Annette Herfkens ve nişanlısı Willem van der Pas, beraberliklerinin 13’üncü yılındaydı. Van der Pas bankacıydı, Herfkens ise borsacı.
Altı aydır iş nedeniyle farklı ülkelerde yaşadıkları için romantik bir tatili hak ettiklerini düşünen Van der Pas, Herfkens’e sürpriz yapmak için bir seyahat planlamıştı. Vietnam’ın en büyük kenti Ho Chi Minh’ten Nha Trang’e gideceklerdi.
Bindikleri uçak epeyce küçüktü; 25 yolcu ve 6 mürettebat taşıyordu. 31 yaşındaki Herfkens klostrofobisi olduğundan uçağa binmek istememişti lakin Van der Pas (ya da Herfkens’in deyişiyle Pasje), kendisini sakinleştirmek için “20 dakika uçacağız sadece” diye ufak bir palavra söyleyince ikna olmuştu.
Yolculuğun 40’ıncı dakikasında uçak birdenbire irtifa kaybetti. Van der Pas, Herfkens’e bakıp “İşte bu hoşuma gitmedi” dedi. Akabinde uçak biraz daha aşağı düştü. Van der Pas’ın, Herfkens’in elini tuttuğu an, her şey kapkaranlık oldu.
“SAVAŞ YA DA KAÇ BURADA DEVREYE GİRİYOR”
Herfkens kendine geldiğinde fark ettiği birinci şey ormanın sesleri oldu. Sesler uçağın gövdesindeki bir yarıktan içeri sızıyordu. Bindikleri uçak Vietnam’da bir dağ sırasına çakılmıştı. Üzerindeki yükün tanımadığı birinin cansız vücudu olduğunu fark etti sonra. Etrafına bakınca biraz ilerde Pasje’yi gördü. Yüzünde bir gülümsemeyle koltuğunda geri kaykılmıştı. O da hayatta değildi.
Yaşadıklarını The Guardian’a anlatan Herfkens, “Savaş ya da kaç burada devreye giriyor. Ben muhakkak kaçmayı seçtim” dedi.
Kendine geldiğinde uçağın dışında, ağaçların ortasındaydı. Bugün bile uçaktan nasıl çıktığını bilmediğini belirten Herfkens, “Aklımda yalnızca fotoğraflar var. Kokuları unutmak için çok uğraştım” diye konuştu.
O sırada takvimler Kasım 1992’yi gösteriyordu. Ortadan geçen 30 yılı aşkın müddette davranışlarını analitik bir biçimde değerlendirebilecek hale gelen Herfkens, “Bu muhtemelen bir öz muhafaza düzeneği. Uçaktan çıkarken çok acı çekmiş olmalıyım” sözlerini kullandı.
Herfkens hem duygusal hem de fizikî acı çekiyordu. Pasje’nin vefatına şahit olmak çok acı vericiydi. Öte yandan yalnızca kalçasında ve dizinde 12 kırık vardı, çenesi yerinden çıkmış, akciğerlerinden biri sönmüştü. Herfkens, “Uçaktan sürünerek çıkmış ve yere inmiş olmalıyım. Akabinde emekleyerek enkazdan 25-30 metre daha uzaklaşmış olmalıyım” dedi.
ALTIN SARISI VE YEŞİL YAPRAKLARA ODAKLANDI
Herfkens, kazadan sonraki sekiz günü ormanın derinliklerinde geçirdi. Günler geçerken hayatta kalan yolcuların ağlama ve inleme sesleri de yavaş yavaş azalıyordu. Herfkens’in o vakitlere dair hatırladığı en kıymetli şey ise yapraklardı. Dört bir yanı sabah çiyinin ve güneş ışınlarının parlattığı altın sarısı ve yeşil yapraklarla çevriliydi. Herfkens, sık sık yapraklara odaklanıp etrafındaki cansız vücutları, derisine yapışan sülükleri, hissettiği acıyı unutmaya çalışıyordu.
