Türkiye’de bir yandan yaklaşık 3 milyon kişi işsizken, öbür yandan nitelikli işçi ve orta eleman bulunamaması üretimi tehdit eder hale geldi. Gençlerin gerek maaşları gerek çalışma saatleri nedeniyle tercih etmediği birçok iş kolunda, şirketler yana yakıla nitelikli eleman arıyor lakin bulamıyor. Bu durum imalat sanayiinden inşaat ve turizme, terzilikten marangozluğa hatta marketlerin kasap, şarküteri, manav üzere uzmanlık isteyen kısımlarına kadar çabucak her alanda yaşanıyor. Bölüm temsilcileri bu durumu “Ne fabrikada ne de tarlada çalışacak kişi buluyoruz” kelamlarıyla tabir ediyor.
Hürriyet’e konuşan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Lideri Erdal Bahçıvan’a nazaran, endüstride nitelikli eleman bulamama sorunu üretimde kapasite artışlarının sağlanamamasına, termin müddetlerinde belirsizliğe hasebiyle Türkiye’nin memleketler arası rekabet üstünlüğüne pürüz olmaya başladı. Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF) İdare Şurası Lider Yardımcısı Faruk Güzeldere de, nitelikli eleman bulamadıkları için yüzde 20 eksik kapasite ile çalıştıklarını söyledi.
SANAYİ BİRİNCİ SIRADA
Erdal Bahçıvan, “İstanbul’da, eleman temini sorunu yaşayan kesimler içinde imalatın hissesi yüzde 43.2. Bu da endüstrinin tüm bölümlerinde nitelikli işgücü gereksinimi olduğunu ortaya koyuyor” dedi.
Bahçıvan’ın verdiği bilgilere nazaran, ülke genelinde nitelikli personel bulunamayan alanların başında ‘tesis ve makine operatörleri ile montajcılar meslek grubu’ geliyor. Bu meslek kümesi, imalat sanayi içinde yüzde 31.3 ile nitelikli eleman bulmada en çok zahmet çekilen alan. Bir öbür sıkıntılı alanın ise ‘kaynakçılık’ olduğunu kaydeden Bahçıvan, “Sanayide nitelikli eleman bulamama meselesinin; üretimde kapasite artışlarının sağlanamaması, termin sürelerindeki belirsizlik ve ülkemizin milletlerarası rekabet üstünlüğü ve gelişmişlik düzeyinin önünde mahzur oluşturduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.
‘BİZ SON TERZİLERİZ’
İstanbul Terziler Odası Lideri Turan Aydoğdu da terzilik mesleğinin sürekliliğinden telaşlı. Aydoğdu probleme şu sözlerle dikkat çekti: “En genç terzi 50 yaşında. 30-40 yaşında olanlar da var lakin onlar konfeksiyondan gelen arkadaşlarımız, yalnızca tadilat yapıyorlar. Çekirdekten yetişen, eli iğne tutan genç yok. 10 yıl sonra düğme dikecek terzi bulunamayacak. Biz son terzi kuşağız.”
“Stajyer olarak gelen öğrenciler var mesela, iğneye iplik takmayı bilmiyorlar” diyen Aydoğdu, “Zorunlu bir geliş onlarınki, terzilik yapmak istemiyorlar. Masa başı bir işte çalışmak istiyorlar” dedi.
TÜROB: TURİZM ZORDA KALABİLİR’
Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) Lideri Müberra Eresin ise, “Turizm kesimi nitelikli çalışan bulabilme konusunda en fazla zahmet yaşayan kesimlerin başında geliyor” kelamlarıyla nitelikli çalışan problemine dikkat çekti. Turizmde 1.4 milyon kişinin istihdam edildiği, bunun 518 bininin konaklama kesiminde olduğu bilgisini veren Eresin, bu yıl sayının yüzde 10 civarında artmasını beklediklerini aktardı.
“Özel istihdam ofisleri turizm dalına hizmet vermiyor, daha çok sanayi için kurulmuş gibiler. O nedenle özel istihdam ofislerinden da maalesef süreksiz çalışan edinemeyen kesim, dönemde sıkıntı durumda kalabilir” diyen Eresin, “Yurtdışından çalışan getirmek isteyenler de müsaade almakta zorlanıyor. Turizm dalına de hizmet veren özel istihdam ofislerinin artması lazım” diye konuştu.
‘ÇIRAK PARASI YETMİYOR’
İstanbul Ayakkabıcılar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Lideri Mehmet Karaman, bilhassa sayacılar denilen, ayakkabının üst deri kısmını yapan orta elemanların bulunamadığını söyledi. “Sektörde şu an yetiştirilmek üzere eleman hiç yok, sıfır. Mesleksel eğitim okullarından çıkan öğrenciler de mezuniyetten sonra değişik bölümlere gidiyor” diyen Karaman, “Meslekte acemi birinin nitelikli eleman haline gelmesi muhakkak bir müddet alıyor, o sürece de tahammülü yok insanların. Fiyatlar dert oluyor. Çırak parasıyla geçinemiyor beşerler. Minimum fiyata yapılacak daha kolay işler tercih ediliyor.”
TİM LİDERİ: KONTENJANLAR DÜŞÜRÜLMELİ
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri Mustafa Gültepe, üniversite sayılarının çokluğunun orta eleman temininde zorluk yarattığına dikkat çekti. “200’ü aşkın üniversitede yaklaşık 7 milyon öğrencimiz okuyor. Bu çocuklarımız üniversite bitirme hevesinde. Dallar ise gençleri arıyor” diyen Gültepe, şu tekliflerde bulundu: “Eğitim sistemimizin yine ele alınması, meslek liseleri ve teknik okulların sayısı artırılırken üniversite kontenjanlarının düşürülmesi, puanların, muvaffakiyet sıralamalarının üst çekilmesi gerektiğini düşünüyorum. Gençleri daima birlikte mesleksel okullara yönlendirecek uygulamalar geliştirmeliyiz. Bu kapsamda herkes elini taşın altına koyup, radikal kararlar almalı.”
MESLEK LİSELİLERİN İSTİHDAM ORANI % 10’UN ALTINDA
İSO Lideri Erdal Bahçıvan, 5 yıldır yürüttükleri İSO Mesleksel Eğitim İşbirliği Projesi (MEİP) ile İstanbul’da 45 meslek lisesindeki öğrencilere ulaştıklarını, bu öğrencilerin endüstride ‘aranan eleman’ olarak mezun olmasını sağladıklarını anlattı. “Türkiye genelinde birçok alanda meslek lisesi mezunlarının alanında istihdam oranları yüzde 10’un altındayken İSO MEİP okullarında bu oran bu yıl yüzde 40’ı aştı” diyen Bahçıvan, “Bu da bize mesleksel eğitim seyahatimizde gayeye giderken hakikat yolda ilerlediğimizi gösteriyor” dedi.
