İsrail’in Gazze Şeridi’ne ağır bombardımanı ve kara operasyonları sürerken yaklaşık 2.3 milyon Filistinlinin yaşadığı bölgeyle ilgili İsrail’in uzun vadeli planlarının ne olduğu tartışılıyor. Bu bağlamda en çok konuşulan ise birinci olarak 2000’li yıllarda ortaya atılan ve son krizle birlikte raftan inen “Sina planı”. İsrail, Gazze’deki Filistinlilerin Mısır’ın Sina Yarımadası’na göç etmesini öngören planı resmi kanallardan reddetse de son periyotta ABD, Avrupa Birliği ve Mısırlı yetkililerle yapılan görüşmelerde bu seçenekle ilgili imkânların yoklandığı haberleri geliyor. Mısır Devlet Lideri Abdulfettah el Sisi ve Mısırlı yetkililerin ise bu plana şiddetle karşı çıktığı belirtiliyor.
* Ne vakit ortaya çıktı?
İlk sefer 2004’te periyodun İsrail Ulusal Güvenlik Kurulu Lideri Giora Eliand tarafından kendi tabiriyle “Gazze sorununun” tahlili için ortaya atılan plan, Mısır, İsrail ve Filistin’in Batı Şeria bölgeleri ortasında 600’er km2’lik toprak değişimi yoluyla Gazze’nin yüzölçümünün büyütülmesini öngörüyordu. O periyot tarafların hiçbirinde karşılık bulmayan bu teklif, 7 Ekim’deki Hamas taarruzlarının akabinde başlayan savaşla yine gündeme geldi. Lakin yeni haberlerde muhtemel bir toprak değişimine değinilmiyor.
* Artık neden gündemde?
Filistinlilerin, Refah hudut kapısı üzerinden Mısır’a geçişleri savaşın başlamasından kısa mühlet sonra temasa geçen ABD’li ve İsrailli yetkililer ortasında “insani tahliye koridoru” oluşturulması bağlamında görüşülmüş ve ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jack Sullivan bu bilgiyi doğrulamıştı. İsrail ordu sözcülerinin Filistinlilere Sina Yarımadası’na gitmeleri istikametinde davetleri, İsrail Sina planını tekrar gündeme mi aldı sorularını doğurmuş lakin Tel Aviv idaresi bu haberleri resmi kaynaklardan yalanlamıştı. Ayrıyeten İsrail medyasında, Tel Aviv idaresinin Mısır’ın yaklaşık 165 milyar dolarlık dış borcunun silinmesine karşılık Filistinlileri kabul etmesini içeren bir teklif yaptığına dair haberler çıkmıştı.
* İsrail’in maksadı ne?
Son olarak İsrail istihbaratına yakın bir fikir kuruluşunun İsrail İstihbarat Bakanlığı için hazırladığı 13 Ekim tarihli bir rapor, Tel Aviv idaresinin savaş sonrası Gazze’ye ait projeksiyonlarında Sina planının kıymetli bir yer tuttuğuna işaret ediyor. Gazze’deki sivil nüfusun Sina Yarımadası’na nakledilmesinin İsrail’in güvenliği için en çok istek edilen seçenek olduğu belirtilen raporda, sivillerin bölgede evvel çadır kentlere taşınması akabinde burada kalıcı konutlar oluşturulması öngörülüyor.
* Mısır teklife sıcak mı?
Filistinlilerin Gazze’de kalması gerektiğini vurgulayan Mısır önderi Sisi, bu atılımın hem Filistin davasının tasfiyesi manasına geleceği hem de uzun vadede Filistinli direniş kümelerinin İsrail’e yönelik mümkün hücumlarının Mısır’ın sorumluluğunda olacağı görüşünde. Sisi, iki gün evvel ABD Lideri Joe Biden ile yaptığı konuşmada da “Yerinden olmuş Filistinlilerin Mısır topraklarına geçmesine müsaade vermeyeceğini” söylemişti.
* Filistin ne diyor?
Filistinliler kitlesel bir göçü “kırmızı çizgi” olarak görüyor. Mahmud Abbas idaresi sözcüsü Nabil Abu Rudeineh, “Herhangi bir yere, rastgele bir biçimde nakledilmeye karşıyız ve bunu, aşılmasına müsaade vermeyeceğimiz bir kırmızı çizgi olarak görüyoruz” sözleriyle plana karşı olduklarını belirtirken, kitlesel bir göçün “yeni bir savaş ilan etmekle eş değer” olacağını söyledi.
* Dünya ne diyor?
ABD’nin bu bağlamda İsrail’i destekleyici temaslar içinde olduğu belirtiliyor. Financial Times gazetesi Netanyahu’nun AB önderlerini Filistinli mültecileri alması için Mısır’a baskı yapmaya ikna etmeye çalıştığını tez etti. Lakin FT’ye nazaran; Almanya ve Fransa üzere ülkeler, Mısırlı yetkililerin Gazze’den mültecileri süreksiz bile olsa kabul etme fikrine karşı çıktıklarına işaret ederek öneriyi gerçekçi bulmadı.