“Eğer orada neyin olmadığını kabullenirseniz, o vakit orada olanları görebilirsiniz” diyen Herfkens ekledi: “Nişanlımla bir plajda güneşlenmiyor olduğumuzu kabul ettim. Bunu kabul edince etrafımda olanları fark ettim – çok hoş bir ormanın ortasındaydım.”
Annette Herfkens, “Turbulence: A True Story of Survival” (Türbülans: Gerçek Bir Hayatta Kalma Hikâyesi) isimli kitabında bu ideolojiye odaklanıyor. Ünlü bir oyuncunun teşebbüsleriyle çekilmesi planlanan Herfkens’in öyküsüyle ilgili sinema projesi, Covid-19 pandemisi nedeniyle iptal oldu. Herfkens şu an kendi dizisini ya da sinemasını çekmek için çalışıyor.
Annette Herfkens, “Turbulence: A True Story of Survival” (Türbülans: Gerçek Bir Hayatta Kalma Hikâyesi) isimli kitabında bu ideolojiye odaklanıyor. Ünlü bir oyuncunun teşebbüsleriyle çekilmesi planlanan Herfkens’in öyküsüyle ilgili sinema projesi, Covid-19 pandemisi nedeniyle iptal oldu. Herfkens şu an kendi dizisini ya da sinemasını çekmek için çalışıyor.
Herfkens, ormanı yalnızca hoş bir yer olarak değil tıpkı vakitte inançlı bir yer olarak da gördüğünü söyledi. Pekala bu nasıl olabilmişti? O güne kadar sürdürdüğü hayatın sonu manasına gelen bir yer nasıl bir sığınağa dönüşmüştü?
YİYECEĞİ SUYU YOKTU ANCAK ÖLECEĞİNİ DÜŞÜNMÜYORDU
Herfkens için bu dönüşüm kazadan birkaç saat sonra başladı. Yaralı ve susuz halde yerde yatıp kurtarılmayı beklerken, tahvil piyasalarını düşünüyordu Herfkens. 6 aydır bir yatırım bankasının Madrid şubesinde çalışıyordu. Süreç odasındaki tek bayandı. Düşündüğü bir başka şey de Lahey’deki annesiydi.
En inanılmaz olan şey ise yiyecek bir lokması ya da içecek suyu olmamasına rağmen yerde yatarken öleceğini düşünmemesiydi. “Öleceğimi hiç düşünmedim. Anda kaldım. Beni bulacaklarına güvendim. ‘Ya bir kaplan gelirse’ diye düşünmedim. ‘Kaplanla geldiği vakit uğraşırım’ diye düşündüm. ‘Ya ölürsem?’ diye düşünmedim. ‘Ona öldüğüm vakit bakarız’ diye düşündüm” sözlerini kullanan Herfkens, bugün kendindelik ya da farkındalık olarak bilinen pratiği ismi konmadan hayata geçirmişti.
Aslına bakılırsa bu farkındalığı yaşamak zorunda kalmıştı Herfkens. Kazadan bir iki gün sonra yanındaki adam ölünce, Herfkens, ormanda tek başına olduğunu fark etmişti. “Hiçbir vakit o kadar külliyen yalnız olmamıştım. Paniğe kapıldım” diyen Herfkens’in sönmüş akciğeri nefes alıp vermesini zorlaştırıyordu. Nefes alabilmek için odaklandığını belirten Herfkens, “Bu sayede ana, şimdiye geri döndüm” dedi.
Bugün çeşitli tertiplerde motivasyon konuşmaları yapan Herfkens, hayatta kalmasını sağlayan şeyin ne olduğunu sık sık sorguladığını belirtti. Neden yalnızca o sağ kalmıştı? Bunun tabanını oluşturan özellikleri neydi? Herfkens, “Ben ailemin en küçük çocuğuydum. Çok sevildim lakin yalnız da bırakıldım. Ebeveynim bana ne yapmam ve ne hissetmem gerektiğini söylemiyordu. Ben de içgüdüler geliştirdim” diye konuştu.
