Ağırlıklı battaniyeler, beden üzerinde yarattığı rahatlatıcı baskı sayesinde uyku kalitesini artırdığı, uyku müddetini uzattığı, uykusuzluk yahut tasa problemini azalttığına inanan pek çok yetişkin tarafından kullanılıyor. Üretici firmaların birçoğu bebekler, hatta yeni doğanlar için giyilebilir battaniye ve kundaklar da dahil olmak üzere yüklü uyku eserleri pazarlıyor ama söz konusu çocuklar olunca çok daha dikkatli olmak gerekiyor. Yetişkinler için rastgele bir ziyanı olmayan bu eserler, bebek ve çocuklar için olumsuz tesirlere neden olabilir.
Peki, bebek ve çocuklar için bu eserler neden tehlikeli?
Kaç yaşından sonra inançla kullanılabilir?
Bebeklerin kesintisiz uyumasını sağlar mı?
Yenidoğan devrinde ani bebek vefatı sendromuna neden olabilir mi?
Washington Post’a yer alan habere nazaran, bu eserler hiçbir güvenlik standardı olmadan ve inançlı olduklarına dair çok az yahut hiç ispat olmadan satıldığını söyleyen çocuk hekimlerini ve eser güvenliği uzmanlarını alarma geçirdi.
Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), Haziran 2023’te Tüketici Eser Güvenliği Komitesi’ne (CPSC) bu yüklü eserlerin bebekler için asla kullanılmaması gerektiğini bildirdi.
Kaynak: Washington Post
Biz de yüklü battaniyelerin çocuk ve bebeklerin üzerinde ne kadar tesirli olduğunu ve risklerini Çocuk Hekimi Uzm. Dr. Fatih Binboğa, Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Bekir Çakmak ve Nörolog Belma Doğan Güngen ile konuştuk.
UYKU TULUMLARI DAHA GÜVENLİ
Uzm. Dr. Fatih Binboğa, bebekler kelam konusu olduğunda uyku güvenliği üzere bir kavramın karşımıza çıktığını, 1 yaş altında sağlıklı olduğu düşünülen kimi bebeklerin yataklarında “pozisyonel asfiksi” yaşadıklarını yani yataklarında nefes alamaz biçimde bulunabildiklerini söz etti. Bizim ‘ani bebek vefatı sendromu’ diye bildiğimiz bu korkutucu tablonun sebepleri araştırıldığında, yumuşak taban, yüklü yahut olağan bir battaniye, yatak ile karyola ortasında oluşan boşluğa düşerek sıkışmak, tütün dumanına maruz kalmak, çok ısıtılmış bir odada yatmak, bir erişkinin altında nefessiz kalmak, yüz üstü uyumak, yatak içerisinde peluş, yastık, durum vericiler, çok eğimli yatak gibi sebeplerin bulunduğunu ve son 25 yıldır bunların üzerine gidildiğini söyleyen Binboğa, ailelerin bu husus hakkında bilgilendirilmesiyle Batı ülkelerinde hadise sayılarında önemli azalma kaydedildiğini, bu bağlamda 1 yaş altında uyku tulumlarının hem olağan hem de yüklü battaniyelerden daha inançlı olduğunu vurguladı.
Ağırlıklı battaniyelerin herkese nazaran olmadığını söyleyen Nörolog Belma Doğan Güngen, örtüyü kendisi çıkaramayacak durumda olan bebek, çocuk ve yaşlıların bu eserleri kullanmaması gerektiğini, ayrıyeten astım, uyku apnesi ve sirkülasyon sıkıntıları üzere belli tıbbi rahatsızlıklarla yaşayan bireyler için de battaniyelerin uygun olmadığını belirtti ve ekledi: “Ağır battaniyelerle ilgili 2023 yılında yapılan ve The Journal of Sleep Research mecmuasında yayımlanan yeni bir araştırmaya nazaran, yüklü battaniyeler, bilhassa 11- 14 yaş ortasında dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda uyku ve tasa problemlerinin tedavisinde farmakolojik olmayan bir müdahaledir.”
1-2 yaş kümesindeki çocuklar için battaniye kullanımına dikkatli yaklaşmak gerekir. Şayet battaniye kullanılacaksa, hafif ve küçük boyutlarda, çocuğun yüzünü kaplamayacak halde olmalıdır. Çoklukla 2 yaş üzeri çocuklarda battaniyeler daha inançlı bir formda kullanılabilir lakin yeniden de çocuğun hareketliliğini ve battaniyenin boyutunu dikkate almak gerekir.
Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Bekir Çakmak
DAHA DERİN UYUMAYA YARDIMCI OLUYOR LAKİN İKİ YAŞIN ALTINDAKİ ÇOCUKLAR İÇİN RİSKLİ
Peki bu eserler kaç yaşından büyük çocuklar için inançlı diyebiliriz?
Uzm. Dr. Fatih Binboğa, bu eserlerin uykusuzluk çeken ve uyku sorunu olan insanların daha derin uyumasına ve daha dinlenmiş olarak uyanmasına, bilhassa dikkat eksikliği bozukluğu olan çocukların ve erişkinlerin daha sakin bir uyku geçirmesine ve sonraki gün vazifelerine odaklanmasına yardımcı olduğunun çalışmalarda gösterildiğini lakin bu eserlerin iki yaşın altındaki çocukların kullanımı için uygun olmadığını ayrıca astım, uyku apnesi ve klostrofobi üzere rahatsızlığı olan bireylerin de kullanmaması gerektiğini vurguladı.
