Hamas’ın 7 Ekim baskınının akabinde İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik üç ayı aşkın bir müddettir devam ettirdiği akınlar dün farklı bir formda dünyanın gündemindeydi. Güney Afrika Cumhuriyeti’nin İsrail aleyhine Memleketler arası Adalet Divanı’nda (UAD) açtığı soykırım davasında birinci duruşma dün gerçekleşti. Gazze’ye akınlarında 23 binden fazla Filistinli sivili öldüren İsrail, birinci defa sanık sandalyesine oturdu.
‘SOYKIRIM NİYETİ VAR’
Hollanda’nın Lahey kentinde görülen duruşmanın birinci günü Güney Afrikalı hukuk heyeti tezlerini münasebetleriyle birlikte yargıçlarla paylaşırken İsrail’e ‘Gazzelilere yönelik şuurlu hareketlerinin soykırım niyetini taşıdığı’ suçlamasını yöneltti. Tel Aviv’i temsil eden hukukçular savunmalarını bugün sunacak. Güney Afrika tarafını Güney Afrikalı memleketler arası hukuk profesörü John Dugard başkanlığındaki hukukçular, İsrail tarafını ise İngiliz hukukçu Malcolm Shaw temsil ediyor.
İsrail’in savunma grubunda Dışişleri Bakanlığı hukuk danışmanı Tal Becker, İngiliz Prof. Malcolm Shaw ve Adalet Bakanı Yardımcısı Gilad Noam yer alıyor.
GÜNEY AFRİKA’NIN ŞİKÂYETİ
Davanın merkezinde 1948 tarihli Soykırım Cürmünün Önlenmesi ve Cezalandırılması Kontratı yer alıyor. Güney Afrika, Birleşmiş Milletler Genel Şurası tarafından kabul edilen birinci insan hakları antlaşması olan mukavelenin İsrail ordusunun Gazze’deki aksiyonlarıyla ihlal edildiğini öne sürüyor. Kontrata taraf olan rastgele bir devlet, çatışmayla bir ilişkisi olmasa bile, bir başkasına karşı UAD’de dava açabiliyor. İsrail ve Güney Afrika mukaveleye taraf ülkeler ortasında yer alıyor.
Güney Afrika grubunda Adalet Bakanı Ronald Lamola ve Güney Afrika’nın Hollanda Büyükelçisi Vusimuzi Madonsela da yer aldı.
‘DÜNYA MAHKEMESİ’ DENİYOR
Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan ve ‘dünya mahkemesi’ olarak kabul edilen UAD, BM’nin en üst seviye yargı organı. UAD, devletler ortasındaki milletlerarası uyuşmazlıklar hakkında karar veriyor. Tekrar Lahey’de bulunan ve birçok UAD ile karıştırılan Milletlerarası Ceza Mahkemesi (UCM) ise misal suçlamalarda bireyleri yargılıyor. Divan farklı ülkelerden 15 yargıçtan oluşuyor. Kararları bağlayıcı olsa da bir yaptırımı bulunmuyor.
Lahey’de Filistin’in yanı sıra İsrail’e dayanak şovları de yapıldı.
76 YILDIR BASKI VAR
Hukuk Profesörü John Dugard liderliğindeki Güney Afrika hukuk takımında birinci kelamı Güney Afrika Adalet Bakanı Ronald Lamola aldı. “İsrail’in Filistin’deki şiddet ve yıkımı 7 Ekim 2023’te başlamadı” diyen Lamola, Filistinlilerin 76 yıldır, her gün sistematik baskı ve şiddete maruz kaldığını söz etti. “Bir devletin topraklarına yapılan hiçbir silahlı hücum, ne kadar önemli olursa olsun, kontrat ihlallerine münasebet sağlayamaz” diyen Güney Afrikalı bakan, İsrail’in çizgiyi aştığını vurguladı.
