Pandeminin getirdiği ekonomik ömür, gençlerde daha garanti meslek araştırma iştahını artırdı. Bu yaklaşım, girişimcilik faaliyetini ölçmek ve izlemek için milletlerarası araştırma projesi olan Global Girişimcilik Monitörü (GEM) Türkiye raporunda da ortaya konuldu. Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Karadeniz’in öncülüğünde hazırlanan rapora nazaran pandemi sonrasında girişimciliği meslek olarak görenlerin oranı yüzde 17 azalarak yüzde 66.8’e geriledi.
2 BİN 400 KİŞİYİ KAPSIYOR
GEM raporunda 2 bin 400 bireyle yapılan çalışmada girişimcilik tavırları, algıları, faaliyetleri, teşebbüsçü olma motivasyonları, girişimcilerin demografik yapısı pandemi öncesi ve sonrasında nasıl değişikler gösterdiği 2018 ve 2021 yılları karşılaştırarak tahlil edildi. Türkiye’deki sonuçlar 2021-22 GEM projesine katılan OECD ülkeleri, BRICS ülkeleri ve bütün GEM ülkeleriyle karşılaştırıldı. Ek olarak, Türkiye’deki girişimcilik ekosisteminin altyapısını belirleyen, 11 kilit alanda girişimcilik konusunda uzman olan bireylerin görüşleriyle yapılan Ulusal Uzman Anketi’nin (NES) datalarına dayanarak değerlendirildi.
FIRSATLARI GÖRMEKTE SORUN VAR
Araştırmanın sonuçlarını kıymetlendiren Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. E. Esra Karadeniz, “Yaptığımız çalışmada bireylerin girişimcilik konusunda bilgi ve hünerlerine, etrafındaki fırsatları görüp göremediğine, risk alıp alamadıklarına baktık. Bu algıların hepsini bir ortaya getirdiğimizde Türkiye’de 18-64 yaş ortasındaki şahısların girişimcilik konusunda kendilerine inançları olduğunu, risk alabildiklerini görüyoruz. Yeniden de maalesef fırsatları görme konusunda yetersiz kaldıklarını gözlemledik. Bilhassa pandemi sonrasında fırsatları görme noktasında düşüş var. Bunda iktisattaki gelişmelerin tesiri olduğunu düşünüyoruz” dedi.
ÖNERİLERDE BULUNULUYOR
Çalışmanın ülkelerin girişimcilik potansiyelini bulmak için yapıldığını aktaran Prof. Dr. Karadeniz, “Araştırmanın Türkiye ayağında farklı olarak girişimcilik konusunda uzman olan 36 bireyle görüştük. Türkiye genelinde yaptığımız çalışma kapsamında hem kırsalda hem de kentlerde yaşayan beşerlerle bağlantıya geçildi. Maksadımız sonunda girişimcilik konusunda tekliflerde bulunmak amaçlanıyor” diye konuştu.
Karadeniz’in araştırma sonuçlarıyla ilgili verdiği bilgilere nazaran bilhassa yeni mezunlar risk almaktan çekiniyor. Bu da ekonomik büyüme açısından kıymetli bir sorun. “Çünkü girişimcilik ekonomik büyümenin motorudur” diyen Karadeniz, tabloyu şöyle özetledi: “Pandemi öncesinde her 100 şahıstan 80’i girişimciliği meslek seçeneği olarak görüyordu. Maalesef pandemi sonrası bu oran yüzde 17 düşerek yüzde 66.8’e geriledi. Pandemi periyodunda birçok şirket kapandı, talep düştü. Bu süreçte makroekonomik göstergelerde sapmalar oldu. Bu da insanların gözünü korkuttu. Genç nüfusumuz fazla lakin pandemiden sonra iki kıymetli değişiklik var. Birincisi Türkiye’de gençler ortasında teşebbüsçü olma oranı düştü. Orta ve yüksek yaş kümesinde ise teşebbüsçü olanların sayısı arttı. Gençler pandemi öncesine nazaran daha temkinli ve girişimciliği meslek seçeneği olarak görmeyenlerin sayısı arttı. Daha kurumsal şirketlerde çalışıp, az risk alarak diğerlerine çalışmayı tercih ediyorlar.”
KADIN TEŞEBBÜSÇÜ SAYISI ARTTI
Prof. Dr. Karadeniz, “Araştırmada elde ettiğimiz en hoş bulgu, bayan teşebbüsçü oranlarının pandemiden sonra artmasıdır. pandemi öncesinde teşebbüsçü her 2.5 erkeğin karşısında bir bayan teşebbüsçü vardı. Pandemi sonrasında bu oran 2’ye düştü. Lakin Türkiye’yi öbür ülkelerle karşılaştırdığımızda ise teşebbüsçü bayan oranlarımız düşük. Bayanlar teşebbüsçü olmak istemiyor. Erkeklere nazaran kendilerine daha az güveniyorlar, risk almaktan çekiniyorlar. Fırsatları görme konusunda da daha karamsarlar” dedi.
TÜRKİYE OECD LİSTESİNDE İKİNCİ SIRADA
Girişimcilik endeksinde Türkiye’nin, OECD ülkeleri ortasında ikinci sırada yer aldığını belirten Prof. Dr. Karadeniz, “Ortalama girişimcilik endeksimiz yüzde 16. Endeksimiz hoş ama teşebbüsçü olma nedenimiz genelde muhtaçlığa dayanıyor. Var olan aile işletmesini sürdürmek isteyen teşebbüsçü sayımız çok fazla. Biz muhtaçlıktan ötürü teşebbüsçü olanların sayısını azaltıp fırsatları görmek için teşebbüsçü olanların sayısını artırmalıyız. Türkiye’de düşük ve orta düşük düzeydeki teknolojileri kullanan girişimcilik faaliyeti yapıyoruz. Bunu değiştirmemiz lazım” diye konuştu.
