Yeni iktisat idaresinin aldığı sıkılaşma önlemleri tüketim datalarına yansıdı. Tüketimin küçülmesi de beklentiler ortasındaydı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Aralık 2023’e ait açıkladığı Perakende Satış Endeksleri, geçen yıl tüm bölümlerde perakende satışlardaki büyüme suratının yavaşladığını; iki dalda ise düştüğünü ortaya koydu. Buna nazaran, 2023’te yıllık bazda ‘eczacılık eserleri, tıbbi ve ortopedik eserler, kozmetik ve şahsî bakım malzemeleri’ satışı yüzde 4 azaldı, akaryakıt satışları yüzde 5.1 geriledi.
Bu düşüşün nedenlerini Hürriyet’e anlatan İstanbul Eczacılar Odası Lideri Pınar Özcan, ilaç satışlarındaki düşüşün temel nedeninin ilaç yokluğundan kaynaklandığını belirtti.
Akaryakıttaki durumu pahalandıran Güç Petrol Gaz İstasyonları Sendikası (EPGİS) Lideri Fesih Aktaş ise, “Tüketicinin yeni fiyatlara alışkanlığı şimdi oluşmadı. Akaryakıtın litre fiyatının geldiği düzeyden ötürü satışlarda gerileme var” değerlendirmesinde bulundu.
12 LİTREDEN 7 LİTREYE İNDİ
Aktaş, “Yeni fiyatlar üzerinden tüketicinin satın alma alışkanlıkları değişiyor, bu da toplumsal hayata yansıyor. Beşerler artık mecburî olmadıkça araç kullanmamaya çalışıyor” dedi. Bir depoyu fullemenin maliyetinin 1600 liradan başlayıp 2 bin 500 liraya kadar çıktığını söyleyen Aktaş, “Türkiye’de depoyu fulleme oranı zati düşüktü, bu tip müşteri pek yoktu. Lakin 2022’de ortalama 12 litrelik alım yapan vatandaş 2023’te bunu 6-7 litreye düşürdü” sözlerine yer verdi.
PERAKENDEDE YAVAŞLAMA
Öte yandan, TÜİK dataları geçen yıl toplam perakende satışlar artsa da satış hacmindeki büyümenin yavaşladığını gözler önüne serdi. Buna nazaran, 2022 Aralık’ta yıllık bazda yüzde 22.1 artan perakende satış hacmi 2023 Aralık’ta yüzde 11.4 artabildi. Birebir periyotta aylık bazlı satışlardaki büyüme yüzde 3.4 iken yüzde 1.7’ye indi. Geçen yıl satışlardaki büyüme en çok ‘elektrikli konut aletleri ve mobilya sektöründe’ sürat kesti.
Bu bölümdeki satışlar 2022’de yıllık bazda yüzde 30.7 oranında artarken, 2023’te yüzde 7.6’ya inerek tek haneye geriledi. Bunu yıllık 12.6 puanlık gerilemeyle bilgisayar, bilgisayar donanım ve yazılımları ve kitap satışları; yıllık 11 puanlık gerilemeyle besin dışı satışlar ve yıllık 5.8 puanlık gerilemeyle de besin satışları takip etti.