Battaniyeler, bilhassa bebekler ve küçük çocuklar için kimi riskler içerebilir. Bu riskleri en aza indirmek için, bilhassa bebekler için tasarlanmış, uygun boyut ve gereçte battaniyelerin kullanılması ve sistemli temizlenmesi gerekir. Bebeklerin birinci aylarında, battaniye yerine uyku tulumları üzere daha inançlı alternatifler tercih edilebilir.
Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Bekir Çakmak
?
HAFİF DE OLSA GÖĞÜSE BASKI SORUN YARATABİLİR
Bebeklerin göğüs kafesi sert olmadığı için bu hafif baskı bile nefes almalarını ve kalplerinin düzgün çalışmasını etkileyebilir mi? Bilhassa yenidoğan periyodunda ani bebek vefatı sendromuna neden olabilir mi?
Binboğa, yüklü battaniyelerin bebeklerde kullanılmasının katiyen tehlikeli olduğunu, şimdi kaydedilen bir olay olmasa da, geçmiş yıllarda bu eserler yokken aileler tarafından pirinç torbası, kiraz çekirdeği torbası üzere tartılarla basınç hissi yaratılmaya çalışıldığını ve bunların sonucunda ani bebek kayıplarının kayıtlara geçtiğini söz etti.
Bir bebeğin bedeninin tabiatı gereği bir yetişkininkinden farklı olduğuna ve onun göğsüne rastgele bir yük koymanın sorun yaratabileceğine dikkat çeken pediatri profesörü Rachel Moon bu hususta Washington Post’a şunları söyledi: “Bebekler doğduğunda göğüs kafesi sert değildir ve bu nedenle üzerine baskı yapmak nefes almalarını ve kalplerinin düzgün bir halde atmasını zorlaştırır.”
Charlottesville’deki Virginia Üniversitesi’nde pediatri profesörü olan Rachel Moon, bu eserlerle ilgili düzenleme olmadığını, insanların piyasada bir şey gördüğünde onu inançlı varsaydığını söyledi. Üretici firmalar, bebeğin yükünün yüzde 10’undan fazlasını kullanmadıklarını ve bu eserlerin klinik deneylere dayanarak yenidoğanlar için inançlı olduğunu söylüyor lakin tıp tabipleri yüklü uyku eserleri üreticilerinin tanımladığı hafif baskının bile bebekler için birçok nedenden ötürü tehlikeli olabileceğini söylüyor.
Kaynak: Washington Post
BEBEKLERİN UYKU KONUMUNU DEĞİŞTİRMELERİNİ ZORLAŞTIRABİLİR
Bu eserler bebeklerin inançlı olmayan uyku durumlarını değiştirmeyi zorlaştırabilir. Çocuk tabipleri, ani bebek mevti sendromundan kaçınmak için bebeklerin sırtüstü yatırılmasını öneriyor. Çok küçük bebeklerin üzeri bu yüklü battaniyelerle örtülürse, bebek yüzüstü yuvarlandığında, daha inançlı bir duruma dönmesi daha sıkıntı olabilir. Ayrıyeten battaniyenin yahut kundakların yüklü kısımlarının yerinden çıkıp bebeğin ağzını yahut burnunu kapatması da boğulma riski oluşturabilir.
Profesör Rachel Moon, küçük bebeklerin gereğince oksijen alamadıkları yahut sistemlerinde çok fazla karbondioksit bulundukları bir duruma girdiklerinde, çok derin bir uykunun onların irkilme, uyanma ve sistemlerini tekrar dengeleme yeteneklerini engelleyebileceğini, bu nedenle bebeklerin gece yarısı uyanmalarının aslında kollayıcı olduğunu söyledi.
Kaynak: Washington Post
Genel olarak battaniyeler bilhassa bebekler ve küçük çocuklar için birtakım riskler içerebilir. Dr. Bekir Çakmak bu riskleri şöyle sıraladı:
Boğulma riski: Yumuşak ve büyük battaniyeler, bilhassa bebekler için boğulma riski taşıyabilir. Bebeklerin yüzlerini battaniyeye gömerek nefes alamaz hale gelmeleri mümkündür.
Aşırı ısınma riski: Kalın ya da çok katmanlı battaniyeler bebeklerde ve küçük çocuklarda beden ısısının çok yükselmesine neden olabilir. Bu durum, bilhassa Bebeklerde Ani Vefat Sendromu’na yol açabilir.
Alerjik tepki riski: Birtakım battaniye materyalleri, bilhassa sentetikler, çocuklarda alerjik tepkilere neden olabilir. Bu tepkiler cilt döküntüleri, kaşıntı ve öteki cilt sorunlarını içerebilir.
Dolaşma riski: Uzun ve gevşek ipliklere sahip battaniyeler, bilhassa hareketli çocuklarda, kolların yahut bacakların dolaşmasına ve hatta boğulma tehlikesine neden olabilir.
Hijyen sorunları: Battaniyeler sistemli olarak temizlenmezse, bakteri ve toz akarları üzere mikroorganizmaların üremesine uygun bir ortam oluşturabilir. Bu durum, çocuklarda alerjilerin ve teneffüs yolu enfeksiyonlarının gelişmesine neden olabilir.