NETANYAHU’NUN O KELAMLARI
Güney Afrika’yı temsil eden avukatlardan Tembeka Ngcukaitobi de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun İsrail askerlerine yaptığı bir konuşmada Tevrat’ta İsrailoğulları’nın düşmanı farz edilen Amalek toplumuna yaptığı göndermeyi lisana getirdi. Netanyahu’nun gönderme yaptığı Tevrat’ın o kısmında “Şimdi git, Amaleklilere saldır. Onlara ilişkin her şeyi tümüyle yok et, hiçbir şeyi esirgeme. Bayan erkek, çoluk çocuk, öküz, koyun, deve, eşek hepsini öldür” tabirleri yer alıyor. Avukatlar, İsrailli kimi bakanların Gazzeliler aleyhine yaptığı açıklamaları da soykırım niyeti olarak yorumladı.
BM RAPORTÖRLERİ MEMNUN
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin internet sitesinde yayımlanan 30’dan fazla raportörün imzası olan açıklamada, davanın memnuniyetle karşılandığı belirtildi. Taraflar, kararlara hürmet duymaya ve uygulamaya çağırıldı.
KANITLARIN BİR KISMI ANADOLU AJANSI’NDAN
– Güney Afrika grubundan Adila Hassim toplu mezarların fotoğraflarını yargıçlara göstererek, İsrail’in kullandığı bombaların tesirinden ve inançlı olarak ilan edilen alanların bile bombalanmasından kelam etti. Hassim’in gösterdiği fotoğrafların ‘Anadolu Ajansı’ imzalı olması dikkat çekti. AA Foto Muhabiri Fadi Alwhidi tarafından çekilen ve ispat olarak sunulan fotoğrafta, Gazze’de 23 Aralık’ta Beyt Lahya kentinde enkaz altından çıkarılan cansız vücutların, Endonezya Hastanesi’nin yakınında hazırlanan toplu mezara defnedildiği görülüyor.
Anadolu Ajansı’nın toplu mezar fotoğrafı da evraka dahil edildi.
ŞİMDİ NE OLACAK
– Güney Afrika, 29 Aralık’taki yazılı müracaatında, mahkemeden İsrail aleyhine 9 ihtiyati önlem kararına hükmedilmesini talep etmişti.
– Bunların ortasında, İsrail’in, Gazze’deki askeri operasyonları derhal durdurması, Filistinlilere yönelik soykırımın önlemesi için gerekli önlemleri alması, yerlerinden edilenlerin meskenlerine dönerek kâfi besin, su, yakıt, tıbbi ve hijyen materyalleri başta olmak üzere insani yardıma erişimlerini sağlaması üzere unsurlar yer alıyor.
– İsrail gazetesi Haaretz, ismi açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberde, UAD’nin Güney Afrika’nın taleplerini kabul etmesi ve İsrail’e karşı önlem kararı vermesi ihtimalinin çok yüksek olduğunu belirtti. Kararın bir yaptırımı olmasa da İsrail üzerindeki baskıyı ve BM Güvenlik Konseyi’nde ‘korunması’nı engelleyebileceği bedellendiriliyor.
İSRAİL GÜNEY AFRİKA’YI SUÇLADI “HAMAS’IN YASAL KOLUSUNUZ”
İsrail Dışişleri Bakanlığı, Güney Afrika’nın açtığı soykırım davasındaki birinci duruşma sonrası açıklama yaptı. Güney Afrika’nın Hamas’ın yasal bir kolu olduğu tez edilen açıklamada, Güney Afrikalı hukuk takımı de ‘Hamas’ın mahkemedeki temsilcileri’ olmakla suçlandı. Tel Aviv idaresi, Güney Afrika’yı Hamas üyelerinin İsrail’e sızıp insanları infaz etmesi ve kaçırmasını görmezden gelmekle itham etti.
Binyamin Netanyahu
NETANYAHU ÇARK ETTİ
Duruşma öncesinde İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki halkı yerinden etme ve bölgeyi işgal etme niyetinde olduğu tezleri Başbakan Binyamin Netanyahu tarafından reddedildi. “İsrail’in Gazze’yi kalıcı olarak işgal etme ya da sivil halkı yerinden etme niyeti yoktur” diyen Netanyahu, Filistin halkıyla değil, Hamas ile savaştıklarını argüman etti.