ÖŞÜR VERGİSİ NEDİR?
Aşar (öşür) vergisi; Osmanlı Devrinde köylülerden, ürettikleri tarım eserleri için %10 oranında alınan vergi. Osmanlı Devleti’nin temel gelir kalemini oluşturan vergi, arazi para ile sulanıyorsa yirmide bir oranında verilir. Arazi mahsülleri, buğday, arpa, pirinç, darı, karpuz, hıyar, patlıcan, yonca, zeytin, susam, bal, şeker kamışı ve meyveler üzere mahsüllerdir.
Arapça olan “öşür” sözcüğünün manası “onda bir”dir (1/10). Öşrün çoğulu âşardır. Hububat çeşitlerinden bağ, bahçe, bostan, meyve ağaçlarından ve otlaklardan birebir, nakdî ve maktû olmak üzere üç başka biçimde alınmaktadır. Ziraî eserlerin çeşidi, yetiştirilme metotları, ziraî toprakların verimliliği ve mahalli özellikler göz önünde bulundurularak 1/3 ile 1/20 ortasında değişen oranlarda öşür alındığı görülmektedir. %10 olan bu vergi, 1800’lerde artmış ve %30’ları bulmuştur. Ayrıyeten, bu verginin eser çeşidine ve/veya bölgelere nazaran farklı oranlarda alındığı, vakit zaman %50’lere vardığı görülmüştür.
ÖŞÜR NEDİR VE KİMLERE VERİLİR?
Öşür Arapça kökenli bir söz olup lügatte onda bir (1/10) manasına gelmektedir. Istılahta ise, öşür toprağından elde edilmiş durumda olan mahsulün zekatını söz etmektedir. Onda bir (1/10) olarak verildiğinden öşür olarak söz edilmiştir. Öşrün farz olduğu ise, Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde de belirtilmiştir.
ÖŞÜR NE VAKİT VERİLİR?
Öşrün verilme vakti, ekimi yapılmış durumda olan eserlerin tarladan çıktığı ve meyve ağaçlarının meyvelerinin belirdiği vakittir. Tarlalarda çıkmış olan mahsullerin hasat vakti geldiğinde öşrünün verilmesinin gerekliliği kelam hususudur.