“TÜM GERÇEK ŞEYLERİ YAPTIĞIMI FARK ETTİM”
Yıllar sonra Herfkens, iş arkadaşı Jaime Lupa ile evlendi, New York’a taşındı ve iki çocuk dünyaya getirdi. Kızı Joosje’nin arkadaşlarının ve ailelerinin sık sık kendisine Vietnam’la ilgili sorular sorduğunu, kaza sonrası hayatta kalmayla ilgili kitaplar armağan ettiğini belirten Herfskens, “O kitapları okuyunca ormanda yapılması gereken tüm hakikat şeyleri yaptığımı fark ettim” diye konuştu.
Herfkens ve Lupa birkaç yıl evvel boşandı. İlerleyen vakitte kanser olduğunu öğrenen Lupa, 2021 yılında tam da Vietnam’daki kazanın yıldönümünde hayatını kaybetti. Yani Herfkens’in hayatındaki iki kıymetli erkek, 29 yıl ortayla birebir gün öldü.
Örneğin suya gereksinimi olduğunu biliyordu ve bunun için (tıpkı kitaplarda belirtildiği üzere) bir plan yapmıştı.
Yattığı yerden uçağın kırık kanadını görebiliyordu. Kanadın üzerindeki yalıtım materyali sünger üzere bir yapıya sahipti. Bunu fark eden Herfkens, dirseklerini parçalama kıymetine kanata tırmanmış, acıdan bayılsa da orada biriken suyu içmeyi başarmıştı. Yağmur yağdığında bu su birikintileri tazeleniyordu. Herfkens her iki saatte bir, bir yudum su içiyor ve akabinde kendini tebrik ediyordu. Bugün hâlâ birebir sistemi devam ettirdiğini söyleyen Herfkens, “Hayatta kalmanızı sağlayacak şeylerden biri de budur” dedi.
Nihayet sekiz günün sonunda kurtarma grupları uçağın enkazına ulaştı. Hayatta kalan tek kişi olan Herfkens’i bir hamağa yatırıp dağdan indirdiler.
ETKİLERİ BUGÜN HÂLÂ SÜRÜYOR
Herfkens birkaç ay içinde kendini topladı, süratle güzelleşti. Kazadan üç ay sonra Madrid’e dönmüş, işinin başına geçmişti.
Bununla birlikte kazanın, kayıpların ve travmaların bıraktığı mirasın kendisini 30 yıldır şekillendirmekte olduğunu belirten Herfkens, nereye giderse gitsin su şişesini yanından ayırmadığını ve hala suyun “her şeyden daha lezzetli” olduğunu düşündüğünü söyledi.
Herfkens’in şu an 24 yaşında olan oğlu Max’e şimdi 18 aylıkken otizm teşhisi kondu. Bu sürecin kendisi için çok güç olduğunu belirten Herfkens, ormanda hayatta kalmasını sağlayan mentaliteyi uygulayarak o günleri atlattığını lisana getirdi.
Uçak seyahati yapacağı vakitlerde kesinlikle ön sıradan koltuk aldığını zira bir koltuğun gerisini görmenin kendisine üzerinde yatan cansız vücudu hatırlattığını da kelamlarına ekleyen Herfkens, “Bir arkadaşımın Vietnam yemeği sipariş etmesi üzere küçük travma anları bazen beni pusuya düşürüyor” diye konuştu.
Herfkens için hayatta kalmak devam eden bir süreç. Pasje’nin yasını tutmanın da günlük hayatının bir kesimi olduğunu söyleyen Herfkens, “Her yıl mevt yıldönümünde onu ve eski eşimi anıyorum. Sonraki sekiz günü ve içtiğim her yudum suyu sayıyorum. Akabinde kendime bir ikram alıyorum. Kendime yeterlilik yapmayı seviyorum. Bu hususta iyiyim” sözlerini kullandı.
The Guardian’ın “I was the sole survivor of a plane crash. This is what I learned in eight days alone in the jungle” başlıklı haberinden derlenmiştir.
