoruz” denildi.
◊ UKRAYNA: Ukrayna’nın beklediği üyelik daveti yapılmasa da bunun müttefikler anlaştığında ve koşullar oluştuğunda yapılacağı vurgulandı. NATO-Ukrayna Kurulu oluşturuldu. Ukrayna’nın geleceğinin NATO’da olduğu bildirisi verildi.
◊ RUSYA: “Savaşı derhal durdur” daveti yapıldı. NATO’nun, Rusya’yla karşı karşıya gelme niyetinde olmadığı ve bir tehdit oluşturmadığı belirtildi.
◊ ÇİN: “Hedefleri ve zorlayıcı siyasetleri çıkarlarımıza, güvenliğimize ve kıymetlerimize meydan okumaktadır” vurgusu yapılsa da yapan çalışmaya açık olmanın sürdürüleceği iletisi verildi.
◊ BÖLGESEL PLANLAR: Mevcut planların üzerine bölgesel savunma planlarının da yapıldığının kaydedildiği bildiride, kökten değişen güvenlik ortamına karşılık, her taraftan gelen tüm tehdide karşı NATO’nun toplu savunmasının güçlendirildiği vurgulandı.
◊ MONTRÖ: Karadeniz’de güvenlik, emniyet, istikrar ve seyrüsefer özgürlüğünü sürdürmeyi amaçlayan bölgesel uğraşlara Montrö Boğazlar Kontratı yoluyla verilen takviyenin altı çizildi.
